Quảng Trị: Cát tặc đục khoét sông Bến Hải, dân mất hàng ngàn mét đất

Cưỡi ngựa xem hoa

Báo NTNN nhận được phản ánh của ông Ngô Xụy (trú xóm Cồn, xã Vĩnh Trường, huyện Gio Linh, Quảng Trị) về việc có một số tàu hút cát, sỏi gây sạt lở khoảng 1ha đất của gia đình. PV báo NTNN đã đi thực địa và chứng kiến đất trồng rừng của ông Xụy bị sạt lở, hàng loạt cây tràm 5 năm tuổi bị đổ sập xuống sông Bến Hải.

Ông Xụy cho hay, 3 năm nay có một số tàu, trong đó có tàu của Công ty TNHH Nam Việt Đức (trụ sở tại xã Vĩnh Sơn, Vĩnh Linh, Quảng Trị) hút cát, sỏi gây sạt lở khoảng 1 ha đất của gia đình ông. “Đất rừng ven sông này gia đình tôi phải đổ mồ hôi, công sức để khai hoang phục hóa trồng rừng tràm những mong phát triển kinh tế. Thế nhưng, tàu hút cát, sỏi cứ thọc sâu vòi hút vào phần đất của nhà tôi khiến đất đai, cây rừng sạt lở xuống sông. Chỉ trong 3 năm, gia đình tôi đã mất 1 ha đất. Khi gia đình ra đẩy đuổi còn bị các đối tượng cát tặc rượt đuổi đòi tấn công” - ông Xụy nói. Quá bức xúc, ông Xụy viết đơn trình báo chính quyền địa phương.

Tàu hút cát, sỏi trái phép làm sạt lở hàng ngàn mét đất của người dân xã Vĩnh Trường. Ảnh: Ngọc Vũ

Ngày 23.8.2016, công an huyện Gio Linh, lãnh đạo xã Vĩnh Trường đã đi kiểm tra hiện trường sau đó lập biên bản ghi nhận. Trong biên bản có ông Nguyễn Quốc Bình - Đội trưởng đội hình sự - kinh tế - ma túy Công an huyện Gio Linh; ông Lê Nhật Tân - Phó Chủ tịch UBND xã Vĩnh Trường cùng công an, địa chính xã.

Nội dung biên bản ghi nhận, qua kiểm tra phát hiện tại vị trí bờ sông Bến Vĩnh Thành (thuộc sông Bến Hải), tại tờ bản đồ số 2, thửa đất số 4 có 1 tàu đang neo đậu mang tên Công ty TNHH Nam Việt Đức (chủ tàu vắng mặt, có hình ảnh tàu). Đoàn kiểm tra ghi nhận điểm sạt lở chiều dài 30 mét, rộng 15 mét. Đoàn kiểm tra cũng xác định, giấy phép khai thác cát, sỏi của Công ty TNHH Nam Việt Đức đã hết hạn từ ngày 3.8.2016.

Ông Hồ Văn Quynh - Trưởng Công an xã Vĩnh Trường cho biết: “Công an huyện Gio Linh đi cùng đoàn kiểm tra rồi quay phim, chụp ảnh nhưng chỉ đứng trên bờ nhìn xuống tàu hút cát, sỏi chứ không đo đạc hiện trường. Sau đó ông Bình gọi điện thoại cho phía Công ty Nam Việt Đức bảo họ ngừng khai thác”. Điều kỳ lạ là mặc dù có mặt trong đoàn kiểm tra hiện trường nhưng ông Nguyễn Quốc Bình lại không chịu kí vào biên bản kiểm tra?

Rừng cây bị sạt lở xuống sông vì nạn khai thác cát, sỏi trái phép trên sông Bến Hải. Ảnh: Ngọc Vũ

Giải thích về điều này, ông Bình cho biết tại thời điểm đoàn kiểm tra tàu hút cát, sỏi không hoạt động và không có chủ tàu nên ông không thể ký vào biên bản kiểm tra. Ông Bình xác nhận đã điện thoại cho phía Công ty Nam Việt Đức yêu cầu rút máy móc ra khỏi khu vực người dân tố cáo đồng thời yêu cầu Công ty này đến cơ quan công an làm việc. Tuy nhiên, từ đó đến nay Công ty Nam Việt Đức chưa đến trình diện công an với lý do bận việc.

Coi thường pháp luật

Kể từ ngày 23.8.2016 đến nay, tàu hút cát sỏi vẫn tiếp tục hoạt động gây sạt lở nghiêm trọng đất đai của ông Xụy và hàng chục hộ dân khác thuộc xã Vĩnh Trường và xã Trung Sơn, huyện Gio Linh.

Theo văn bản số 1869/STNMT-KS do ông Nguyễn Thanh Lợi - Giám đốc Sở TNMT tỉnh Quảng Trị kí ngày 3.8.2016, Công ty Nam Việt Đức được UBND tỉnh cho phép khai thác cát, sỏi lòng sông Bến Hải tại xã Trung Sơn – Vĩnh Trường (huyện Gio Linh) và xã Vĩnh Sơn (Vĩnh Linh) với diện tích 22,8 ha, công suất khai thác 30.000 m3/năm, thời hạn khai thác 5 năm kể từ ngày 3.8.2011. Đến ngày 3.8.2016 giấy phép hết hạn. Trong quá trình khai thác, Công ty Nam Việt Đức chưa chấp hành nghiêm túc các quy định của giấy phép khai thác và quy định của pháp luật liên quan như khai thác ngoài diện tích được cấp phép; báo cáo định kỳ hoạt động khoáng sản hàng năm chưa cập nhật số liệu đúng thực tế; bổ nhiệm giám đốc điều hành mỏ không đúng tiêu chuẩn theo quy định; chưa thuê đất bãi tập kết và khu vực khai thác cát, sỏi; chưa thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường theo dự án cải tạo, phục hồi môi trường đã được phê duyệt…

Tàu hút cát, sỏi trái phép tại khu vực xã Vĩnh Trường gây sạt lở đất của dân nhưng lực lượng chức năng chẳng mấy quan tâm, ảnh chụp ngày 4.1.2017. Ảnh: Ngọc Vũ

Sở TNMT Quảng Trị đã yêu cầu Công ty Nam Việt Đức chấm dứt hoạt động khai thác, di chuyển toàn bộ máy móc, thiết bị ra khỏi khu vực mỏ; lập thủ tục đóng cửa mỏ, thực hiện phục hồi môi trường và đất đai sau khai thác khoáng sản.

Tuy nhiên, Công ty Nam Việt Đức tỏ ra coi thường Sở TNMT Quảng Trị, bất chấp pháp luật và ngang nhiên khai thác trái phép.

Ông Hồ Văn Sâm - Chủ tịch UBND xã Vĩnh Trường xác nhận tình trạng tàu thuyền khai thác cát, sỏi gây sạt lở đất của dân là hết sức nghiêm trọng. “Cấp xã không đủ khả năng giải quyết, đề nghị cấp huyện, tỉnh vào cuộc để bảo vệ đất cho dân” – ông Sâm nói.

Ông Nguyễn Đăng Anh, Trưởng phòng TNMT huyện Gio Linh cho biết, qua phản ánh của người dân, UBND huyện phối hợp với công an huyện đi kiểm tra nhưng không phát hiện tàu hút cát, sỏi trên sông Bến Hải. Tuy nhiên, người dân địa phương lại phản ánh tàu hút cát, sỏi vẫn đang hoạt động. “Xã Trung Sơn cho biết Công ty Nam Việt Đức vẫn dùng tàu nhỏ hút cát, sỏi trái phép kiểu đánh lẻ nên khó bắt quả tang. Việc bắt quả tang cực kì khó vì các tàu hút cát, sỏi đều có đội ngũ theo dõi sát từng bước đi của cơ quan chức năng. Khi chúng tôi đi kiểm tra thì họ không khai thác, chúng tôi rút thì họ lại hoạt động. Thời gian tới chúng tôi sẽ ráo riết hơn trong việc đẩy đuổi cát tặc” – ông Anh nói.