Xâm hại tình dục trẻ em: “Yêu râu xanh” núp bóng người thân quen

Trong một thời gian ngắn, hàng loạt vụ việc xâm hại tình dục (XHTD) trẻ em ở nhiều địa phương chậm được xử lý gây nên bức xúc lớn trong dư luận xã hội. Gần đây nhất là việc gia đình chị Nguyễn Thị L (ở Hoàng Mai, Hà Nội) tố cáo con gái chị bị một người đàn ông xâm hại.

Ngày 13.3, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đã yêu cầu UBND TP.Hà Nội khẩn trương chỉ đạo cơ quan chức năng kiểm tra, xác minh làm rõ vụ việc này. Trước đó, Chủ tịch nước đã yêu cầu lãnh đạo Bộ Công an, Viện KSND Tối cao chỉ đạo các cơ quan tư pháp, điều tra sớm làm rõ và có kết luận về vụ dâm ô trẻ em tại TP.Vũng Tàu.

Thủ phạm là người rất bình thường, quen biết

Nói về các vụ xâm hại tình dục trẻ em, TS Khuất Thu Hồng – Viện trưởng Viện Nghiên cứu xã hội (ISDS) cho biết: “Tôi cay đắng, thậm chí phát khóc khi nói về những vụ việc này”. TS Hồng cho biết, nhiều người thường cho rằng kẻ XHTD trẻ em là những kẻ không bình thường, biến thái, mắc bệnh (tâm thần) mới có những hành vi khốn nạn đó. Nhưng thực tế hầu hết những “yêu râu xanh” đó hoàn toàn bình thường về mặt trí tuệ, sức khoẻ tâm thần. Đó có thể là công chức, cán bộ, thậm chí có chức vụ cao, là trí thức, là doanh nhân. Khi bị phát hiện, nhiều người còn nhận xét về kẻ xâm hại là “người tốt”, “hiền lành”, “đứng đắn”, “hay giúp đỡ người khác”. Nhưng tại sao những kẻ đó lại đang tâm hãm hại các cháu bé, thậm chí cả con đẻ, cháu ruột, hay học trò của mình...?

“Nếu chúng là người tốt, hiền lành, các cháu bé đáng thương của chúng ta có lỗi hay sao? Có phải các cháu có lỗi vì dễ thương quá, xinh xắn quá, ngây thơ quá và bất lực quá?” – TS Hồng phẫn nộ.

Bà Hồng chia sẻ, gần đây, bà đã thực hiện một nghiên cứu để tìm hiểu rõ hơn về vấn nạn này. Vì không thể tiếp cận được các số liệu của các cơ quan chức năng và cũng vì nguồn số liệu đó khá sơ sài nên bà đã tổng hợp các vụ XHTD phụ nữ và trẻ em được đưa tin trên báo điện tử trong vòng 5 năm (từ 2011-2016). Phân tích sơ bộ ban đầu cho thấy trong số 322 trường hợp bạo lực tình dục được đưa tin, có tới 21,2% nạn nhân dưới 10 tuổi, thậm chí có những bé chỉ mới 2 tuổi; 60% nạn nhân ở độ tuổi 11-25. Một số trường hợp bị bạo lực kép: Nạn nhân bị cưỡng hiếp, cướp tài sản, hành hung và thậm chí bị giết chết, chiếm 32%. Số vụ hãm hiếp tập thể với phần lớn là do 3 đến 5 thủ phạm chiếm 13,5%.

“Trái với quan điểm cho rằng phụ nữ và trẻ em gái có thể tự bảo vệ mình bằng cách hạn chế giao du với người lạ hay không đi ra khỏi nhà vào đêm tối, phân tích của chúng tôi cho thấy 73% số thủ phạm XHTD là người quen, trong đó 10% là cha đẻ hoặc cha dượng. Thủ phạm gồm cả những người được cho là đáng tin cậy như người cao niên, người có uy tín, giáo viên, những người nổi tiếng hay cả những người trong hệ thống thực thi pháp luật. Ngoài ra, phần lớn các vụ XHTD cũng xảy ra ở những địa điểm thường được coi là an toàn như trường học, công sở hay chính trong nhà của nạn nhân” – TS Hồng cho biết.

Theo TS Hồng, XHTD để lại hậu quả nghiêm trọng về sức khoẻ thể chất, tinh thần và cả tài chính cho nạn nhân. Nhiều nạn nhân và gia đình đã phải vật lộn với việc thay đổi sinh kế do phải chuyển nơi sinh sống để tránh bị kỳ thị. Thậm chí, không ít người đã tìm đến cái chết để thoát khỏi ám ảnh và bế tắc sau khi bị XHTD.

Không thể thờ ơ

Bà Hoàng Tú Anh – Giám đốc Trung tâm Sáng kiến sức khỏe dân số (CCIHP) cho rằng, nếu chúng ta không lên tiếng thì các vụ XHTD sẽ tiếp tục “leo thang” càng ngày càng nghiêm trọng. Khi kẻ xâm hại không bị trừng trị sẽ có thêm nhiều kẻ xâm hại khác phạm tội. Và trẻ em, phụ nữ sẽ thành các “con mồi” của chúng mà không nhận được sự bảo vệ.

“Chỉ chưa đến một ngày sau khi báo chí đưa về vụ việc cháu bé 8 tuổi nghi bị xâm hại ở Thủ Đức, các báo lại đồng loạt đưa tin Phòng Giáo dục Thủ Đức có công văn nói rằng không có việc cháu bé bị xâm hại. Cháu bị chảy máu vùng kín là do tự ngã. Tôi thật sự phẫn uất khi đọc những thông tin này. Cũng nhân lời khẳng định của nhà trường và Phòng Giáo dục Thủ Đức về việc không có người lạ vào trường, tôi muốn nhắc lại rằng 90% số trường hợp trẻ em bị xâm hại tình dục do người quen, trong đó gần 50% là người trong gia đình, họ hàng. Do vậy, đừng vội loại trừ người có thể xâm hại các em không phải người “lạ”. Vì thế, chừng nào vụ việc này chưa được làm rõ, các trẻ em khác vẫn có thể có nguy cơ” – bà Hoàng Anh cho biết.

Theo bà Hoàng Anh, gần đây đã có trường hợp em bé 13 tuổi ở Cà Mau quyên sinh sau khi bị XHTD và vụ việc của em cũng không được lắng nghe, được giải quyết. “Trong các phản hồi trên facebook, tôi thấy một bà mẹ thậm chí đã miêu tả nỗi đau như thế này “nếu con gái tôi bị lạm dụng, có thể tôi sẽ phải giúp nó chết để nó không bị dằn vặt trong nỗi đau cả đời”. Đây là một ứng xử tiêu cực, nhưng để nói là nỗi đau do XHTD trẻ em là kinh khủng. Ngay cả việc kẻ thủ ác bị đưa ra ánh sáng, bị phạt tù, nỗi đau với trẻ em và gia đình của họ cũng khó mà giảm đi nhưng ít nhất để họ còn có niềm tin, tin vào một xã hội liêm chính và công bằng” - bà Hoàng Anh nói.

Theo bà Khuất Thu Hồng, một số vụ XHTD trẻ em đã gặp phải sự vào cuộc chậm trễ của cơ quan thực thi pháp luật và thái độ bàng quan, dung túng của cán bộ công quyền. Một số vụ khác lại được giải quyết theo cách “hoà giải” và đền tiền ngay cả khi vụ việc đã có dấu hiệu hình sự, tội phạm nhận tội. Ngoài ra, quy trình tố tụng thiếu chặt chẽ và thiếu nhạy cảm thậm chí còn khiến nhiều nạn nhân dường như bị bạo lực và lạm dụng thêm nhiều lần nữa.

“Nhiều cán bộ trong các cơ quan, tổ chức có trách nhiệm giải quyết bạo lực tình dục đối với phụ nữ và trẻ em, thay vì nhận ra những lỗ hổng trong hệ thống phòng ngừa và thực thi luật pháp lại đổ lỗi cho phụ nữ và trẻ em là thiếu hiểu biết hoặc không hành xử đúng mực. Thay vì nghiêm khắc nhận trách nhiệm và củng cố, tăng cường các giải pháp bảo vệ và xử lý XHTD lại quy trách nhiệm cho phụ nữ và trẻ em phải tự bảo vệ mình” – TS Hồng phân tích. Theo TS Hồng, nếu những vấn đề này không được giải quyết thì XHTD đối với trẻ em và phụ nữ sẽ còn tiếp tục gia tăng, với diễn biến ngày càng phức tạp.

Trước các vụ XHTD trẻ em liên tục mà không được giải quyết dứt điểm, 15 tổ chức trong Mạng lưới Ngăn ngừa và Ứng phó bạo lực giới tại Việt Nam (GBVNet) đã ra “tâm thư” kêu gọi những hành động quyết liệt hơn nữa để giải quyết vấn nạn này.