"Bóc mẽ" lỗ hổng trong việc cấp sổ hồng condotel

Lỗ hổng pháp lý condotel

Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho biết hiện nay, cả nước có khoảng 82.900 condotel, phần lớn nằm trong tòa nhà cao tầng thuộc các khu du lịch nghỉ dưỡng, sử dụng quỹ đất là đất thương mại, dịch vụ, theo quy định của Luật Đất đai, có thời hạn sử dụng đất tối đa 50 năm, trường hợp đặc biệt tối đa không quá 70 năm.

Căn cứ quy định thì chủ sở hữu công trình xây dựng trong dự án kinh doanh bất động sản không phải là dự án nhà ở, trong đó có condotel, biệt thự du lịch, nhà phố du lịch (shophouse du lịch) thuộc dự án khu du lịch nghỉ dưỡng, văn phòng lưu trú (officetel), căn hộ dịch vụ (serviced apartment), căn hộ thương mại (shophouse) có quyền yêu cầu được cấp giấy chứng nhận đối với tài sản gắn liền với đất (sổ hồng) có thời hạn, theo thời hạn của dự án.

Tuy nhiên, theo HoREA, do chưa có các quy định pháp luật đồng bộ, nên cho đến nay các chủ sở hữu công trình xây dựng trong dự án kinh doanh bất động sản không phải là dự án nhà ở, trong đó có condotel vẫn chưa được cấp sổ hồng nên rất cần được các cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét giải quyết yêu cầu chính đáng này.

Condotel có nhiều tương đồng có nhiều điểm tương đồng với căn hộ nhà chung cư và hầu hết đều nằm trong tòa nhà cao tầng. Thế nhưng, hiện nay chỉ có dự án nhà chung cư mới có căn cứ pháp luật điều chỉnh tương đối đầy đủ và khá chặt chẽ, thông qua các quy định của Luật Nhà ở, Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản.

Đối với condotel, HoREA nhận thấy còn thiếu các quy định pháp luật điều chỉnh, nên chưa thể xử lý được 3 vướng mắc pháp lý.

Cụ thể: Thứ nhất, chưa có căn cứ pháp luật để xác định phần sở hữu riêng, phần sở hữu chung, quyền sử dụng đất chung, để cấp sổ hồng cho chủ sở hữu condotel.

Thứ hai, chưa có căn cứ pháp luật để xác định trách nhiệm bảo trì, kinh phí bảo trì, quản lý sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung của chủ sở hữu condotel.

Thứ ba, chưa có quy định về cơ chế quản lý vận hành tòa nhà khi đưa dự án condotel vào khai thác kinh doanh.

HoREA cũng nhận thấy các văn bản của các bộ ngành đưa ra thời gian qua có tính rời rạc, thiếu tính đồng bộ, tính liên thông, nên đã không xử lý được các vướng mắc đối với condotel. HoREA đề xuất cần hoàn thiện khuôn khổ pháp luật để cấp sổ cho condotel và những công trình xây dựng trong dự án kinh doanh bất động sản không phải là dự án nhà ở.

HoREA đề nghị sử dụng thống nhất khái niệm condotel là một loại cơ sở lưu trú du lịch theo quy định tại Khoản 3 Điều 48 Luật Du lịch. Theo đó, căn hộ du lịch có thể nằm trong nhà chung cư hỗn hợp, hoặc nằm trong tòa nhà cao tầng độc lập, hoặc tòa nhà hỗn hợp của khu du lịch, hoặc tòa nhà ngoài khu du lịch.

Cũng theo HoREA, theo quy định của pháp luật về đất đai thì các công trình xây dựng trong dự án kinh doanh bất động sản không phải là dự án nhà ở, trong đó có condotel, shophouse, officetel, serviced apartment... được cấp sổ hồng nhưng đến nay, vẫn chưa cấp được sổ hồng, do thiếu các quy định pháp luật đồng bộ. Trong đó, có việc xác định phần sở hữu riêng, phần sở hữu chung, quyền sử dụng đất chung đối với chủ sở hữu condotel.

Tháo gỡ vướng mắc để cấp sổ hồng condotel

Trong khi chờ ban hành các quy phạm pháp luật điều chỉnh (mới), HoREA đề nghị Bộ Xây dựng trình Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét quy định phần sở hữu riêng, phần sở hữu chung, quyền sử dụng đất chung của chủ sở hữu condotel, để Bộ Tài nguyên và Môi trường có căn cứ hướng dẫn các địa phương ghi diện tích phần sở hữu riêng, quyền sử dụng đất của chủ sở hữu condotel vào giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình không phải là nhà ở của chủ sở hữu condotel.

Đồng thời đề nghị quy định trách nhiệm bảo trì, kinh phí bảo trì, quản lý sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung và cơ chế quản lý vận hành đối với tòa nhà condotel.

Cụ thể, HoREA đề nghị phần sở hữu riêng của chủ sở hữu condotel chỉ bao gồm phần diện tích căn hộ condotel được xác lập trong hợp đồng mua bán căn hộ và cách tính diện tích căn hộ condotel áp dụng tương tự và thống nhất với cách tính diện tích căn hộ nhà chung cư (hiện nay, tính theo diện tích thông thủy).

Ngoài phần sở hữu riêng (nêu trên) thì phần diện tích xây dựng còn lại thuộc phần sở hữu chung của chủ sở hữu căn hộ condotel, áp dụng tương tự như cách tính phần sở hữu chung của chủ sở hữu nhà chung cư theo quy định của Luật Nhà ở.

Tuy nhiên, HoREA cho biết do có sự khác biệt đối với trường hợp căn hộ condotel nằm trong dự án khu du lịch nghỉ dưỡng, nên Hiệp hội đề nghị toàn bộ hầm để xe ô tô, xe máy đều thuộc phần sở hữu chung (khác với quy định chỗ để xe ô tô nhà chung cư thuộc phần sở hữu riêng).

HoREA cũng kiến nghị xem xét sửa đổi, bổ sung Luật Kinh doanh bất động sản trong năm 2021. Trong đó, đề nghị bổ sung quy định phần sở hữu riêng và phần sở hữu chung trong tòa nhà condotel, tương tự như Luật Nhà ở quy định phần sở hữu riêng và phần sở hữu chung trong tòa nhà chung cư và đề nghị Bộ Xây dựng quy định hợp đồng mẫu mua bán, chuyển nhượng cơ sở lưu trú du lịch, trong đó có condotel.  

Còn về quyền sử dụng đất chung của chủ sở hữu condotel, HoREA nhấn mạnh phần lớn các dự án khu du lịch có khu căn hộ condotel, mà tòa nhà căn hộ du lịch chỉ chiếm một phần diện tích của khu du lịch, nên Hiệp hội đề nghị bổ sung quy định đất xây dựng khu căn hộ du lịch vào Luật Đất đai, tương tự như quy định đất xây dựng khu chung cư tại Điều 145 Luật Đất đai, để có căn cứ xác định quyền sử dụng đất chung đối với phần diện tích này, khi cấp sổ hồng cho chủ sở hữu căn hộ condotel.