2 biểu đồ cho thấy Trung Quốc còn lâu mới thực hiện được thỏa thuận Mỹ Trung giai đoạn 1

Thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung giai đoạn 1 ký kết hồi đầu năm nay đã tạm hạ nhiệt cuộc chiến tranh thương mại kéo dài gần 2 năm khiến hàng trăm tỷ USD hàng hóa song phương phải chịu thuế quan trừng phạt. Trọng tâm thỏa thuận là cam kết của Bắc Kinh về việc mua thêm ít nhất 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ Mỹ trong vòng hai năm 2020-2021.

Cơ cấu chi tiết trong kim ngạch nhập khẩu tăng cường 200 tỷ USD hàng hóa dịch vụ mà Bắc Kinh đã cam kết hồi đầu năm nay như sau:

Tăng mua hàng hóa sản xuất: 32,9 tỷ USD năm 2020, 44,8 tỷ USD năm 2021.

Tăng mua nông sản: 12,5 tỷ USD năm 2020, 19,5 tỷ USD năm 2021.

Tăng mua năng lượng: 18,5 tỷ USD năm 2020, 33,9 tỷ USD năm 2021.

Tăng mua dịch vụ: 12,8 tỷ USD năm 2020, 25,1 tỷ USD năm 2021.

Như vậy tổng cộng, trong năm 2020, Trung Quốc sẽ phải mua thêm 76,7 tỷ USD hàng hóa dịch vụ từ Mỹ so với mức nhập khẩu hồi năm 2017 - thời điểm trước khi thương chiến bắt đầu. Đến năm 2021, Trung Quốc phải tăng mua tổng cộng 123,3 tỷ USD hàng hóa dịch vụ so với mức hồi năm 2017.

Nhưng ngay cả trước khi ký kết thỏa thuận, nhiều chuyên gia quan sát đã cho rằng khối lượng giao dịch thương mại lớn như vậy là hoàn toàn bất khả thi. Giờ đây, cuộc khủng hoảng đại dịch Covid-19 làm giảm mạnh nhu cầu nội địa Trung Quốc và ngừng trệ chuỗi cung ứng toàn cầu càng khiến việc thực hiện thỏa thuận của Bắc Kinh trở nên khó khăn hơn. 

Để thực hiện thỏa thuận này, theo Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, Trung Quốc cần mua tổng cộng 142,7 tỷ USD hàng hóa Mỹ (tính theo số liệu xuất khẩu của Mỹ) và 172,7 tỷ USD (tính theo số liệu nhập khẩu của Trung Quốc) từ nay đến cuối năm. Nhưng trong nửa đầu năm 2020, khối lượng nhập khẩu hàng hóa Mỹ của Trung Quốc thậm chí chưa đạt đến 1/4 con số mục tiêu này. 

Ngay cả khi phân loại theo từng danh mục sản phẩm và chủng loại hàng hóa như nông sản, năng lượng, hàng hóa sản xuất thì Viện Kinh tế Quốc tế Peterson cũng chỉ ra Trung Quốc hầu như không có năng lực đáp ứng thỏa thuận này. Các dữ liệu kinh tế cho thấy nền kinh tế lớn thứ hai toàn cầu hầu như ít mua các sản phẩm năng lượng Mỹ trong suốt 6 tháng đầu năm.

Bất chấp những sự chậm trễ của Bắc Kinh trong việc thực hiện cam kết tăng mua hàng hóa dịch vụ, cố vấn kinh tế Nhà Trắng Larry Kudlow hôm 11/8 vẫn khẳng định kim ngạch nhập khẩu hàng hóa Mỹ của Trung Quốc là “một con số lạc quan”. Ông Kudlow phủ nhận khả năng hủy bỏ thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 trong bối cảnh quan hệ Mỹ Trung xấu đi sau đại dịch Covid-19.

Từ góc độ của các nhà quan sát, chính quyền Trump có thể sẽ kiềm chế các hành động trả đũa trên mặt trận thương mại trong bối cảnh kinh tế Mỹ đi xuống sau đại dịch. “Đừng quên rằng nếu tăng thuế quan trừng phạt hơn nữa, tác động đến nền kinh tế Mỹ có thể sẽ càng thêm tồi tệ” - nhận định của Kelvin Tay, giám đốc đầu tư tại UBS Global Wealth Management.