5 năm lan tỏa phong trào đọc sách ở 63 tỉnh, thành phố

Tới dự hội nghị có các đồng chí: Võ Văn Thưởng - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương; Trần Thanh Mẫn - Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Vũ Đức Đam - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ cùng đại diện các bộ, ban, ngành trung ương và nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước.

Ngoài báo cáo tổng kết 5 năm còn có rất nhiều tham luận về Ngày sách Việt Nam.

Phát biểu tại hội nghị, Bộ Trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, trong thời đại công nghệ số, tỷ lệ người đọc sách ngày một giảm. Theo thống kê, năm 2016 chỉ có 30% người đọc sách thường xuyên, 26% người không đọc sách, 44% người thỉnh thoảng đọc sách. Mỗi người Việt Nam thụ hưởng trung bình 4,2 cuốn sách mới 1 năm, trong đó 2,3 cuốn là sách giáo khoa. Như vậy, mỗi năm 1 người Việt Nam chỉ đọc gần 2 cuốn sách mới, thuộc nhóm thấp trên thế giới.

Ngày 24/2/2014, Thủ tướng chính phủ đã ban hành Quyết định số 284/QĐ-TTg lấy ngày 21/4 hàng năm là Ngày sách Việt Nam với tinh thần kế thừa, phát huy truyền thống hiếu học, trọng tri thức của dân tộc, để phong trào đọc sách đi vào hoạt động có nền nếp và ngày càng phát triển sâu rộng trong xã hội. 

Ngày sách Việt Nam nhằm hướng tới các mục tiêu: Khuyến khích và phát triển phong trào đọc sách trong cộng đồng, nâng cao nhận thức của nhân dân về ý nghĩa to lớn và tầm quan trọng của việc đọc sách đối với việc nâng cao kiến thức và kỹ năng, phát triển tư duy, rèn luyện nhân cách con người; tôn vinh giá trị của sách, khẳng định vai trò, vị trí, tầm quan trọng của sách trong đời sống xã hội; nâng cao trách nhiệm của các cấp, ngành, các cơ quan chức năng, tổ chức xã hội đối với việc xây dựng và phát triển văn hóa đọc tại Việt Nam.

Bộ Thông tin và Truyền thông đã xác định 5 năm đầu là giai đoạn hình thành và xây dựng phong trào, từ những hoạt động đã được triển khai từ trước nhân rộng thành phong trào trên toàn quốc, phát triển với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, thu hút sự tham gia và tổ chức thực hiện của đông đảo tầng lớp nhân dân. Từ đó hình thành nét đẹp văn hóa được cộng đồng đón nhận và tôn vinh.

Sau 5 năm triển khai thực hiện, Ngày sách Việt Nam đã có độ phủ trên cả nước với quy mô ngày càng lớn. Các hoạt động của Ngày sách Việt Nam không chỉ được tổ chức ở các tỉnh, thành phố lớn mà đã được chú trọng triển khai đến các địa bàn cơ sở, nông thôn, miền núi, vùng còn nhiều khó khăn.

Theo tổng hợp báo cáo, 90% các tỉnh, thành đã triển khai các hoạt động của Ngày sách Việt Nam xuống các quận, huyện, 30% các tỉnh, thành tổ chức Ngày sách Việt Nam ở cấp cơ sở xã, phường.

100% cơ sở giáo dục đã chủ động phối hợp với các cơ quan báo, đài tuyền truyền về mục đích, ý nghĩa của Ngày sách Việt Nam. Trên 50% cơ sở giáo dục tổ chức trưng bày, triển lãm, giới thiệu sách gắn với từng chủ đề. Trên 66 triệu lượt học sinh, sinh viên và trên 4,7 triệu lượt cán bộ giảng viên tham gia hưởng ứng Ngày sách Việt Nam. Xây dựng được 30.000 tủ sách phụ huynh.

100% thư viện cấp tỉnh, thành phố đã tổ chức Ngày hội Sách và Văn hóa đọc, tăng cường đưa sách về cho người dân ở vùng sâu, vùng xa.

Giai đoạn 2014-2018, Bộ Quốc phòng và Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam đã đầu tư hơn 125 tỷ đồng để xây dựng hệ thống xuất bản điện tử tại Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, thư viện điện tử tại Thư viện Quân đội, nâng cấp một số thư viện ở đơn vị cơ sở, tạo điều kiện cho cán bộ, chiến sỹ và nhân dân đọc sách trên các thiết bị điện tử.

Mô hình “Tủ sách dành cho phạm nhân” là dấu ấn nổi bật được xây dựng tại các trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng. Việc đưa sác vào trại giam, xây dựng các tủ sách phạm nhân đã tạo nên phong trào đọc, viết và làm theo sách trong các trại giam. Hiện nay trên cả nước có 60 tủ sách tại 54 trại giam, 3 cơ sở giáo dục bắt buộc và 3 trường giáo dưỡng.

Số cuộc triển lãm – hội chợ sách hàng năm tăng nhanh. Với số lượng ban đầu chỉ 3 cuộc/năm tại các thành phố lớn như Hà Nội, Đà Nẵng, TP.Hồ Chí Minh, trong 5 năm đã tăng gấp 30 lần. Đến nay, các địa phương trong cả nước đều tổ chức Hội sách chào mừng Ngày sách Việt Nam hàng năm.

Các tập thể nhận bằng khen của Thủ tướng

Về chỉ số phát triển liên quan đến sách và hoạt động xuất bản qua 5 năm triển khai, toàn ngành xuất bản đã xuất bản được 160.000 xuất bản phẩm với 1,9 tỉ bản; tăng 20% về số cuốn và bản sách. Tốc độ tăng trưởng của phát hành xuất bản từ 10% - 15%/năm. Hiện nay, cả nước có 200 nhà sách lớn, hiện đại, phong cách phục vụ chuyên nghiệp ngang tầm các nước trong khu vực.

10 nhà xuất bản đã đầu tư hạ tầng kỹ thuật để chuẩn bị cho việc xuất bản xuất bản phẩm điện tử. Hàng năm, Bộ Thông tin và Truyền thông tham gia các hội chợ sách quốc tế thường niên tại Hoa Kỳ, Đức, Nga, Cuba hoặc tổ chức trưng bày triển lãm sách tại một số nước như Pháp, Nhật, Ấn Độ, Lào nhằm giới thiệu quảng bá xuất bản phẩm Việt Nam, đồng thời tìm hiểu xu thế xuất bản thế giới và nhu cầu của các nước với xuất bản phẩm Việt Nam.

Xây dựng tủ sách Việt Nam ở thư viện các nước Mỹ, Pháp, Lào, Ấn Độ, Nhật Bản, Cuba, CH Czech, thường xuyên tổ chức các hoạt động xuất bản với đại sứ Việt Nam với các nước cũng như trao đổi, dịch và xuất bản với các nước.

Cục Xuất bản, In và Phát hành – Bộ Thông tin và Truyền thông đã thực hiện số hóa trên 11 triệu trang sách, hình thành kho dữ liệu dạng số quảng bá xuất bản Việt Nam.

Hoạt động Ngày sách Việt Nam còn đa dạng, phong phú đối với nhiều bộ, ngành, tổ chức, đoàn thể trung ương, địa phương, các lực lượng an ninh, quốc phòng, hệ thống giáo dục đào tạo. Các cơ sở giáo dục đã chủ động xây dựng và triển khai tổ chức Ngày sách Việt Nam với các hoạt động chính khóa, ngoại khóa phù hợp với điều kiện từng vùng, miền. Hệ thống thư viện các địa phương đã phối hợp với ngành giáo dục tổ chức Ngày sách Việt Nam ở các trường học vùng sâu, miền núi. Năm 2018, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức lễ trao tặng 8 xe ô tô thư viện lưu động đa phương tiện (trị giá hơn 8 tỉ đồng) cho 8 thư viện.

Trong 5 năm tới, mục tiêu Ngày sách Việt Nam hướng tới là tập trung mọi nguồn lực phát triển văn hóa đọc, tăng mức hưởng thụ xuất bản phẩm/đầu người (không tính sách giáo khoa) tương đương với các nước trong khu vực, đạt chỉ số 4 cuốn sách/người/năm. Xây dựng, khôi phục, phát triển mạng lưới cơ sở phát hành xuất bản phẩm tại các vùng có điệu kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. 90% số xã trên cả nước có điểm phát hành xuất bản theo nhiều hình thức. Đưa các hoạt động của Ngày sách Việt Nam đến 100% các cơ sở giáo dục trên cả nước. Tiếp tục xây dựng, hình thành phát triển mô hình tư nhiện tư nhân, tủ sách gia đình, dòng họ. Phấn đấu 30 – 40% hộ gia đình có tủ sách.

Huy động mọi nguồn lực xã hội đầu tư tổ chức Giải thưởng Sách Quốc gia, tăng kinh phí cho giải thưởng lên 300 – 400 triệu đồng/giải nhất. Phát triển xuất bản điện tử, chuyển đổi từ hình thức phát hành truyền thống sang phát hành trên mạng Internet. Phát triển thị trường thương mại điện tử, kết nối thị trường xuất bản phẩm trong và ngoài nước, giữa tác giả - nhà xuất bản - bạn đọc...