Báo chí là "cầu nối tri thức", là đòn bẩy niềm tin giúp doanh nghiệp tránh bị hiểu lầm là "greenwashing"

Trong 2 ngày 15-16/10, Báo Nông nghiệp và Môi trường phối hợp Tập đoàn TH tổ chức lớp tập huấn "Nâng cao năng lực truyền thông báo chí về trung hòa carbon" tại Nghệ An.

Tham dự phiên khai mạc chương trình tập huấn có ông Nguyễn Như Khôi, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Nghệ An; ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu; ông Nguyễn Danh Hùng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An; ông Phan Văn Thắng, Phó Tổng Biên tập Báo và Phát thanh truyền hình Nghệ An; đại diện Tập đoàn TH cùng các đại biểu, các diễn giả và 40 nhà báo, phóng viên, biên tập viên đến từ các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương.

Báo chí chính là cầu nối, giúp khái niệm “trung hòa carbon” trở nên gần gũi, dễ hiểu và có sức lan tỏa

Phát biểu khai mạc sự kiện, ông Nguyễn Ngọc Thạch, Tổng Biên tập Báo Nông nghiệp và Môi trường khẳng định, đây là hoạt động thiết thực nhằm nâng cao kiến thức và kỹ năng cho đội ngũ phóng viên, nhà báo - những người trực tiếp truyền tải thông tin, định hướng dư luận và lan tỏa giá trị phát triển bền vững trong giai đoạn chuyển đổi xanh của đất nước.

Tại Hội nghị Thượng đỉnh về biến đổi khí hậu trong khuôn khổ COP26 tại Vương quốc Anh, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã công bố những cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu.

Trong phát biểu của mình, Thủ tướng khẳng định, mặc dù là nước đang phát triển, mới chỉ bắt đầu tiến hành công nghiệp hóa trong hơn 3 thập kỷ qua nhưng là nước có lợi thế về năng lượng tái tạo, Việt Nam sẽ xây dựng và triển khai các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính mạnh mẽ bằng nguồn lực của mình.

Song song đó là sự hợp tác và hỗ trợ về tài chính và chuyển giao công nghệ của cộng đồng quốc tế, nhất là các nước phát triển, trong đó có thực hiện các cơ chế theo Thỏa thuận Paris, để đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

"Trên hành trình này, truyền thông báo chí có vai trò đặc biệt quan trọng - không chỉ là kênh thông tin, mà còn là động lực thúc đẩy thay đổi nhận thức, hành vi và chính sách.

Báo chí chính là cầu nối giữa chính sách - khoa học - doanh nghiệp - cộng đồng, giúp khái niệm “trung hòa carbon” trở nên gần gũi, dễ hiểu và có sức lan tỏa. Mỗi bài viết, mỗi phóng sự không chỉ cung cấp thông tin, mà còn truyền cảm hứng hành động vì một Việt Nam xanh, phát triển bền vững", ông Nguyễn Ngọc Thạch nhấn mạnh.

Phát biểu tại chương trình tập huấn, ông Nguyễn Danh Hùng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An khẳng định: Ngành Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An cam kết luôn chủ động, tích cực trong triển khai mạnh mẽ và đồng hành với tổ chức, doanh nghiệp trong thực hiện mục tiêu trung hòa carbon trên địa bàn tỉnh.

Trong thời gian qua, Ngành Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Nghệ An đã chủ động triển khai các giải pháp đảm bảo phát triển bền vững trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp, khó lường; đặc biệt đẩy mạnh áp dụng các giải pháp về sản xuất nông, lâm nghiệp lưu giữ, giảm phát thải, phát thải thấp trên các lĩnh vực (trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp, thủy sản), góp phần hướng tới mục tiêu trung hòa carbon trong nông nghiệp. Đến nay, đã đạt được những kết quả tích cực.

Một là, về lâm nghiệp, Nghệ An là một trong 3 tỉnh có diện tích rừng lớn nhất nước (trên 1,0 triệu ha) (Lâm Đồng, Nghệ An, Gia Lai) toàn tỉnh hiện có trên 1,036 triệu ha rừng, với hơn 790 nghìn ha rừng tự nhiên, gần 246 nghìn ha rừng trồng; tỷ lệ che phủ rừng đạt 59,01% (đứng thứ 7/34 tỉnh thành).

Từ năm 2023-2025, Nghệ An là một trong 5 tỉnh được lựa chọn tham gia Thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ (ERPA). Việc triển khai cơ chế ERPA tại Nghệ An đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, với gần 790 nghìn ha rừng tự nhiên và hơn 38.400 chủ rừng (tổ chức, hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng) và UBND cấp xã được chi trả tiền từ tín chỉ các-bon rừng.

Hai là, về chăn nuôi, đã áp dụng chăn nuôi công nghệ cao theo chuỗi giá trị bền vững và áp dụng các giải pháp giảm phát thải. Điển hình tại chuỗi trang trại và nhà máy của Tập đoàn TH: Năm 2025, hai doanh nghiệp chủ lực của Tập đoàn TH đã được Tổ chức Control Union (Hà Lan) cấp chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn quốc tế PAS 2060:2014. Thành tựu này khẳng định cam kết mạnh mẽ của TH trong thực hiện mục tiêu “nông nghiệp xanh – kinh tế tuần hoàn - phát triển bền vững”, góp phần thực hiện chiến lược tăng trưởng xanh và chuyển đổi số ngành nông nghiệp Nghệ An.

Ba là, đối với lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, Nghệ An đã và đang phối hợp với các doanh nghiệp tiên phong (như: Green carbon và Faeger...) triển khai các dự án thí điểm sản xuất lúa giảm phát thải và tạo lập tín chỉ carbon. Trong 2 năm 2024, 2025, toàn tỉnh đã triển khai thí điểm sản xuất lúa giảm phát thải bằng việc áp dụng giải pháp kỹ thuật tưới ngập khô xen kẽ trên tổng diện tích hơn 19.000 ha lúa.

5 vai trò của cơ quan báo chí truyền thông trên con đường hướng tới Net Zero

Tại chương trình tập huấn, các tham luận đã phân tích, đánh giá nhiều vấn đề "nóng" trong trung hòa carbon: khung chính sách, phương pháp đo phát thải carbon, bài học quốc tế, cam kết và những rào cản trên con đường hướng tới Net Zero.

Phân tích về khung chính sách trung hòa carbon, TS Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đánh giá, trong thời gian qua hệ thống chính sách, pháp trung hòa carbon đã được xây dựng, ban hành kịp thời. Các Bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và các định chế tài chính đã tích cực triển khai thực hiện cam kết Net Zero và đạt được những kết quả quan trọng.

Để tiếp tục hiện thực hóa mục tiêu về phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, TS Nguyễn Tuấn Quang đã chỉ ra một số nhóm giải pháp trọng tâm.

Một là, tiếp tục hoàn thiện các cơ chế, chính sách để tạo hành lang pháp lý đồng bộ cho việc triển khai thực hiện mục tiêu Net Zero của Việt Nam tới năm 2050. Thể chế hóa mô hình phát triển carbon thấp, kinh tế tuần hoàn; áp dụng hiệu quả các công cụ định giá carbon, bao gồm thuế carbon, sàn giao dịch hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon, kết nối với thị trường khu vực và thế giới.

Hai là, xây dựng, áp dụng chính sách khuyến khích, ưu đãi đầu tư, cơ chế và các công cụ kinh tế nhằm khơi thông nguồn lực xã hội, huy động hiệu quả nguồn lực tài chính của khối doanh nghiệp cho ứng phó biến đổi khí hậu.

Ba là, khuyến khích các dự án đầu tư mới và các dự án đã đầu tư chuyển đổi, áp dụng các công nghệ, quy trình sản xuất, cung cấp dịch vụ ít phát thải khí nhà kính và tham gia vào các cơ chế, phương thức hợp tác về giảm phát thải khí nhà kính phù hợp với quy định trong nước và thông lệ quốc tế (phát triển các công nghệ nhiên liệu hydro, amoniac, công nghệ năng lượng thủy triều, sóng biển…).

“Đặc biệt là cần phải đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, về vai trò và trách nhiệm của cộng đồng doanh nghiệp, các định chế tài chính và người dân nhằm tạo sự đồng thuận của xã hội về việc thực hiện cam kết Net Zero”, TS Nguyễn Tuấn Quang khẳng định.

Còn theo PGS.TS. Phạm Thị Mai Thảo, Trưởng Bộ môn quản lý môi trường, Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, trên con đường hướng tới Net Zero, Việt Nam hiện nay còn gặp phải 4 nhóm rào cản chính: rào cản thể chế và điều phối; về tài chính và nguồn lực; về năng lực và công nghệ; về năng lực kỹ thuật và giám sát.

Trước những thách thức PGS.TS. Phạm Thị Mai Thảo đề xuất, các cơ quan báo chí truyền thông cần phát huy vai trò truyền thông, nâng cao nhận thức xã hội qua việc tập trung vào các nội dung như giải thích dễ hiểu các khái niệm chuyên ngành, lan tỏa các câu chuyện truyền cảm hứng, đấu tranh chống thông tin sai lệch hoặc hiểu sai về biến đổi khí hậu, phát thải ròng bằng 0, hay các chính sách môi trường...

Cùng với đó, để giảm các rào cản của Việt Nam về trung hòa carbon, các cơ quan báo chí, truyền thông cần phát huy vai trò giám sát, phản ánh chính sách; định hướng và thúc đẩy thay đổi hành vi sang tiêu dùng xanh, sản xuất xanh, du lịch xanh; kết nối và thúc đẩy hợp tác; tăng cường năng lực của chính nhà báo môi trường...

Tại tọa đàm "Nâng cao năng lực truyền thông báo chí về trung hòa carbon", bà Lưu Thị Thu Hiền, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Thực phẩm Sữa TH, đã chia sẻ thêm góc nhìn về truyền thông trung hòa carbon của doanh nghiệp.

Là một trong những doanh nghiệp tiên phong trung hòa carbon thành công cho hai nhà máy tại Nghệ An, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Thực phẩm Sữa TH cho rằng: Báo chí có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc lan tỏa thông điệp xanh và khơi dậy cảm hứng hành động trong cộng đồng.

Theo bà Lưu Thị Thu Hiền, báo chí là “cầu nối tri thức”, giúp chuyển hóa những khái niệm kỹ thuật phức tạp như Net Zero, PAS 2060, tín chỉ carbon, năng lượng tái tạo… thành ngôn ngữ gần gũi, dễ hiểu với công chúng.

Nhờ báo chí, người dân hiểu rằng “trung hòa carbon” không phải điều xa vời, mà là những hành động thiết thực như giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng, trồng cây và tiêu dùng bền vững trong đời sống hằng ngày.

Khi tri thức xanh được lan tỏa, nhận thức về bảo vệ môi trường không chỉ dừng ở doanh nghiệp, mà trở thành ý thức chung của toàn xã hội.

Báo chí cũng là “người kể chuyện” truyền cảm hứng, giúp công chúng thấy được hành động thật và giá trị thật của doanh nghiệp.

Theo bà Hiền, “chính báo chí là đòn bẩy niềm tin giúp doanh nghiệp tránh bị hiểu lầm là greenwashing (tẩy xanh thương hiệu), mà được ghi nhận bằng cam kết và kết quả thực tế”.

×