Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nói gì về các trạm thu phí BOT “đặt nhầm chỗ”?

Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể

Hạ tầng giao thông là một trong những điểm nghẽn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, là các dự án giao thông trọng điểm đang có dấu hiệu chậm tiến độ đang được dư luận quan tâm, PV Dân Việt đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Văn Thể, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) để tìm lời giải cho hàng loạt “bài toán khó” của ngành giao thông trong năm 2019.

Trong thời gian qua, các trạm thu phí BOT gặp rất nhiều phản ứng gay gắt từ người dân, doanh nghiệp với lý do đặt nhầm chỗ, thu phí cao, Bộ GTVT sẽ có giải pháp giải quyết vấn đề này ra sao?

Tất cả các trạm BOT đang vận hành và sắp tới đưa vào vận hành đã thực hiện đúng theo nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chính phủ và quy định của pháp luật. Các dự án đều được Bộ Kế hoạch và Đầu tư cấp phép, quá trình thực hiện không chỉ Bộ GTVT mà các bộ, ngành, địa phương giám sát chặt chẽ.

Tuy nhiên, các dự án BOT vẫn còn có mặt hạn chế dẫn tới các tác động mặt trái mà chúng ta chưa lường trước được. Chúng tôi nghiêm túc tiếp nhận ý kiến của dư luận, của người dân, doanh nghiệp. Nếu chúng ta không thu phí BOT thì Nhà nước phải bỏ tiền ra mua lại dự án, vì nhà đầu tư thực hiện đúng theo quy định của pháp luật. Bộ GTVT đã báo cáo Chính phủ. Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nếu đồng thuận sẽ trình Quốc hội để bỏ ra một khoản kinh phí khoảng vài chục nghìn tỷ đồng mua lại các dự án BOT.

Hiện, ngân sách Nhà nước cho đầu tư công giai đoạn 2016-2020 đã phân bổ xong. Do vậy, nếu sử dụng ngân sách phải chờ nhiệm kỳ 2020-2025 mới bố trí được, đồng thời, phải căn cứ vào tình hình tài chính quốc gia. Xử lý tồn tại ở các dự án BOT là bài toán tổng thể, chúng tôi đang tập trung nghiên cứu, báo cáo thường xuyên với Chính phủ, làm cơ sở báo cáo Quốc hội quyết định.

Năm 2019, ngành giao thông sẽ thực hiện xây dựng hàng loạt các dự án trọng điểm quốc gia như: Sân bay Long Thành; Đường sắt cao tốc Bắc – Nam, Bộ GTVT sẽ làm gì để hạn chế tiêu cực xảy ra và chậm tiến độ?

Mặc dù còn nhiều khó khăn nhưng tiến độ hai dự án này, vẫn đáp ứng yêu cầu để triển khai, cụ thể: Với dự án đường cao tốc Bắc - Nam có 11 dự án thành phần, đã phê duyệt toàn bộ 11 dự án. Dự kiến, tháng 2.2019, Bộ GTVT sẽ hoàn thành hồ sơ thiết kế, lập dự toán và đấu thầu công khai, sau khi đơn vị tư vấn trúng thầu sẽ tập trung vào thiết kế, giải phóng mặt bằng (GPMB) cho từng dự án.

Đến tháng 4.2019 sẽ bàn giao mốc GPMB cho địa phương. Chúng tôi sẽ chọn những đoạn ít ảnh hưởng đến tái định cư để triển khai trước, sớm có mặt bằng, đủ điều kiện đấu thầu xây lắp; các đoạn gặp nhiều vướng mắc có thể chậm hơn nhưng cố gắng năm 2019 giải ngân 50% vốn GPMB mà Quốc hội đã bố trí...

Đối với dự án Cảng Hàng không Quốc tế Long Thành, có hai nhiệm vụ đang thực hiện, một là phối hợp với địa phương để GPMB, hai là lập dự án. Chính phủ đã phê duyệt dự án GPMB, Bộ GTVT đang phối hợp với địa phương để kiểm đếm, năm 2019 sẽ chi trả tiền đền bù, hỗ trợ. Riêng phần lập dự án, tháng 6-2018 đã giao thầu cho đơn vị tư vấn, chúng tôi đã nghe báo cáo đầu kỳ, đang chuẩn bị nghe báo cáo cuối kỳ. Hai hạng mục công việc này đến nay đều bảo đảm tiến độ.

Từ những “lùm xùm” về chất lượng của hàng loạt các dự án vừa mới đi vào khai thác đã xuống cấp, Bộ GTVT làm gì để đảm bảo chất lượng các công trình trọng điểm này?

Năm 2018, một số sự cố kỹ thuật đã xảy ra ở các tuyến đường như: Cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi; Cao tốc Hà Nội-Lào Cai. Đây là bài học để thực hiện trong giai đoạn tới. Khi thực hiện các dự án sắp tới, chúng tôi sẽ đưa thêm các ràng buộc về chất lượng công trình đối với nhà thầu.

Nhà thầu làm hồ sơ tốt nhưng năng lực thực tế về con người, thiết bị không đáp ứng được, chúng tôi sẽ cắt hợp đồng, tịch thu bảo lãnh để thực hiện nghiêm. Đồng thời, đánh giá cao vai trò của các đơn vị tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát. Khi đấu thầu dự án đường bộ cao tốc Bắc-Nam, chúng tôi sẽ có cách làm mới, xem xét kỹ chất lượng nhà thầu tư vấn, nhà thầu xây dựng, rút bài học kinh nghiệm hiện nay để có công trình chất lượng tốt hơn.

Bộ GTVT đánh giá thế nào về các vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng, có giải pháp gì để hạn chế tai nạn giao thông?

Nguyên nhân dẫn đến các vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng do nhiều nguyên nhân. Trong đó, có ý thức chấp hành pháp luật của một số lái xe chưa tốt, biểu hiện ở chỗ có bằng cấp đầy đủ nhưng không chấp hành hiệu lệnh, gặp đèn đỏ không dừng, sử dụng rượu bia, chất kích thích... Sắp tới, chúng tôi sẽ có một số quy định mới, ràng buộc trách nhiệm của chủ phương tiện và lái xe theo hướng xử lý nặng những lỗi tương tự.

Cụ thể, sẽ thu hồi giấy phép lái xe vĩnh viễn đối với các vụ nghiêm trọng. Chúng tôi cũng nhìn nhận hệ thống hạ tầng còn yếu kém, công tác duy tu bảo dưỡng, sữa chữa chưa đáp ứng kịp thời.

Lĩnh vực Hàng không cũng xảy ra hàng loạt sự cố, Bộ GTVT sẽ có những hình thức xử lý ra sao đối với các hãng Hàng không?

Chính phủ, Bộ GTVT đã có những chỉ đạo quyết liệt về các sự cố Hàng không. Trước mỗi chuyến bay đều phải kiểm tra các thông số kỹ thuật, chúng tôi sẽ làm việc với đội ngũ cán bộ, nhân viên kỹ thuật để bảo đảm an toàn tuyệt đối thì mới cho cất, hạ cánh, không để xảy ra lỗi chủ quan. Trong thời gian tới sẽ tăng cường kiểm tra xử lý các phi công có vấn đề về chuyên môn. Công tác quản lý sẽ thực hiện chặt chẽ hơn, xử lý nghiêm vi phạm liên quan đến tổ lái, cơ quan quản lý bay, cảng hàng không và các doanh nghiệp liên quan.

Xin cám ơn ông!