Cần có cơ quan quản lý rau quả ngoại tại cửa khẩu

Đây là kiến nghị của Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn (Ipsard) mới đây.

Kể từ năm 2004 đến nay, nhập khẩu nông sản từ Trung Quốc vào nước ta tăng trung bình tới trên 31%/năm và đạt 2,7 tỷ USD năm 2011. Trong đó, các loại rau, quả chủ yếu được nhập qua ngả các cửa khẩu biên giới như Tân Thanh, Hữu Nghị (Lạng Sơn), Móng Cái (Quảng Ninh), Thanh Thủy (Hà Giang), Lào Cai. Rau quả nhập khẩu qua biên giới Việt - Trung chủ yếu gồm: Táo, lê, lựu, nho, mận đỏ, cam, rau xanh, bí đỏ, khoai tây, quýt...

Nhập khẩu nông sản qua cửa khẩu quốc tế Lào Cai.

Theo ông Nguyễn Văn Hội- Phó Vụ trưởng Vụ Thương mại Miền Núi (Bộ Công Thương), giao thương nông sản qua biên giới đang tồn tại bất cập là chưa có quy định cụ thể đối với thủ tục kiểm tra, kiểm soát ATTP nhập khẩu tại các cửa khẩu biên giới đất liền.

“Một vấn đề nổi cộm là thương lái nhập khẩu một lượng lớn mặt hàng rau, quả từ Trung Quốc, nhưng khi về đến Hà Nội lại được dán nhãn mác Thái, Úc, Mỹ, Canada… Chúng ta cần xây dựng hệ thống quản lý, kiểm soát chặt chẽ lượng hàng hóa nhập khẩu, điều tra đối chiếu số liệu để nắm được đường đi của mặt hàng đó từ cửa khẩu cho đến điểm phân phối cuối cùng” - ông Hội đề xuất.

Việc kiểm dịch rau quả Trung Quốc cũng đang gặp rất nhiều khó khăn do chúng ta chưa có phương tiện xét nghiệm tại chỗ. Việc kiểm dịch hiện chỉ được thực hiện bằng mắt thường là chính với 3 phương thức là kiểm tra trên hồ sơ, xem xét ngoại quan và xét nghiệm một số tiêu chí. Cách kiểm dịch này được đánh giá là chưa hiệu quả. Bởi nếu có nghi ngờ, phải lấy mẫu, rồi gửi về phòng thí nghiệm tại Hà Nội và phải mất từ 5-7 ngày sau mới có kết quả, nên việc xác định lô hàng có đảm bảo ATTP hay không rất chậm trễ và hoàn toàn bị động.

Ông Lê Sơn Hà - Phó Trưởng phòng Quản lý ATTP và môi trường (Cục Bảo vệ thực vật) cho rằng: “Thông tư 13 của Bộ NNPTNT quy định các trạm kiểm dịch thực vật ở cửa khẩu vừa có chức năng kiểm dịch bệnh và sâu hại, đồng thời đảm nhiệm thêm chức năng kiểm tra về vệ sinh ATTP. Song khó khăn hiện nay là chúng ta chưa có phòng thí nghiệm, máy móc chưa đủ khả năng phân tích các chỉ tiêu về ATTP”. Ông Dương Ngọc Thí- Phó Viện trưởng Ipsard cho rằng, giải pháp hết sức quan trọng là phải tăng cường nguồn lực, tăng cường năng lực để kiểm soát ATTP ngay tại biên giới và cũng phải xem xét lại một số chính sách về buôn bán biên mậu giữa cư dân biên giới hai nước.

Ông Nguyễn Văn Hội kiến nghị: Chính phủ cần có quyết định về việc ban hành quy chế điều hành hoạt động tại các cửa khẩu biên giới đất liền, quy định hoạt động phối hợp chuyên ngành của các lực lượng chức năng tại cửa khẩu. Cần có quyết định của Thủ tướng Chính phủ hoặc nghị định của Chính phủ để hướng dẫn một số điều của Luật ATTP áp dụng đối với hoạt động thương mại biên giới. Cần quy định về cơ quan chịu trách nhiệm kiểm tra ATTP, thủ tục kiểm tra ATTP tại các cửa khẩu biên giới đất liền. Nhà nước cũng cần đưa ra quy định về hàng hóa là thực phẩm chỉ được nhập khẩu qua một số cửa khẩu nhất định.

Hải Hà