Cao tốc Bắc - Nam: "Nghịch lý" có nhiều mỏ nhưng vẫn thiếu vật liệu

Theo hồ sơ thiết kế kỹ thuật, nhu cầu vật liệu đất đắp (sau khi đã điều phối dọc tuyến) cho toàn bộ 11 dự án khoảng 52 triệu m3. Tuy nhiên, qua khảo sát mỏ vật liệu của các đơn vị tư vấn thiết kế, tổng số lượng mỏ cung cấp cho 11 dự án khoảng 143 mỏ trong đó bao gồm 81 mỏ đang khai thác (tổng trữ lượng khoảng 63,2 triệu m3), 12 mỏ đã hết thời hạn khai thác đang chờ gia hạn (tổng trữ lượng 28,8 triệu m3) và 82 mỏ trong quy hoạch nhưng chưa cấp phép khai thác (tổng trữ lượng khoảng 101,3 triệu m3) đảm bảo cung cấp đủ nhu cầu vật liệu đất đắp cho toàn bộ 11 dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020.

Hiện tại, 6 dự án cao tốc gồm Cao Bồ - Mai Sơn, Mai Sơn - Quốc lộ 45, Cam Lộ - La Sơn, Vĩnh Hảo -Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây, cầu Mỹ Thuận 2) đang triển khai thi công xây dựng, qua khảo sát thực tế hiện trường tình hình vật liệu đất đắp cho thấy. Trong đó, 3 dự án cao tốc Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết – Dầu Giây, Mai Sơn - Quốc lộ 45 dù có đầy đủ nhân lực, trang thiết bị để thi công, nhưng "trái ngịch" lại thiếu vật liệu khiến cho các dự án này đối diện với nhiều khó khăn, dẫn tới nguy cơ chậm tiến độ.

Dự án Mai Sơn - Quốc lộ 45 đoạn qua địa phận tỉnh Ninh Bình có 1 mỏ (trữ lượng 4,8 triệu m3); Vĩnh Hảo - Phan Thiết gồm 6 mỏ (tổng trữ lượng khoảng 4,17 triệu m3), Phan Thiết - Dầu Giây có 6 mỏ (tổng trữ lượng khoảng 6 triệu m3) đã có trong quy hoạch nhưng chưa được địa phương cấp phép khai thác.

Trong trường hợp 6 mỏ được cấp phép kịp thời, dự án Phan Thiết - Dầu Giây vẫn thiếu khoảng 1,4 triệu m3 do trong quá trình thực hiện công tác khảo sát mỏ vật liệu bước thiết kế kỹ thuật có sai khác lớn với thực tế (trong hồ sơ khảo sát tổng trữ lượng là 20 triệu m3 nhưng tổng trữ lượng thực tế chỉ đạt 4,1 triệu m3).

Trường hợp các địa phương (Ninh Bình, Bình Thuận, Đồng Nai) không kịp thời cấp phép khai thác cho các mỏ vật liệu này dẫn đến các dự án trên có nguy cơ thiếu hụt nguồn vật liệu đắp. Đối với các dự án Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm, Cam Lâm -Vĩnh Hảo) dự kiến triển khai thi công trong quý 2/2021 trong hồ sơ khảo sát mỏ vật liệu có sử dụng các mỏ quy hoạch của địa phương mới đáp ứng được nhu cầu vật liệu đắp các dự án.

Vì vậy, các địa phương cần phải khẩn trương thực hiện các công việc liên quan đến cấp phép khai thác và các điều kiện cần thiết khác (giải phóng mặt bằng, thi công xây dựng đường tiếp cận vào mỏ,...)

Riêng với dự án Cam Lâm-Vĩnh Hảo, các mỏ đang khai thác đáp ứng đủ nhu cầu vật liệu đắp cho dự án, tuy nhiên trong hồ sơ khảo sát mỏ vật liệu có các mỏ trong quy hoạch gần dự án để thuận lợi cho việc điều phối và giảm chi phí xây dựng nhưng chưa được cấp phép.

Đối với các dự án Mai Sơn - Quốc lộ 45, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây có khả năng thiếu hụt lớn khối lượng vật liệu đất đắp, Bộ Giao thông Vận tải chỉ đạo các Ban Quản lý dự án 7, Thăng Long tiếp tục chỉ đạo Tư vấn khảo sát các khu vực lân cận tuyến để tìm kiếm phát hiện các mỏ có khả năng khai thác, thực hiện các thủ tục để đủ điều kiện khai thác vật liệu đất đắp đảm bảo đáp ứng đủ nhu cầu cho dự án.

Lãnh đạo Ban QLDA Thăng Long thông tin, do hàng loạt mỏ chậm được cấp phép đã tạo nên sự khan hiếm vật liệu. Nắm bắt được tình hình này, các chủ mỏ đều đẩy giá vật liệu lên rất cao. Điều này khiến các nhà thầu đứng trước nguy cơ phải bù lỗ hàng trăm tỷ đồng.

Đại diện một nhà thầu thi công tại dự án cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây cho biết, gói thầu đơn vị đang thi công cần khoảng 1,5 triệu m3 đất đắp, giá các chủ mỏ đang rao bán khoảng 90.000 đồng/m3.

Trong khi đó, theo tính toán giá đất đắp trong hồ sơ mời thầu khoảng 50.000 đồng/m3. Trường hợp phải mua đất đắp từ các chủ mỏ để thi công, ước tính nhà thầu sẽ phải bù lỗ khoảng 40 - 60 tỷ đồng cho hạng mục đất đắp cho gói thầu này.

Đối với dự án cao tốc Bắc – Nam qua địa phận tỉnh Thừa Thiên - Huế cũng đang được lãnh đạo tỉnh này, yêu cầu các đơn vị liên quan vào cuộc đẩy nhanh các thủ tục cấp phép khai thác các mỏ vật liệu.