Chuyên gia nói về "cơn sốt" tạo video "ảo" bằng AI: Thật ấn tượng nhưng cũng thật đáng sợ

Từ khi ra mắt vào cuối tháng 5/2025, Veo 3 - nền tảng video AI tiên tiến của Google DeepMind, đã nhanh chóng xuất hiện dày đặc trên mạng xã hội Việt Nam. Với khả năng dựng video từ mô tả văn bản với độ chân thực cao, Veo 3 đang trở thành công cụ sáng tạo nội dung được ưa chuộng, đặc biệt trong giới trẻ và cộng đồng sáng tạo số.

Tuy nhiên, trào lưu video AI này cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Nhiều người đặt dấu hỏi về nguy cơ mất an toàn thông tin cá nhân cho đến các nội dung lệch chuẩn, video "rác" nhằm mục đích "câu view". Để hiểu rõ về điều này, báo Dân Việt có cuộc phỏng vấn với ông Nguyễn Văn Tuyền - Giám đốc Học viện đào tạo AI, trực thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Vusta) kiêm Chủ tịch Trevi Education.

Ông Nguyễn Văn Tuyền - Giám đốc Học viện đào tạo AI.

Thưa ông, gần đây, tại Việt Nam, trào lưu tạo video bằng Veo 3 bùng nổ và thu hút lớn người dùng. Ông có thể cho biết về sự phát triển kinh ngạc của AI trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng ra sao?

- Quả thật, tốc độ phát triển của AI hiện nay thực sự chóng mặt. Chỉ trong vài năm, chúng ta đã chứng kiến AI tiến từ việc tạo văn bản, hình ảnh sang tạo được cả video sống động.

Những công cụ như Google Veo 3, OpenAI Sora hay nền tảng HeyGen đang mở ra kỷ nguyên mới. Giờ đây bất kỳ ai cũng có thể làm "đạo diễn" cho một đoạn phim ngắn ngay trên máy tính hay điện thoại của mình.

Chẳng hạn, một nhà sáng tạo nội dung tại TP.HCM mới đây chia sẻ rằng “Veo 3 đang giúp tôi tạo những đoạn phim mà trước đây có nằm mơ cũng không nghĩ tới được”.

Không chỉ ở Việt Nam, người dùng toàn cầu cũng đón nhận trào lưu này nồng nhiệt – trên các mạng xã hội, rất nhiều video Veo 3 được chia sẻ với tâm trạng phấn khích, có clip thu hút hàng triệu lượt xem. Thậm chí, trang Mashable còn phải thốt lên: “Chúng tôi chưa từng thấy thứ gì giống Veo 3 trước đây. Thật ấn tượng. Thật đáng sợ. Và nó sẽ ngày càng tốt hơn nữa”.

Điều này cho thấy AI đang phát triển với tốc độ vũ bão và đem lại những trải nghiệm chưa từng có. Ví dụ, OpenAI vừa triển khai Sora – mô hình tạo video từ văn bản cho phép tạo video độ phân giải 1080p dài tới 20 giây, trong khi HeyGen giúp người dùng tạo video có người dẫn chuyện ảo chỉ trong vài phút với hàng trăm avatar và giọng nói có sẵn.

Rõ ràng, cuộc đua AI đang diễn ra sôi động trên phạm vi toàn cầu lẫn tại Việt Nam, và cá nhân tôi cảm thấy vô cùng hào hứng, lạc quan về làn sóng này.

Theo ông, liệu AI có đang phát triển quá nhanh so với khả năng thích ứng của xã hội?

- Đúng vậy, tôi nhận thấy đó là một thách thức lớn. AI đang tiến nhanh hơn khả năng thích ứng của xã hội, đặc biệt là trong giáo dục và pháp luật. Hiện nay, công nghệ mới xuất hiện gần như vượt trước chương trình đào tạo và khung pháp lý hiện có. Nhiều chuyên gia đã chỉ ra các chính sách và quy định quản lý chưa theo kịp tốc độ phát triển của AI.

Trong lĩnh vực giáo dục, thế hệ giảng viên hiện tại phần lớn “chưa theo kịp thời cuộc, chưa đáp ứng được yêu cầu sử dụng các công cụ AI” – tức là nhà trường vẫn loay hoay trước những công cụ như Veo 3, ChatGPT hay Sora. Điều này dẫn đến nguy cơ khoảng cách lớn về kỹ năng và nhận thức: Giới trẻ đón nhận AI rất nhanh, nhưng nhà trường và phụ huynh có thể chưa kịp trang bị cho họ kiến thức nền tảng hoặc kỹ năng sử dụng AI một cách hiệu quả, an toàn.

Về pháp luật, việc AI có thể tạo ra nội dung giả hay deepfake cũng đặt ra bài toán mới cho các nhà làm luật. Hiện nay, nhiều nước đang chạy đua xây dựng quy định cho AI, nhưng nhìn chung luật pháp vẫn “chạy sau” công nghệ một bước dài. Thậm chí có ý kiến lo ngại AI có thể sớm “cướp” việc làm trong các ngành như thiết kế đồ họa, dựng phim.

Theo góc nhìn công nghệ của tôi, đây vừa là thách thức vừa là cơ hội. Thách thức vì nếu không nhanh chóng cải tổ giáo dục và hoàn thiện khung pháp lý, chúng ta có thể bị động trước những hệ quả mà AI mang lại. Nhưng đồng thời, đây là cơ hội vàng để Việt Nam bứt phá: nếu chúng ta kịp thời đào tạo nhân lực AI chất lượng, xây dựng môi trường pháp lý linh hoạt, thì trong 5–10 năm tới, Việt Nam hoàn toàn có thể nằm trong nhóm tiên phong ứng dụng AI một cách sáng tạo và bền vững.

Tôi hình dung rằng vài năm nữa, việc một bạn trẻ Việt tạo phim hoạt hình, trò chơi thực tế ảo hay nội dung số khác bằng AI sẽ trở nên phổ biến như việc dùng smartphone hiện nay. Tóm lại, sự phát triển thần tốc của AI khiến tôi rất phấn khích và lạc quan, nhưng cũng nhắc nhở chúng ta cần chủ động thích ứng về mặt kiến thức và quản lý để tận dụng tốt nhất làn sóng công nghệ này.

Với giao diện thân thiện, Veo 3 nhanh chóng thu hút đông đảo bạn trẻ Việt Nam, đặc biệt trên các nền tảng mạng xã hội. Tuy nhiên, ẩn sau sự tiện lợi là nguy cơ mất an toàn thông tin cá nhân. Ông có thể chia sẻ về điều này?

- Quả thật, Veo 3 nói riêng được thiết kế bắt mắt, dễ dùng và tạo hứng thú lớn cho giới trẻ. Chỉ cần gõ vài câu lệnh là có ngay một video ảo diệu – ai mà không thích? Tuy nhiên, chính sự hấp dẫn đó lại dễ khiến người dùng mất cảnh giác về mặt bảo mật.

Tôi muốn “gióng lên hồi chuông” rằng: Đằng sau hiệu ứng lung linh của các ứng dụng AI luôn là vấn đề dữ liệu người dùng. Ông bà ta có câu “miếng phô mai miễn phí chỉ có trên bẫy chuột” – nhiều ứng dụng AI cho dùng miễn phí hoặc rất rẻ, nghĩa là chính dữ liệu cá nhân của chúng ta mới là cái giá thực sự.

Với Veo 3 hay các app tương tự, khi sử dụng, người dùng có thể đã cung cấp rất nhiều thông tin: từ hình ảnh khuôn mặt, giọng nói, cho đến nội dung video, thói quen sử dụng… Tất cả những dữ liệu này đều cực kỳ giá trị để huấn luyện AI, và đáng tiếc là không phải lúc nào chúng cũng được quản lý minh bạch.

Chúng ta đã thấy nhiều bài học thực tế. FaceApp là một ví dụ điển hình. Năm 2020 ứng dụng này gây sốt với trào lưu “biến đổi khuôn mặt” (già hóa khuôn mặt, đổi giới tính, v.v.), hàng triệu người sẵn sàng đăng ảnh chân dung của mình lên máy chủ để “đổi lấy” vài tấm hình vui vẻ. Đến khi chuyên gia cảnh báo thì đã muộn – dữ liệu sinh trắc học khuôn mặt của người dùng có thể đã bị thu thập và sử dụng cho mục đích xấu.

Nhiều ứng dụng chỉnh ảnh “ảo diệu” khác cũng tương tự, ví dụ Lensa AI gần đây bị chỉ trích vì vấn đề quyền riêng tư: điều khoản của ứng dụng này thực chất cho phép công ty đứng sau “toàn quyền với mọi nội dung người dùng đưa lên”, đồng nghĩa với việc người dùng gần như không kiểm soát được hình ảnh của mình sau khi tải lên.

Nói cách khác, rất nhiều người trẻ đang đánh đổi quyền riêng tư lấy trải nghiệm mới lạ mà không hề hay biết. Với các công cụ AI video như Veo 3, nguy cơ này càng tăng. Ứng dụng có thể thu thập ngầm những dữ liệu khác từ thiết bị của bạn – vị trí, danh bạ, lịch sử tìm kiếm – và tận dụng cho mục đích quảng cáo hoặc phân tích.

Chẳng hạn, theo một báo cáo, mọi ứng dụng trên smartphone đều có thể đang thu thập nhiều thông tin hơn ta nghĩ, từ ID thiết bị cho đến thói quen sử dụng hàng ngày.

Ngay cả khi công ty cung cấp dịch vụ cam kết “không lạm dụng” dữ liệu, thì dữ liệu đó vẫn có thể bị rò rỉ hoặc chuyển giao nếu công ty bị tấn công hoặc sáp nhập, mua bán trong tương lai.

Vì vậy, ở cương vị một chuyên gia trong ngành công nghệ, tôi khuyên các bạn trẻ hãy tỉnh táo hơn với vấn đề bảo mật khi dùng ứng dụng AI. Trước khi vui vẻ chia sẻ thông tin cá nhân để đổi lấy một video “ảo”, hãy tự hỏi: Mình đang đưa những dữ liệu gì cho ứng dụng? Nó sẽ được dùng vào đâu?

Như chuyên gia David Leslie từ Viện Alan Turing từng nói: “Chúng ta luôn phải biết khi nào dữ liệu của mình được sử dụng và cho mục đích gì… Đây là dữ liệu nhạy cảm, nên hết sức thận trọng với cách nó được sử dụng”.

Tôi nghĩ trong 5–10 năm tới, dữ liệu cá nhân sẽ càng trở thành tài sản quý, thậm chí là “dầu mỏ mới” của nền kinh tế số. Khi đó, nếu không nâng cao ý thức bảo vệ, giới trẻ có thể trả giá đắt bằng chính sự riêng tư của mình. Chúng ta cũng cần hệ thống luật pháp theo kịp, yêu cầu các công ty AI minh bạch hơn, nhưng trước mắt mỗi người dùng hãy là “lá chắn” đầu tiên cho dữ liệu của chính mình. Đừng vì một trải nghiệm hào nhoáng nhất thời mà đánh mất sự an toàn lâu dài. Hãy tận hưởng AI một cách thông minh và cẩn trọng.

Không chỉ tiềm ẩn rủi ro bảo mật, một số video sản xuất từ Veo 3 mang nội dung tiêu cực, “lệch chuẩn”, video “rác” được tạo ra chỉ để câu view. Quan điểm của ông ra sao và có cảnh báo thế nào?

- Đúng là bên cạnh những sản phẩm sáng tạo hữu ích, đã xuất hiện không ít video “lệch chuẩn”, nội dung độc hại hoặc đơn giản là “video rác” câu view được tạo ra từ các công cụ AI như Veo 3. Ở đây, theo quan điểm của mình, tôi muốn nhấn mạnh: công nghệ suy cho cùng chỉ là công cụ, lỗi hay không là do cách con người sử dụng. Một chiếc máy quay phim có thể làm ra tác phẩm nghệ thuật, nhưng cũng có thể tạo nên nội dung xấu xí – AI cũng vậy.

Bản thân Veo 3 hay bất kỳ nền tảng AI nào khác không cố ý tạo ra video xấu; tất cả phụ thuộc vào mục đích và ý thức của người dùng đứng sau màn hình.

Hiện tượng “video rác AI”, tôi cho rằng xuất phát từ việc một số bạn trẻ lạm dụng công nghệ mới để câu kéo sự chú ý, thiếu đầu tư cho nội dung đúng đắn. Họ thấy AI làm video quá dễ dàng, nên cho ra hàng loạt sản phẩm hời hợt, giật gân chỉ để tăng view. Thậm chí, nguy hiểm hơn, có người còn dùng AI để tạo video giả mạo, sai sự thật nhằm lừa đảo hoặc bôi xấu người khác.

Chuyên gia Nguyễn Văn Tuyền cảnh báo về việc dùng các công cụ AI.

Thực tế, các chuyên gia đã cảnh báo rằng với sức mạnh của Veo 3, thời gian tới có thể tràn lan thêm những nội dung “rác” và deepfake (video giả mạo) tinh vi nếu chúng ta không kiểm soát tốt.

Tôi nghĩ đây là hồi chuông để cả cộng đồng cùng hành động. Công ty công nghệ cần có giải pháp kỹ thuật và chính sách chặn lạm dụng (ví dụ Google đã gắn watermark kỹ thuật số để nhận biết video do AI tạo ra, và đưa ra hướng dẫn sử dụng an toàn).

Nhà quản lý cũng nên sớm có khung pháp lý cho nội dung AI, phạt nặng hành vi lợi dụng AI tạo nội dung độc hại. Nhưng trên hết, người dùng – đặc biệt là giới trẻ, phải tự nâng cao trách nhiệm của mình khi sáng tạo với AI.

Tôi muốn kêu gọi các bạn trẻ: hãy nhớ rằng mỗi video bạn làm ra, dù là ảo, đều có tác động thật đến người xem và xã hội. Đừng để niềm vui sáng tạo bị biến tướng thành lan truyền thông tin sai lệch hay văn hóa phẩm độc hại. Hãy dùng AI để thể hiện sự thông minh và tử tế của bạn. Nếu bạn tạo nội dung hài hước, hãy chắc rằng nó không xúc phạm ai; nếu bạn bắt trend, hãy đảm bảo đó không phải trào lưu xấu.

Công nghệ AI cho chúng ta “phép màu” để biến ý tưởng thành hiện thực dễ dàng hơn bao giờ hết – nhưng phép màu đó đi kèm trách nhiệm. Trong 5–10 năm tới, AI sẽ còn mạnh hơn hiện nay gấp nhiều lần, có thể tạo ra những nội dung chân thực đến mức khó phân biệt thật giả. Lúc đó, uy tín số của mỗi người sáng tạo nội dung sẽ vô cùng quan trọng: ai biết giữ mình có tâm, có trách nhiệm sẽ được tôn trọng; ngược lại, ai chạy theo lợi ích trước mắt, tạo nội dung độc hại sẽ bị đào thải.

Tôi tin rằng công nghệ không có lỗi, và nếu chúng ta tập trung vào giáo dục ý thức người dùng ngay từ bây giờ, thế hệ trẻ Việt Nam sẽ biết cách khai thác AI đúng hướng – tạo nên những nội dung chất lượng, văn minh, góp phần xây dựng một môi trường số lành mạnh thay vì ngập trong rác.

Hãy để trí tuệ của con người dẫn dắt trí tuệ nhân tạo, và khi đó, công nghệ sẽ thực sự trở thành công cụ phục vụ cho những điều tốt đẹp.

Xin cảm ơn ông!

×