Chuyện họp báo ở Trại Đa-Vít trước Ngày Giải phóng miền Nam

Nhà báo bí ẩn

Sau trận đánh kho xăng Nhà Bè (3/12/1973), đoàn đại biểu quân sự ta tổ chức họp báo tại Trại Đa-vít (Davis Camp - trụ sở của Ban liên hợp quân sự bốn bên, sau Hiệp định Paris về Việt Nam). Đến dự họp báo có phòng viên của các hãng thông tấn lớn như: AFP, AP, UPI, Reuters… các báo và tạp chí: Washington Post, Times, Los Angeles Times…, các hãng vô tuyến truyền hình: NBC, ABC, CBS...

Bên ngoài, đám “quân cảnh” ngụy được tăng cường khá đông. Tiếng giày da nện thình thịch trên đường Lê Văn Lộc chạy dọc bên ngoài khu vực đóng quân của ta.

Có một phóng viên của Hãng UPI bước nhanh tới trước cửa nhà hội trường, hồ hởi nắm chặt tay đồng chí Phùng Ngọc Bảo - Trung tá của đoàn ta và nói: Cú tập kích kho xăng Nhà Bè của các ông thật “xuya”. Đòn đánh quá hiểm!

Những phóng viên đến dự họp báo hôm ấy có 6-7 nhà báo nữ nước ngoài. Chị Chagnon người Mỹ, có mái tóc đen dài búi phía sau, trên khuôn mặt đẹp thường trực đôi mắt kính râm với cặp gọng to và đen. Chị Laura Palmer - nữ phóng viên hãng truyền hình ABC rất thích làm quen, chuyện trò với các nữ chiến sĩ Quân giải phóng làm nhiệm vụ trong Trại Đa-vít.

Tôi chú ý đến phóng viên của Tạp chí Times - một nhà báo người châu Á, vẻ thư sinh, mánh mai, trên tay anh luôn có điếu thuốc lá cháy. Anh chuyện trò với các đồng nghiệp người nước ngoài là phóng viên của các tờ báo danh tiếng hoặc những hãng thông tấn lớn. Có lẽ anh rất giỏi tiếng Anh nên khi nói chuyện với các bạn đồng nghiệp tỏ ra lưu loát, tự tin, dễ hiểu. Anh ít trao đổi với những phóng viên người Việt Nam. Suốt buổi họp báo, anh cặm cụi ghi ghi, chép chép tưởng chừng như không bỏ sót một chi tiết nào. Anh ngồi gần cuối hội trường.

Đồng chí Võ Đông Giang - Đại tá, Phó trưởng Đoàn đại biểu quân sự Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam (đoàn B) là chủ tọa buổi họp báo. Trông anh có dáng dấp của một thầy giáo, vầng trán cao, da trắng, mình gầy, đôi mắt sáng long lanh.

Cuộc họp báo hôm nay đông hơn hẳn có lẽ vì sau khi hai sự kiện lớn: Ngày 5/11/1973, Quân giải phóng pháo kích sân bay Biên Hòa và ngày 3/12/1973 đốt cháy kho xăng Nhà Bè.

Các phóng viên trong nước và nước ngoài thay nhau trực tiếp nêu câu hỏi. Nhiều người viết lời phỏng vấn vào giấy gửi lên bàn chủ tọa.

Sau khi câu hỏi được dịch ra tiếng việt, đồng chí Võ Đông Giang xem nội dung câu hỏi và lần lượt trả lời. Anh giải đáp tường tận, dõng dạc về lập trường, quan điểm trước sau như một của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam, của Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, của lực lượng vũ trang cách mạng luôn nghiêm chỉnh thi hành Hiệp định nhưng kiên quyết đánh trả những kẻ đã vi phạm.

Người phóng viên của Tạp chí Times từ cuối hội trường đang hý hoáy viết câu hỏi vào một tờ giấy. Có lẽ ý kiến của anh trùng ý với ai đó nên chủ tọa xem qua, để sang bên cạnh và không phải trả lời cho riêng anh. Tôi thấy anh vẫn cặm cụi ghi chép...

Hiểu thêm về cách mạng, về quân Giải phóng

Cả hội trường im ắng lắng nghe câu trả lời của Đại tá Võ Đông Giang. Chỉ có tiếng xè xè của máy quay phim, tiếng lẹt xẹt của máy ghi âm, những ánh chớp của đèn chụp ảnh. Tiếng người phiên dịch vừa dứt, có tiếng xì xào và những câu trao đổi của nhiều người làm ồn ào cả hội trường. Mọi người đều cảm nhận được vẻ trịnh trọng, cương quyết của người phát ngôn. Số phóng viên của báo chí Sài Gòn cũng chăm chú lắng nghe, không thấy ai biểu hiện phản ứng gì. Khác với thời kỳ đầu rất nhiều.

Thời kỳ đầu, các phóng viên nước ngoài có nhiều người chưa biết gì về cách mạng Việt Nam, về Quân giải phóng. Những thông tin trái chiều, méo mó nên tạo cho họ một cách nhìn sai lệch, hiểu lẫn lộn giữa kẻ xâm lược và người bị xâm lược, giữa lực lượng tay sai phản động và lực lượng cách mạng yêu nước chân chính...

Nhiều người tỏ ra cảm tình và tự nguyện cung cấp cho ta những thông tin rất giá trị giúp ta hiểu thêm về thái độ ngoan cố chống phá Hiệp định của Mỹ - ngụy. Cho ta biết những kẻ khoác áo nhà báo nhưng đang làm việc cho CIA, người của Phủ đặc ủy trung ương tình báo, người của an ninh quân đội hay nhân viên Nha chiến tranh tâm lý của ngụy... Sau này ta có điều kiện xác minh số đối tượng này đều rất khớp với nguồn tin đã cung cấp.

Anh Giang vui vẻ giải thích thêm một số câu hỏi vừa hợp lý, hợp tình và hóm hỉnh. Anh tuyên bố kết thúc cuộc họp báo và rời ghế chủ tọa, đi xuống từng bàn gặp gỡ các nhà báo. Những cái bắt tay thân mật, những nụ cười tươi, vẻ kính trọng của họ trước vị đại diện của quân đội cách mạng, người đã làm cho họ thỏa mãn những thông tin cần thiết, cùng với sự nhạy bén, thông tuệ và điểm tĩnh giải đáp đầy đủ nội dung họ muốn biết.

Các phóng viên cũng lần lượt ra khỏi hội trường. Phóng viên của Times (tên là Phạm Xuân Ẩn) đi trong số các đồng nghiệp nước ngoài hướng ra phía cổng Trại Đa-vít. Chiếc áo sơ mi trắng cộc tay anh mặc đã hòa vào đám đông bạn bè đồng nghiệp...

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, anh em của đoàn đại biểu quân sự cách mạng trong Ban Liên hợp quân sự có dịp gặp lại nhà báo Phạm Xuân Ẩn. Biết anh được Nhà nước phong hàm Thiếu tướng Quân đội nhân dân Việt Nam và tuyên dương danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân, mọi người vui vẻ chúc mừng anh. Có người thân mật hỏi: Sao mấy lần đến Trại Đa-vít trong Tân Sơn Nhất dự họp báo của ta, anh cứ ngồi ở cuối hội trường và quay mặt nhìn vào tường vậy?

Anh tủm tỉm cười, nét hóm hỉnh hiện trên khuôn mặt gầy guộc, xanh xao: “Mình sợ lỡ có cha “Việt cộng” nào tự dưng ôm lấy mình mà kêu toáng lên: Đồng chí! Thì lúc đó mình hết đường sống!”.

Hai đoàn đại biểu quân sự cách mạng ta đã sống và chiến đấu suốt 823 ngày đêm giữa hang ổ kẻ thù trên một trận tuyến đặc biệt - Mặt trận ngoại giao quân sự.

Mỗi buổi họp báo, chúng tôi coi đó là một trận chiến đấu thật sự của những nhà ngoại giao mặc áo lính. Trên trận tuyến đó mỗi cán bộ, chiến sĩ đều cố gắng hoàn thành nhiệm vụ được giao và đã góp phần cùng với toàn Đảng, toàn quân, toàn dân làm nên Đại thắng mùa Xuân 1975.

×