Có 66% học sinh đạt giải Olympic đi du học nước ngoài, đa số ở lại làm việc vì lý do này

Tham dự các kỳ thi Olympic quốc tế giúp học sinh trưởng thành

Sáng 7/11, Bộ GDĐT tổ chức Hội nghị tổng kết công tác tập huấn, bồi dưỡng đội tuyển dự thi Olympic khu vực và quốc tế giai đoạn 2016-2025.

Em Trần Lê Thiện Nhân, sinh viên Khoa Khoa học và Kỹ thuật Vật liệu, Trường Đại học Phenikaa – từng giành Huy chương Bạc Vật lý châu Á, Huy chương Bạc Olympic Vật lý quốc tế năm 2025 và giải thưởng “STEM for All” – đã thay mặt học sinh gửi gắm tâm tư tới Bộ GDĐT.

Thiện Nhân chia sẻ, việc tham dự các kỳ thi Olympic quốc tế không chỉ giúp học sinh trưởng thành về chuyên môn mà còn rèn luyện tinh thần làm việc chuyên nghiệp, tư duy phản biện, khả năng hợp tác và thích nghi trong môi trường đa văn hoá. “Đó là những kỹ năng quý báu, tạo nền tảng cho hành trình học tập và nghiên cứu sau này”, nam sinh nói.

Em cũng gửi gắm mong muốn của nhiều học sinh, sinh viên được tiếp tục học tập, nghiên cứu trong môi trường học thuật tiên tiến để phát triển tối đa tiềm năng của bản thân. Với các bạn học tập tại Việt Nam, Thiện Nhân hy vọng được tạo thêm nhiều cơ hội học tập và nghiên cứu để phát triển nhanh hơn. Với những bạn có nguyện vọng du học, đặc biệt là những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, em mong nhận được sự hỗ trợ của Nhà nước với những cam kết phù hợp.

“Dù học tập ở trong hay ngoài nước, mục tiêu cuối cùng của chúng em vẫn là tích lũy tri thức và kinh nghiệm để trở về, đóng góp cho sự phát triển của quê hương, đất nước”, Thiện Nhân nhấn mạnh.

Nam sinh cũng chia sẻ mong muốn của nhiều cựu học sinh đội tuyển Olympic hiện học tập và làm việc ở nước ngoài rất muốn đóng góp cho cộng đồng khoa học trong nước. Tuy nhiên, để hiện thực hoá điều đó, cần có các cơ chế và chính sách hỗ trợ cụ thể, như tạo điều kiện về môi trường nghiên cứu thuận lợi, đầu tư cho các dự án công nghệ lõi, cũng như mở rộng cơ hội tiếp cận các nguồn quỹ khoa học. “Đó không chỉ là mong muốn của các thế hệ đi trước mà còn là khát vọng của chúng em sau này – được trở về, được cống hiến và được tiếp tục phát triển tri thức đã học trong một môi trường khoa học năng động tại Việt Nam”, Thiện Nhân nói.

Tìm giải pháp giữ chân học sinh đạt giải Olympic cống hiến cho đất nước

Theo ông Huỳnh Văn Chương, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ GDĐT), trong 10 năm qua, các đội tuyển Việt Nam tham dự Olympic khu vực và quốc tế đã giành 362 huy chương, gồm 112 Huy chương Vàng, 140 Huy chương Bạc, 89 Huy chương Đồng và 21 bằng khen, tăng 48 huy chương so với giai đoạn 2006-2015.

Ông cho biết, thành tích của các đội tuyển quốc gia Việt Nam liên tục được cải thiện, nhiều năm liền nằm trong top 10 quốc gia có kết quả tốt nhất tại các kỳ thi Olympic Toán học, Vật lý, Hóa học, Sinh học và Tin học. Các môn đòi hỏi kỹ năng thực hành cao như Vật lý, Hóa học, Sinh học vẫn duy trì được thành tích nổi bật, tạo cảm hứng học tập và góp phần thúc đẩy giáo dục STEM, AI trong học sinh, sinh viên Việt Nam.

Tuy nhiên, ông Chương cũng chỉ ra thực tế rằng, học sinh đạt giải Olympic có xu hướng du học và ở lại làm việc ở nước ngoài. Trong giai đoạn 2016-2024, có 220 học sinh đoạt giải Olympic khu vực và quốc tế, trong đó 146 em (chiếm 66%) đi du học tại các quốc gia như Mỹ, Singapore, Pháp, Hồng Kông (Trung Quốc), Úc, Anh… Đa số các em chọn ở lại do điều kiện đãi ngộ, môi trường nghiên cứu và cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn tại các quốc gia có nền khoa học tiên tiến.

Theo ông Chương, thách thức đặt ra hiện nay là làm thế nào để các trường đại học, viện nghiên cứu trong nước có thể thu hút và giữ chân nguồn nhân tài này, từ đó xây dựng đội ngũ chuyên gia, kỹ sư, nhà khoa học góp phần trực tiếp vào công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Trước mắt, Cục trưởng đề nghị các cơ sở giáo dục đại học và viện nghiên cứu đầu ngành xây dựng chương trình đào tạo xuất sắc, tạo môi trường học tập và nghiên cứu hấp dẫn để thu hút học sinh đạt giải Olympic về nước học tập và làm việc.

Bộ GDĐT cũng đang phối hợp cùng các bên liên quan xây dựng đề án chiến lược quốc gia về phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và đãi ngộ nhân tài trẻ. Theo đó, học sinh, sinh viên có năng lực đặc biệt sẽ được tạo điều kiện học vượt cấp hoặc học kết hợp trong nước với thời gian ngắn hạn tại các đại học quốc tế uy tín.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Thường trực Phạm Ngọc Thưởng khẳng định, với Nghị quyết số 71-NQ/TW, công tác phát hiện, bồi dưỡng và chăm lo đào tạo nhân tài, học sinh năng khiếu sẽ có thêm điều kiện thuận lợi. Học sinh năng khiếu là những “hạt giống đỏ” cho nguồn nhân lực chất lượng cao – nhân tài của đất nước trong tương lai.

Thứ trưởng nhấn mạnh, cùng với việc nghiên cứu chiến lược phát hiện, bồi dưỡng và sử dụng nhân tài trẻ với chính sách đột phá, cần chú trọng giáo dục toàn diện cho học sinh năng khiếu – không chỉ giỏi chuyên môn mà còn có sức khỏe thể chất, tinh thần, lòng biết ơn, yêu nước và ý thức trách nhiệm, để dù ở đâu, làm gì, các em vẫn hướng về Tổ quốc, góp phần xây dựng đất nước hùng cường.

×