Cô giáo 16 năm dạy trẻ khuyết tật

"Tôi vẫn nhớ như in cảm giác xấu hổ, nghẹn ứ ở cổ khi trách nhầm một học sinh bị khuyết tật, nghĩ em bắt nạt mình. Đó là lần đầu tiên tôi tiếp xúc với một đứa trẻ không bình thường và đó cũng là giây phút ân hận mà cả đời không thể quên", cô Nguyễn Thị Ái Vân, vừa lấy tay lau nước mắt, vừa nói.

Sinh ra và lớn lên ở Phú Thọ nhưng quãng thời gian đáng nhớ nhất của cô lại thuộc về Trung tâm Hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật tỉnh Yên Bái - nơi cô đang công tác. Nhớ lại ngày đầu làm việc ở trung tâm, cô Vân không khỏi xúc động.

Cô Ái Vân chia sẻ về 16 năm gắn bó với trẻ khuyết tật. Video: Dương Tâm

"Cái duyên" giúp cô giáo dạy Văn gắn bó với trẻ khuyết tật

Tốt nghiệp ngành Văn - Sử Cao đẳng Sư phạm Yên Bái năm 1998, cô Vân được phân công giảng dạy tại trường THCS xã Cảm Ân (Yên Bình, Yên Bái). Giờ dạy đầu tiên của cô không phải là Văn hay Sử mà là Sinh học và Kỹ thuật nông nghiệp lớp 7, do trường thiếu giáo viên. Tim đập mạnh, bàn tay run run, bước chân ngập ngừng, cô cố gắng lấy bình tĩnh sau khi cả lớp đồng thanh chào.

Vừa bước lên bục giảng, cô Vân nghe tiếng một học sinh xin vào lớp do đến muộn. Ngoảnh mặt nhìn ra cửa, cô thấy một cậu bé với dáng đứng khệnh khạng, mặt đỏ bừng. Cả lớp bắt đầu có tiếng xì xào. Cô Vân nghĩ chắc cậu bé này định bắt nạt giáo viên mới. Dù vẫn cho học sinh vào lớp, cô nói nhanh theo “Yêu cầu em nghiêm túc, đi thẳng người lên".

"Cả lớp cười ồ, cậu học trò mặt càng đỏ, mắt chớp dồn như muốn khóc. Rồi bạn lớp trưởng đứng lên giải thích do chân bạn bị tật chứ không có ý gì. Lúc đó, tôi có một cảm giác rất khó tả. Cả lớp im bặt, còn tôi chỉ biết vội xin lỗi và nhanh chóng vào giờ dạy", cô Vân nhớ lại.

Sau thời gian tìm hiểu, cô Vân mới biết cậu bé dân tộc Tày bị khuyết tật vận động bẩm sinh, chân bên trái bị teo, mỗi bước đi, đầu gối sát xuống mặt đất khiến em bước cao bước thấp. Đó là học sinh đầu tiên cho cô khái niệm về người có nhu cầu đặc biệt.

Cô Nguyễn Thị Ái Vân trong một giờ giảng Văn. Ảnh: Dương Tâm

Việc gặp một học sinh khuyết tật ở ngôi trường THCS bình thường là chuyện bất ngờ. Cô Vân lại càng bất ngờ hơn nữa khi đến tháng 10.2002 được điều động về công tác tại Trung tâm nuôi dưỡng giáo dục trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn (tiền thân của Trung tâm Hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật ngày nay). 

Trước sự lo lắng của nhiều người thân, bạn bè, cô Vân vẫn tỏ ra bình tĩnh và coi đó là một cái duyên khi từng có học trò bị khiếm khuyết. Được tham gia nhiều khóa học nghiệp vụ về giáo dục hòa nhập, cô giáo sinh năm 1976 càng tin tưởng hơn bản thân có thể giúp đỡ các em. Và 16 năm gắn bó ở trung tâm là minh chứng cho điều đó.

Người mẹ thứ hai trong mắt học sinh

Chị Nguyễn Thị Lụa, cán bộ hành chính, đồng thời là học sinh khóa đầu tiên của trung tâm, luôn coi cô Ái Vân như người mẹ thứ hai nhiệt huyết, hết lòng vì học sinh, người đã "tái sinh", giúp chị có được công việc ổn định và cuộc sống lạc quan như ngày hôm nay.

Có dị tật và bị bệnh tim, chị Lụa đã phải trải qua thời gian khó khăn. Năm học lớp 8, có một đêm bệnh phát, chị không thể thở được, chân tay co quắp, người gồng hết sức. Cô Vân đã phải thức đến sáng ngồi trông nom, xoa nắn chân tay, làm mọi biện pháp để chị trở lại trạng thái bình thường, đồng thời vẫn đảm bảo giấc ngủ cho các bạn xung quanh.

"Ở trung tâm, các cô giáo phải thay phiên nhau trực 24/24h, hỗ trợ học sinh từ việc tắm rửa, giặt giũ đến đi lại, học tập. Với trẻ khuyết tật, chuyện ốm đau, khóc lóc, đòi bỏ trốn, không chịu học bài vì chán nản diễn ra như cơm bữa nên các cô chịu vất vả nhiều. Nếu không tâm huyết và kiên nhẫn, có lẽ không ai có thể theo nghề tới 16 năm như cô Vân", chị Lụa nói.

Cô Ái Vân bên các học sinh đặc biệt của mình. Ảnh: Dương Tâm

Chính sự hy sinh của cô Vân cùng các giáo viên ở trung tâm đã cho chị Lụa động lực để học tập, đỗ ngành Tin học ứng dụng của Cao đẳng Sư phạm Yên Bái rồi quay trở lại trung tâm làm việc. 

Ngược lại, những học sinh như chị Lụa cũng khiến cô Ái Vân có thêm động lực để gắn bó với trẻ khuyết tật, dù cho suốt 16 năm qua vẫn có những người không lý giải được tại sao cô có thể đi qua quãng đường khó khăn dài đến vậy.

"Tôi luôn tin rằng ngọn nến thẳng hay cong, khi được thắp lên thì đều cháy sáng lung linh. Và tôi sẵn sàng đánh đổi để được thắp lên niềm vui, ước mơ cho những đứa trẻ đặc biệt. Dạy dỗ các em, tôi có được niềm hạnh phúc mà không phải ai cũng có", cô Vân nói.