Di tích Tháp Hòa Lai... thành hoang tích, không một bóng người

Chúng tôi tới thăm cụm tháp Hòa Lai vào những ngày cuối tháng 5 và cảm thấy đau lòng. Toàn bộ khuôn viên khu di tích có 3 tháp gồm: Tháp Bắc, tháp Nam và tháp Giữa, riêng tháp Giữa đã bị sập tự bao giờ? Xung quanh các tháp là cả rừng cỏ dại, che kín cả lối đi từ tháp Nam sang tháp Bắc. Tại khu vực di tích không có người trông coi nên gia súc vật nuôi cứ vô tư vào giày xéo khu di tích bất cứ lúc nào. Dấu tích khảo cổ học trong khuôn viên di tích không còn nhận ra. Nhiều mảng tường gạch có các hoa văn điêu khắc ở phần thân tháp Bắc và tháp Nam bị mủn nát, bong rộp, kè quanh chân tháp bị lún nứt. Người dân sống quanh khu vực tháp Hòa Lai cho biết, cả năm mới thấy bảo vệ đến vài lần, khu di tích thì bỏ hoang chẳng ai quản lý.

Không được dọn dẹp và trông nom nên bên trong khu tháp trở thành nơi trú ngụ của... bò, dê

Riêng khu khảo cổ tháp Giữa được che đậy bởi mành lưới đen đã mục nát và những viên gạch rong rêu đen xì vứt ngổn ngang. Không được dọn dẹp và trông nom nên bên trong khu tháp trở thành nơi trú ngụ của... bò, dê. Các loại dây điện dẫn vào thắp sáng các tháp sà xuống đất, nằm lẫn với cỏ dại rất nguy hiểm.

Trao đổi với Văn Hóa, ông Tạ Duy Anh, Chánh Văn phòng Sở VHTTDL Ninh Thuận thừa nhận: “Di tích quốc gia đặc biệt Tháp Hòa Lai được Sở VHTTDL giao Ban quản lý di tích tỉnh Ninh Thuận quản lý. Do quản lý không tốt nên di tích bị xuống cấp và hoang phế là một thực tế. Để khắc phục tình trạng này, Sở đã chỉ đạo Ban quản lý di tích cho người phát dọn cỏ dại, dọn rác phong phủ quanh tháp, tuy nhiên thời gian sau đó lại trở lại như cũ. Vấn đề để rêu phong, cỏ dại hoang phế di tích thuộc trách nhiệm của Ban quản lý di tích tỉnh”.

Theo ông Anh, để tìm giải pháp bảo tồn di tích Tháp Hòa Lai, UBND tỉnh đã tổ chức rất nhiều cuộc họp. Tuy nhiên, điều khó khăn nhất vẫn chưa có kinh phí để thực hiện trùng tu, bảo vệ khu tháp này giai đoạn tiếp theo. “Đây là khu tháp cổ lâu đời. Do sự khắc nghiệt của thời gian và khí hậu đã ảnh hưởng đến sự tồn tại và độ bền bỉ của tháp. Dù đã được tu bổ, gia cố nhiều đợt qua nhiều năm nhưng vì đã trải qua thời gian tồn tại cả nghìn năm nên một số hạng mục của tháp vẫn tiếp tục bị hư hỏng”, ông Anh giải thích.