Dịch vụ kỹ thuật số đi tắt đón đầu các hệ thống tài chính ở Đông Nam Á

Các gã khổng lồ công nghệ của Đông Nam Á đang trong cuộc chiến gay gắt với các ngân hàng truyền thống lớn về các dịch vụ ngân hàng kỹ thuật số đang phát triển mạnh mẽ của khu vực Đông Nam Á. Khi các nhà cung cấp "superapp" như GoTo và Grab tìm cách tăng cường hoạt động ngân hàng vào phạm vi dịch vụ ngày càng mở rộng của mình, và những người chơi hiện tại sử dụng khu vực này như một hộp cát để thử nghiệm kỹ thuật số, trong đó những người dân nông thôn bị bỏ quên lâu nay có thể sớm có quyền truy cập vào một số dịch vụ tài chính công nghệ tiên tiến nhất trên thế giới.

Theo nghiên cứu do Google, Temasek Holdings và Bain & Co. thực hiện, khoảng một nửa trong số gần 400 triệu người trưởng thành ở Đông Nam Á không có tài khoản ngân hàng. Hơn 90 triệu người khác có tài khoản ngân hàng nhưng không đủ khả năng tiếp cận các sản phẩm đầu tư, bảo hiểm hoặc tín dụng. Theo nghiên cứu, hàng triệu doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng phải đối mặt với những thiếu hụt đáng kể về kinh phí.

Vấn đề đặc biệt nghiêm trọng ở Indonesia, nơi hơn 70% người trưởng thành - khoảng 140 triệu người - "không dùng dịch vụ ngân hàng", một phần do chi phí cung cấp các dịch vụ truyền thống. Việc xây dựng các mạng lưới ngân hàng vật lý, chẳng hạn như các chi nhánh và máy ATM, bao phủ một quần đảo gồm 17.000 hòn đảo để phục vụ hầu hết những người có thu nhập thấp đã được chứng minh là gần như không thể.

Nhưng việc sử dụng điện thoại thông minh nhanh chóng ở nước này đang thay đổi cục diện. GoTo, tập đoàn công nghệ lớn nhất Indonesia vì đó sẽ sớm cung cấp các dịch vụ ngân hàng tích hợp đầy đủ với đối tác địa phương Bank Jago, cạnh tranh trực tiếp với các dịch vụ kỹ thuật số từ các ngân hàng đương nhiệm bao gồm DBS Group Holdings của Singapore và United Overseas Bank (UOB).

Đối với GoTo (doanh nghiệp được hình thành thông qua sự hợp nhất của hai công ty nổi tiếng nhất Indonesia, nhà cung cấp dịch vụ gọi xe Gojek và gã khổng lồ thương mại điện tử Tokopedia), việc mở rộng này là một phần chiến lược phát triển trọng yếu các dịch vụ đã được cung cấp thông qua siêu ứng dụng của công ty.

Dịch vụ ví điện tử của GoTo gọi là GoPay, cho phép khách hàng gửi tiền mặt tại các cửa hàng tiện lợi và sử dụng ứng dụng để mua hàng, truy cập tín dụng thông qua các chương trình "mua ngay, thanh toán sau" và thậm chí thực hiện các khoản đầu tư vi mô vào quỹ nhanh chóng, gọn lẹ.

Vì Gojek cũng đã mua 22% cổ phần của Bank Jago, một ngân hàng địa phương vào cuối năm ngoái, nên họ cùng nhau lên kế hoạch cung cấp đầy đủ các dịch vụ ngân hàng. Từ đó, khách hàng của GoPay ở Indonesia sẽ sớm bắt đầu nhận được thông báo "Mở tài khoản Bank Jago", họ có thể dễ dàng thiết lập tài khoản này trực tiếp từ ứng dụng. Tiền có trong ví điện tử của họ có thể được sử dụng làm khoản tiền gửi đầu tiên của họ. Khách hàng sẽ ngay lập tức nhận được thẻ ghi nợ Visa và quyền truy cập vào các lựa chọn đầu tư. Các đặc quyền bao gồm giảm giá cho các sản phẩm được bán trên Tokopedia.

Dịch vụ này giống như sự kết hợp của Amazon.com, Robinhood, PayPal và Citibank, tất cả trong một ứng dụng. Budi Gandasoebrata, giám đốc điều hành của GoPay cho biết mục tiêu cuối cùng của công ty "là mong muốn trở thành cốt lõi trong cách thức mà người dùng quản lý tài chính của họ".

GoTo cũng có kế hoạch cung cấp các dịch vụ ngân hàng tương tự cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ sử dụng dịch vụ của Gojek và Tokopedia. "Đó là điều chúng tôi hy vọng kế hoạch sẽ được thực hiện trong vòng 5 năm tới", Gandasoebrata nói.

Thật ra, không khó để hiểu tại sao Indonesia lại trở thành tâm điểm của sự đổi mới và cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng. Đây là quốc gia đông dân nhất trong khu vực và với một nửa dân số từ 30 tuổi trở xuống, là một trong những người hiểu biết về kỹ thuật số nhất. Theo Tập đoàn tư vấn Boston, quốc gia này tự hào có tỷ lệ thanh toán điện tử cao thứ hai ở Đông Nam Á, sau Singapore, tính đến cuối năm 2019. Số lượng người tiêu dùng thuộc tầng lớp trung lưu và giàu có của Indonesia dự kiến sẽ tăng lên 130% từ năm 2019 đến năm 2024. Trong cùng kỳ, doanh thu ngân hàng kỹ thuật số được dự báo sẽ tăng từ 47 tỷ đô la lên 77 tỷ đô la.

Đầu năm nay, gã khổng lồ internet Sea có trụ sở tại Singapore chuyên cung cấp dịch vụ thương mại điện tử và ví điện tử cạnh tranh trực tiếp với GoTo, bằng cách đã mua lại phần lớn quyền kiểm soát của một công ty cho vay nhỏ ở Indonesia có tên là Ngân hàng Kesejahteraan Ekonomi, công ty đổi tên thành SeaBank. Akulaku, một công ty khởi nghiệp fintech của Indonesia được hỗ trợ bởi Ant Group của Trung Quốc, cũng tham gia vào cuộc chiến, trở thành cổ đông lớn nhất của Ngân hàng Yudha Bhakti, ngân hàng sau này đổi tên thành Ngân hàng Neo Commerce.

Tuy nhiên, các ngân hàng đương nhiệm lớn ở Đông Nam Á, chẳng hạn như DBS và UOB của Singapore đã bắt đầu chịu sự cạnh tranh trong việc cung cấp các dịch vụ ngân hàng kỹ thuật số trong khu vực. UOB ra mắt ngân hàng kỹ thuật số TMRW ở Thái Lan vào năm 2019 và ở Indonesia vào năm sau đó. Dịch vụ này hiện đã có hơn 400.000 người dùng.

Janet Young, người đứng đầu các kênh nhóm và số hóa của UOB cho biết công ty nhận thức sâu sắc về sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các gã khổng lồ công nghệ. "Chúng tôi coi họ là đối thủ cạnh tranh vì họ sở hữu hệ sinh thái đa dạng, vững mạnh ... nhưng có ít yêu cầu quy định hơn vì họ không phải là ngân hàng.

Young nhấn mạnh rằng, UOB không sử dụng dịch vụ ngân hàng kỹ thuật số của mình như một "động thái phòng thủ" để chống lại những gã khổng lồ công nghệ. Thay vào đó, cô ấy nói: "Chúng tôi sử dụng TMRW làm chiến lược thu hút khách hàng nhờ khả năng mở rộng và hiệu quả chi phí thấp hơn rất nhiều".

UOB cũng đang sử dụng TMRW như một phòng thí nghiệm cho sự đổi mới, công ty tin rằng sẽ tăng cường các dịch vụ ngân hàng cốt lõi của mình tại các thị trường phát triển như Singapore. Tháng trước, họ đã thông báo rằng sẽ đầu tư lên tới 371 triệu đô la Mỹ vào các dịch vụ kỹ thuật số và hợp nhất các dịch vụ ngân hàng kỹ thuật số của mình với TMRW và các ứng dụng ngân hàng chính được sử dụng ở các quốc gia như Singapore. Ngân hàng UOB còn cho biết họ "tìm cách tăng gấp đôi lượng khách hàng bán lẻ giao dịch mà họ phục vụ kỹ thuật số lên hơn 7 triệu khách hàng trên khắp ASEAN vào năm 2026".

Young nói: "Hành vi của người tiêu dùng đang bị thu hút bởi kỹ thuật số. Nếu chúng ta không nắm bắt xu hướng kỹ thuật số, chúng ta sẽ bỏ lỡ khả năng phục vụ họ".

Cuộc chiến giữa các ngân hàng và các công ty fintech cũng sẽ nóng lên tại thị trường quê nhà của UOB. Cả Sea và nhà cung cấp dịch vụ siêu ứng dụng có trụ sở tại Singapore, Grab đều có kế hoạch triển khai các dịch vụ ngân hàng kỹ thuật số tại thành phố này vào đầu năm tới. Các nhà phân tích nói rằng các chiến binh mang lại sức mạnh mạnh mẽ nhưng kết quả từ cuộc cạnh tranh này khó mà dự đoán trước được.

Gavin Yue, một nhà tư vấn nghiên cứu của Kapronasia, một công ty tư vấn tập trung vào fintech cho biết: "Các tổ chức tài chính đương nhiệm trong dịch vụ ngân hàng kỹ thuật số có lợi thế trong việc thu được tài chính cho các khoản đầu tư, vì họ có nhiều tài sản thế chấp hơn và danh tiếng tốt hơn. Đó là điều chắc chắn.

"Họ cũng có quyền truy cập tốt hơn vào các quỹ nội bộ, điều này ngụ ý rằng họ được vốn hóa tốt hơn. Điều này có thể có tác động đến các sáng kiến tiếp thị, định giá và mua lại". Nhưng "mặt khác, các công ty khởi nghiệp công nghệ kỹ thuật số có cơ sở hạ tầng dữ liệu lại linh hoạt hơn, không giống như các tổ chức ngân hàng đương nhiệm phải vật lộn với các lớp công nghệ kế thừa, gây hại cho việc phân tích dữ liệu và sau đó là các sản phẩm, dịch vụ và trải nghiệm tổng thể mà họ có thể cung cấp cho người tiêu dùng", Yue nói.

"Sự gia nhập của các công ty công nghệ mới nổi như Grab hoặc Sea là một tham vọng, nhưng đồng thời cũng được tính toán. Phần lớn bị thúc đẩy bởi đại dịch, khi người tiêu dùng ngày càng tìm kiếm các kênh kỹ thuật số để bổ sung cho hầu hết các khía cạnh trong lối sống của họ".