Trong thời gian qua, Công an TP.Hà Nội liên tiếp bắt quả tang các đối tượng có vi đổ trộm phế thải, xả chất bẩn ra môi trường, xử lý nghiêm theo quy định.

Việc tập kết, đổ xả chất thải, phế thải trái phép và đốt rác không đúng quy định tại nhiều khu vực ở Hà Nội đang gây ra những vấn đề ô nhiễm nghiêm trọng về môi trường và mỹ quan đô thị.

Để làm rõ hành vi của các đối tượng xả phế thải, chất thải, gây ô nhiễm môi trường và các chế tài xử phạt liên quan, PV Báo điện tử Dân Việt đã có cuộc trò phỏng vấn Luật sư Ma Văn Giang (Văn phòng Luật sư Nam Hồng - Đoàn Luật sư TP Hà Nội).

Thưa ông thời gian vừa qua cơ quan chức năng liên tục phát hiện, bắt giữ nhiều đối tượng có hành vi đổ trộm phế thải, xả thải ra môi trường. Vậy việc đổ trộm phế thải, xả thải ra môi trường sẽ gây ra hậu quả như thế nào?

Chất thải, phế thải, đặc biệt là phế thải công nghiệp, chất thải nguy hại, có thể chứa các hóa chất độc hại, kim loại nặng, làm ô nhiễm đất, khiến đất bị thoái hóa, mất khả năng canh tác hoặc gây độc cho cây trồng, vật nuôi.

Chất thải không được xử lý hoặc xử lý không đúng quy định khi xả ra sông, hồ, ao, suối sẽ làm ô nhiễm nguồn nước mặt và ngấm xuống làm ô nhiễm cả nguồn nước ngầm. Nước ô nhiễm ảnh hưởng trực tiếp đến sinh vật dưới nước, làm suy giảm đa dạng sinh học và gây nguy hiểm cho sức khỏe con người khi sử dụng nguồn nước đó.

Ngoài ra, việc đốt trộm phế thải hoặc chất thải trong quá trình phân hủy có thể phát tán các chất khí độc hại, bụi mịn vào không khí, gây ô nhiễm không khí cục bộ và ảnh hưởng đến sức khỏe hô hấp của cộng đồng.

Người dân khi tiếp xúc với môi trường ô nhiễm có thể gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm như các bệnh về đường hô hấp (viêm phế quản, hen suyễn, ung thư phổi), bệnh về da, tiêu hóa, thần kinh, và thậm chí là ung thư do tích tụ các chất độc hại trong cơ thể.

Tóm lại, việc đổ trộm phế thải, xả thải ra môi trường không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật mà còn là hành vi vô trách nhiệm, gây ra những hậu quả nặng nề cho môi trường, sức khỏe con người và sự phát triển bền vững của xã hội

Trường hợp cá nhân, tổ chức xả thải, đổ chất thải ra môi trường gây ô nhiễm môi trường sẽ bị xử lý ra sao thưa ông?

Điều 6 và 7 của Luật Bảo vệ môi trường 2020 nêu rõ: Nghiêm cấm hành vi xả nước thải chưa qua xử lý hoặc xử lý không đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường vào môi trường; Nghiêm cấm các hành vi thải chất bẩn ra môi trường.

Ngoài ra, Điều 8 Luật Tài nguyên nước năm 2023 quy định nhiều hành vi bị nghiêm cấm như: Đổ chất thải, rác thải, đổ hoặc làm rò rỉ các chất độc hại, xả khí thải độc hại vào nguồn nước, xả nước thải vào nguồn nước dưới đất; xả nước thải chưa được xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường về nước thải vào nguồn nước mặt, nước biển, xả nước thải, đưa các chất thải vào vùng bảo hộ vệ sinh khu vực lấy nước sinh hoạt….

Về chế tài xử phạt: Nghị định số 45/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường quy định, hành vi vứt, thải rác thải sinh hoạt không đúng nơi quy định có thể bị phạt tiền từ 500.000 đồng đến 2.000.000 đồng tùy mức độ vi phạm. Mức phạt tiền tối đa đối với một hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường là 1 tỷ đồng đối với cá nhân và 2 tỷ đồng đối với tổ chức.

Ngoài ra, còn áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc thu gom, xử lý chất thải; Cải tạo, phục hồi môi trường bị ô nhiễm; Nộp khoản tiền tương ứng chi phí xử lý, phục hồi môi trường.

Trường hợp gây hậu quả nghiêm trọng, hành vi xả thải, chất thải gây ô nhiễm nguồn nước có thể bị xử lý hình sự theo Điều 235 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017 về "Tội gây ô nhiễm môi trường".

Cụ thể, phạt tiền lên đến 3 tỷ đồng hoặc phạt tù cao nhất đến 7 năm tùy theo tính chất, mức độ hành vi phạm tội. Đối với cá nhân, hành vi gây ô nhiễm môi trường có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng, phạt tù từ 06 tháng đến 07 năm, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hành vi, quy mô gây ô nhiễm, hậu quả gây ra và các yếu tố tăng nặng, giảm nhẹ. Đối với pháp nhân thương mại phạm tội có thể bị phạt tiền lên đến 20 tỷ đồng. Hình phạt bổ sung: Cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định từ 1 năm đến 3 năm.

Như vậy, có thể thấy các quy định pháp luật về xử lý đối với hành vi gây ô nhiễm môi trường của người dân là khá chặt chẽ, nghiêm khắc. Vậy theo luật sư, người dân cần làm gì để bảo vệ môi trường, tránh gặp phải những rủi ro về mặt pháp lý?

Điều quan trọng nhất là ý thức và hành động của mỗi người dân. Để tránh những rủi ro pháp lý, người dân cần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, hiểu rõ tác động của hành vi của mình đến môi trường và sức khỏe cộng đồng. Coi bảo vệ môi trường là trách nhiệm chung của mỗi người.

Thực hiện đúng các quy định về thu gom, phân loại và xử lý rác thải: Tuyệt đối không vứt rác bừa bãi, không xả thải nước thải chưa qua xử lý ra môi trường; Hạn chế các hành vi gây ô nhiễm không khí, tiếng ồn: Không đốt rác bừa bãi, sử dụng các thiết bị điện tử, máy móc với âm lượng phù hợp, không gây ảnh hưởng đến hàng xóm;

Cùng với chính quyền và các tổ chức địa phương, tham gia dọn dẹp vệ sinh, trồng cây xanh, và các hoạt động khác nhằm cải thiện môi trường sống. Khi phát hiện các hành vi gây ô nhiễm môi trường của cá nhân, tổ chức cần chủ động báo cáo cho cơ quan chức năng có thẩm quyền để kịp thời ngăn chặn, xử lý.

Trân trọng cảm ơn luật sư!

×