Doanh nghiệp vừa mua vừa lo

Phơi cà phê xuất khẩu tại một doanh nghiệp ở Gia Lai.

Chỉ nông dân nghèo mới bán

Sau một quãng thời gian trầm lắng, giá cà phê đang có xu hướng nhích lên. Tại Pleiku (Gia Lai) giá cà phê nhân được giao dịch dao động từ 24.400-24.500 đồng/kg. Tại các doanh nghiệp thuộc Tổng Công ty Cà phê Việt Nam như Công ty CP Đầu tư và XNK Cà phê Tây nguyên, Công ty Cà phê 331... những ngày gần đây người trồng cà phê đến cắt giá hoặc mang ký gửi có xu hướng tăng.

Điều này được lý giải, dù còn kém mức giá cao nhất đầu niên vụ 200đồng/kg nhưng do thời vụ chăm sóc đã cận kề, nông dân cần vốn để đầu tư phân bón. Hơn nữa đây là mức lãi mà người trồng cà phê đã chấp nhận được - khoảng trên dưới 1.000 đồng/kg, tuỳ năng suất và điều kiện đầu tư.

Việc giá cà phê nhích lên được coi có nguyên nhân tích cực từ chủ trương mua tạm trữ của Chính phủ khiến nguồn cung bị thắt chặt và Brazil - nước sản xuất cà phê lớn nhất thế giới đang ở thời điểm giao mùa.

Tại Gia Lai, ước tính lượng cà phê đã tiêu thụ được trên 70%. Tuy vậy hầu hết người cắt bán là những hộ nông dân nghèo. Hộ có điều kiện về vốn vẫn găm hàng hy vọng giá sẽ lên. Thực tế cho thấy cà phê hiện nằm trong kho các đại lý hoặc doanh nghiệp. Lượng cà phê còn tồn trong các hộ gia đình chỉ còn khoảng 10 -15%.

Mua dễ - bán khó !

Việc triển khai mua tạm trữ cà phê với các doanh nghiệp mới phân bổ chỉ tiêu ở giai đoạn bắt đầu. Hầu hết các giám đốc đều tỏ ra e dè trong việc cung cấp thông tin cho báo chí.

Vấn đề họ quan ngại không phải là "bí mật kinh doanh". Bởi điều 2 của Quyết định 481 ghi rõ: "Các doanh nghiệp thực hiện việc mua cà phê tạm trữ theo cơ chế thị trường, tự chịu trách nhiệm về hiệu quả kinh doanh".

Theo các giám đốc doanh nghiệp, đây mới chính là điều "khó nghĩ" đối với họ. Mua đủ chỉ tiêu được giao không khó, bán mới khó - bởi theo QĐ 481, thời gian tạm trữ tối đa chỉ trong vòng 3 tháng. Trong thời gian đó, diễn biến của giá cà phê thế giới như thế nào, hãy còn là một ẩn số. Liệu có ai dám chắc sẽ không xuống dưới mức hỗ trợ lãi suất của Chính phủ?

Điều này đã đặt các doanh nghiệp trước một bài toán rất khó đối với kho cà phê dự trữ của mình: Nếu xuất hàng ồ ạt thì sẽ bị dìm giá, việc mua tạm trữ sẽ không còn mấy ý nghĩa. Ngược lại, nếu không tỉnh táo, găm hàng theo nhận định chủ quan sẽ thua lỗ.

Chính bởi "đáp án" đau đầu này mà một số doanh nghiệp không tỏ vẻ phấn khởi khi được giao chỉ tiêu mua tạm trữ số lượng lớn. Không những thế, một số giám đốc doanh nghiệp (xin được giấu tên) tiết lộ họ sẽ triển khai theo chiêu thức "vừa mua vừa nghe ngóng" để tránh rủi ro. "Chắc ăn nhất là mua đến đâu xuất ra đến đó nếu thấy có lãi" - một lãnh đạo doanh nghiệp doanh nghiệp nói.

Ngọc Tấn