"Đồng vốn xanh" kiến tạo tương lai nông nghiệp Việt: Cầu nối đưa tín chỉ carbon Việt Nam ra thị trường quốc tế (Bài 2)

Từ tín dụng gỗ sinh khối đến cơ hội carbon

Việt Nam là quốc gia đầu tiên ở khu vực Đông Á - Thái Bình Dương nhận được khoản thanh toán 51,5 triệu USD nhờ giảm phát thải carbon dựa trên kết quả từ Quỹ Đối tác carbon lâm nghiệp (FCPF) của Ngân hàng Thế giới (World Bank). Khoản tiền này mang lại lợi ích cho 70.555 chủ rừng và 1.356 cộng đồng sống gần rừng tại 6 tỉnh, được phân chia theo kế hoạch minh bạch, bảo đảm công bằng và sự tham gia của nhiều bên liên quan. Điều này đã cho thấy cách mà “tài sản vô hình” tín chỉ carbon có thể trở thành nguồn thu bền vững cho cả cộng đồng và quốc gia.

Với 14,7 triệu ha rừng, khí hậu nhiệt đới và tốc độ sinh trưởng cây trồng nhanh, Việt Nam đang đứng trước một cơ hội đặc biệt: từ quốc gia sở hữu tiềm năng, Việt Nam có thể vươn lên trở thành nhà cung ứng tín chỉ carbon hàng đầu trong khu vực. Nhưng để biến tiềm năng thành hiện thực, điều kiện tiên quyết là dòng vốn dài hạn, bền vững, giúp doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ, hạ tầng và đáp ứng được những chuẩn mực quốc tế khắt khe về chứng chỉ và minh bạch dữ liệu.

Trong bối cảnh đó, Agribank đã tiên phong đồng hành cùng doanh nghiệp. Việc ký kết hợp đồng tín dụng với Công ty Văn Lang Yufukuya và Công ty Lâm Thanh Hưng tại Thanh Hóa không chỉ cung cấp nguồn lực tài chính mà còn tiếp thêm niềm tin để doanh nghiệp mạnh dạn theo đuổi các dự án xanh, góp phần xây dựng nền kinh tế carbon.

Nằm trong Khu kinh tế Nghi Sơn, Công ty TNHH Văn Lang Yufukuya chuyên sản xuất dăm gỗ và viên nén gỗ, hai mặt hàng có nhu cầu lớn tại Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Âu phục vụ sản xuất năng lượng sinh khối. Từ năm 2020, Agribank đã đồng hành cùng doanh nghiệp này với hạn mức tín dụng 200 tỷ đồng, đến nay đã giải ngân 161 tỷ đồng. Việc giải ngân kịp thời giúp Văn Lang duy trì chuỗi cung ứng nguyên liệu, bảo đảm tiến độ xuất khẩu, đồng thời có thêm nguồn lực để mở rộng thị trường và nâng cấp dây chuyền chế biến gỗ sinh khối.

Đáng chú ý, Văn Lang chỉ thu mua nguyên liệu từ các đơn vị có chứng chỉ FSC (Forest Stewardship Council) và thực hiện thanh toán trực tiếp cho từng lô hàng nhập. Điều này không chỉ đáp ứng yêu cầu minh bạch và bền vững của thị trường mà còn khẳng định định hướng phát triển lâu dài gắn với tiêu chuẩn quốc tế.

Khác với Văn Lang, Công ty TNHH Lâm Thanh Hưng đặt trụ sở tại xã Tượng Lĩnh tập trung sản xuất dăm gỗ và ván ghép thanh. Doanh nghiệp được Agribank cấp hạn mức tín dụng 80 tỷ đồng và đã giải ngân toàn bộ. Khoản vốn này đã giúp công ty mở rộng sản xuất, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Điểm đặc biệt là Lâm Thanh Hưng quản lý 700 ha rừng tại 4 xã Công Liêm, Công Chính, Tượng Sơn, Tượng Lĩnh (Thanh Hóa). Đây là diện tích thuê từ 258 hộ dân, và công ty đã thực hiện thanh toán đầy đủ tiền thuê rừng, đồng thời tiếp tục trả trực tiếp cho hộ dân mỗi khi nhập nguyên liệu. Mô hình này không chỉ bảo đảm nguồn cung ổn định mà còn tạo thu nhập cho cộng đồng địa phương, xây dựng cơ chế chia sẻ lợi ích công bằng, một yếu tố quan trọng để phát triển bền vững.

Thoạt nhìn, các khoản vay cho Văn Lang và Lâm Thanh Hưng giống như những khoản tín dụng phục vụ sản xuất gỗ truyền thống. Nhưng thực chất, đây chính là mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị carbon. Từ khâu trồng rừng nguyên liệu, chế biến gỗ sinh khối đến xuất khẩu, mỗi hoạt động đều góp phần hấp thụ CO₂ và tạo ra lượng giảm phát thải có thể được đo đạc, báo cáo và xác minh (MRV). Khi đạt chuẩn quốc tế, lượng giảm phát thải này sẽ được chứng nhận thành tín chỉ carbon và có thể bán trên thị trường tự nguyện hoặc bắt buộc.

Như vậy, khoản tín dụng của Agribank không chỉ giúp duy trì hoạt động sản xuất mà còn là “đòn bẩy” để doanh nghiệp Việt bước vào thị trường carbon toàn cầu trị giá hàng trăm tỷ USD. Đây chính là minh chứng cho cách ngân hàng thương mại có thể trở thành “cầu nối” giữa kinh tế nông nghiệp truyền thống và kinh tế xanh của tương lai.

Ông Lang Văn In, Chủ tịch Hội đồng thành viên công ty TNHH Văn Lang Yufukuya chia sẻ: “Khoản vay từ Agribank là chìa khóa giúp chúng tôi đầu tư vào dây chuyền chế biến gỗ sinh khối và phát triển dự án trồng rừng. Dù thuận lợi về chính sách khi có Nghị định 06/2022/NĐ-CP và Quyết định 888/QĐ-TTg hỗ trợ, chúng tôi vẫn gặp không ít thách thức: chi phí giám sát MRV cao, thủ tục chứng nhận quốc tế phức tạp, cùng áp lực minh bạch dữ liệu. Nếu không có sự đồng hành từ Agribank, chúng tôi khó có thể đi xa đến vậy”.

Khoản vốn của Agribank không chỉ giúp doanh nghiệp duy trì sản xuất mà còn là bước đệm để họ tham gia vào lĩnh vực kinh tế xanh, nơi giá trị không chỉ đến từ sản phẩm gỗ mà còn từ lượng phát thải giảm thiểu. Nhờ đó mà tín dụng gỗ sinh khối không dừng ở việc nuôi dưỡng ngành lâm nghiệp mà còn mở ra “cửa ngõ” để doanh nghiệp Việt khai thác nguồn lợi từ tín chỉ carbon, một tài sản vô hình nhưng ngày càng được định giá cao.

Từ phía Lâm Thanh Hưng, đại diện doanh nghiệp cũng nhấn mạnh: “Sự hỗ trợ vốn không chỉ giúp họ duy trì chuỗi trồng rừng chế biến mà còn mở ra hướng tiếp cận thị trường tín chỉ carbon tiềm năng tại Nhật, EU và Hàn Quốc. Chúng tôi tin rằng, tín chỉ carbon sẽ trở thành nguồn thu bền vững bên cạnh sản phẩm gỗ truyền thống, qua đó tạo nên một nền tảng tài chính vững chắc”.

“Lá phiếu tín nhiệm” từng bước khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị carbon toàn cầu

Rõ ràng, việc Agribank kịp thời cấp vốn đã giúp doanh nghiệp có điều kiện đáp ứng chuẩn mực quốc tế, ổn định dòng sản xuất và duy trì uy tín với đối tác nước ngoài. Nhờ sự hậu thuẫn đó, không chỉ Văn Lang Yufukuya hay Lâm Thanh Hưng mà các doanh nghiệp gỗ Việt Nam đang có cơ hội mở rộng không chỉ thị trường xuất khẩu hàng hóa mà còn bước vào “sân chơi” quốc tế của tín chỉ carbon - một thị trường trị giá hơn 900 tỷ USD năm 2024 và tiếp tục tăng trưởng.

Nếu như doanh nghiệp “tạo ra” tín chỉ carbon, thì ngân hàng chính là “cầu nối” giúp sản phẩm đó bước ra thị trường. Với vai trò định chế tài chính hàng đầu trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, Agribank thấu hiểu hơn ai hết tiềm năng của rừng Việt Nam trong chuỗi giá trị carbon toàn cầu.

Việc Agribank tài trợ vốn cho doanh nghiệp không chỉ góp phần thúc đẩy sản xuất sạch, mà còn trực tiếp hỗ trợ mục tiêu quốc gia về Net Zero 2050. Đây cũng là cơ hội để Agribank mở rộng danh mục tín dụng sang lĩnh vực carbon finance - một mảng đầy tiềm năng, giúp gia tăng thu nhập từ phí dịch vụ, bảo lãnh, thanh toán quốc tế, đồng thời nâng cao hình ảnh thương hiệu ngân hàng xanh, bền vững.

Đặc biệt, khi doanh nghiệp có thêm nguồn thu ổn định từ tín chỉ carbon, ngân hàng cũng được hưởng lợi từ khả năng trả nợ được củng cố, giảm thiểu rủi ro tín dụng. Đây là mối quan hệ “đôi bên cùng có lợi”, trong đó Agribank vừa thực hiện trách nhiệm xã hội, vừa gia tăng lợi thế cạnh tranh trên thị trường tài chính.

Không chỉ dừng ở tín dụng, các dự án tín chỉ đòi hỏi hệ thống giám sát, báo cáo - thẩm tra (MRV) hiện đại, dữ liệu số hóa và minh bạch. Đây chính là “cửa ngõ” để Agribank thúc đẩy chiến lược chuyển đổi số, cung cấp các giải pháp thanh toán xuyên biên giới, quản lý dòng tiền và dịch vụ ngân hàng số cho khách hàng. Như vậy, một khoản vay tín dụng xanh còn mở ra nhiều dịch vụ tài chính hiện đại khác, gắn kết chặt chẽ doanh nghiệp với ngân hàng.

Từ phía đơn vị mua tín chỉ, đánh giá ban đầu cho thấy các giao dịch từ Việt Nam đang ngày càng được đón nhận. Một đại diện cho biết: “Những tín chỉ chúng tôi mua từ doanh nghiệp Việt Nam đều đáp ứng đầy đủ cơ sở pháp lý, tiêu chuẩn kỹ thuật và giá trị môi trường. Đây là nguồn tín chỉ chất lượng cao, có thể tái giao dịch hoặc sử dụng ngay trong các cam kết giảm phát thải. Quan trọng hơn, nó góp phần khẳng định uy tín của cả bên bán và bên mua trên thị trường quốc tế”.

Điều này chứng tỏ, không chỉ doanh nghiệp và ngân hàng hưởng lợi, mà thị trường quốc tế cũng đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam. Mỗi giao dịch thành công không chỉ mang lại doanh thu mà còn là một “lá phiếu tín nhiệm” giúp Việt Nam từng bước khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị carbon toàn cầu.

Có thể thấy, thị trường carbon quốc tế đang mở ra “đường cao tốc” cho kinh tế xanh, nhưng chỉ những ai đủ năng lực mới có thể bước lên đường băng này. Với vị thế ngân hàng thương mại nhà nước lớn nhất, mạng lưới phủ rộng khắp, Agribank chính là cầu nối chiến lược để tín chỉ carbon Việt Nam vươn ra thế giới.

Hành trình ấy không chỉ đòi hỏi dòng vốn, mà còn cần sự đồng hành về công nghệ, quản trị và trên hết là tầm nhìn chiến lược. Agribank, với cam kết ESG và sứ mệnh “Ngân hàng vì cộng đồng” đang chứng minh rằng tài chính xanh không phải khẩu hiệu mà là hành động thiết thực giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực, quốc gia thực hiện cam kết Net Zero và Việt Nam sẽ vững bước trên bản đồ carbon toàn cầu.

×