Dự án trụ sở Bộ Ngoại giao: Từ 3.484 tỷ lên 6.900 tỷ đồng – lộ “chiêu” cố ý lập tổng mức đầu tư thấp để được phê duyệt

Dấu hiệu cố ý lập tổng mức đầu tư ở mức thấp để được phê duyệt dự án

Theo kết luận thanh tra, Bộ Ngoại giao là chủ đầu tư và trực tiếp quản lý dự án; Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng trụ sở Bộ Ngoại giao (Ban QLDA) là đại diện chủ đầu tư.

Ban QLDA có gần 20 người, do ông Hoàng Hà làm Giám đốc (2007 - 2017), ông Hoàng Tùng làm Phó Giám đốc (2012 - 2017) và Quyền Giám đốc từ 2017 - 2019. Ông Đoàn Quốc Tuấn làm Giám đốc từ năm 2019 - 2022 và tiếp tục giữ chức từ tháng 10/2022 đến nay.

Dự án xây dựng trụ sở Bộ Ngoại giao có tổng mức đầu tư ban đầu là 3.484 tỷ đồng. Tháng 7/2012, Bộ Ngoại giao trình tổng mức đầu tư điều chỉnh của dự án lên 6.900 tỷ đồng. Một năm sau, Bộ Kế hoạch và Đầu tư thẩm định, xác định tổng mức đầu tư điều chỉnh dự án là 6.900 tỷ đồng và trình Thủ tướng.

Kết luận nêu, việc lập và thẩm định tổng mức đầu tư điều chỉnh lên 6.988 tỷ đồng bị xác định có nhiều nội dung thiếu căn cứ.

Đặc biệt, giá trị khối lượng phát sinh do “tính chất đặc thù của công trình” lên tới 1.584 tỷ đồng, nhưng Ban Quản lý dự án chưa có tài liệu chứng minh và không giải trình được “tính chất đặc thù” này.

Chưa hết, việc lập tổng mức đầu tư ban đầu mà Bộ Ngoại giao trình lên là 3.484 tỷ đồng bị cơ quan thanh tra cho rằng thấp hơn nhiều so với giá trị điều chỉnh năm 2013, có dấu hiệu cố ý lập tổng mức đầu tư ở mức thấp để được phê duyệt dự án.

Việc điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư dự án có nhiều nội dung không có căn cứ, tiềm ẩn nguy cơ gây thiệt hại ngân sách Nhà nước.

Hàng loạt vi phạm là cố ý, được xác lập ngay từ giai đoạn chuẩn bị lập dự án đầu tư

Theo kết luận thanh tra, trong các nguyên nhân dẫn đến những thiếu sót, khuyết điểm và vi phạm tại dự án, nguyên nhân chủ quan được xác định là cơ bản và chủ yếu.

Cụ thể, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, Thứ trưởng phụ trách dự án, lãnh đạo Bộ Ngoại giao tại thời điểm có vi phạm đã để xảy ra thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm trong việc tổ chức thi tuyển phương án kiến trúc, lựa chọn phương án kiến trúc, phê duyệt dự án, thiết kế xây dựng, dự toán, tổng dự toán và tổng mức đầu tư; phê duyệt thuê tư vấn nước ngoài hỗ trợ quản lý dự án, tư vấn nước ngoài giám sát khi chưa có căn cứ pháp lý.

Đặc biệt, có việc thực hiện trái ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý, không đôn đốc, kiểm tra, giám sát và không thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ, quyền hạn khác của người quyết định đầu tư.

Ngoài ra, còn để xảy ra thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm trong nhiều khâu thực hiện, dẫn đến dự án bị chậm tiến độ, đến nay vẫn chưa hoàn thành toàn bộ công trình, không đạt mục tiêu đề ra, gây lãng phí, thiệt hại ngân sách Nhà nước.

Ban Quản lý dự án (Ban QLDA) và các đơn vị, cá nhân có liên quan trong công tác quản lý dự án vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng, vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước.

Chưa hết, còn vi phạm quy định về đấu thầu, sử dụng tư vấn không đảm bảo chất lượng, không đáp ứng điều kiện năng lực, vi phạm trong việc sử dụng tư vấn hỗ trợ quản lý dự án, tư vấn giám sát.

Đáng chú ý, cơ quan thanh tra cho rằng Ban QLDA cố ý trình phê duyệt dự toán các gói thầu và ký hợp đồng thiếu cơ sở, vượt tổng mức đầu tư được phê duyệt, không thực hiện kịp thời các biện pháp theo thẩm quyền hoặc không kiến nghị cấp có thẩm quyền thực hiện các biện pháp đảm bảo tiến độ, hiệu quả sử dụng vốn ngân sách.

Bên cạnh đó, năng lực của Ban QLDA còn nhiều hạn chế. Mặc dù các công chức được cử đến làm việc cơ bản có chuyên môn phù hợp với công tác quản lý dự án, nhưng chưa từng tham gia quản lý các dự án lớn, nhiều công chức trước đó chỉ làm công tác ngoại giao.

Các cơ quan, đơn vị, cá nhân thực hiện chức năng lập, thẩm tra, thẩm định tổng mức đầu tư, dự toán gói thầu... vi phạm quy định về chuyên môn nghề nghiệp trong quá trình thực hiện nhiệm vụ và hợp đồng đã ký.

Về nguyên nhân chính dẫn đến việc dự án chậm hoàn thành, kết luận thanh tra cho biết là do vi phạm pháp luật về đấu thầu trong thi tuyển phương án kiến trúc, lập, thẩm định, phê duyệt dự án, dẫn đến nội dung dự án còn nhiều hạn chế, việc điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư thiếu căn cứ.

Ngoài ra, việc phê duyệt dự toán các gói thầu, tổ chức chỉ định thầu và ký hợp đồng vượt tổng mức đầu tư đã trái quy định pháp luật về đấu thầu và xây dựng, gây khó khăn, kéo dài thời gian thực hiện dự án.

Vi phạm pháp luật còn diễn ra trong các nội dung như: lập hồ sơ yêu cầu, đánh giá hồ sơ đề xuất một số gói thầu trái quy định; lập, thẩm định dự toán gói thầu không có căn cứ, không phù hợp giá thị trường; tổ chức chỉ định thầu vượt thời gian quy định; thuê tư vấn nước ngoài, đàm phán và ký kết hợp đồng giám sát tác giả trái quy định.

Kết luận thanh tra nêu rõ, những vi phạm của Bộ Ngoại giao, Ban QLDA, Cục Quản trị - Tài vụ, các đơn vị tư vấn, nhà thầu và các tổ chức, cá nhân có liên quan là cố ý, kéo dài, được xác lập ngay từ giai đoạn chuẩn bị lập dự án đầu tư, có tính chất và mức độ nghiêm trọng, gây hậu quả hoặc nguy cơ gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến hoạt động của cơ quan Nhà nước và uy tín của Bộ Ngoại giao.

Từ đó, Thanh tra Chính phủ đã chuyển thông tin, hồ sơ, tài liệu vụ việc có dấu hiệu “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” theo Điều 222 Bộ luật Hình sự năm 2015 đến Bộ Công an để xem xét, xử lý theo thẩm quyền.

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng chuyển thông tin, hồ sơ, tài liệu có dấu hiệu “Vi phạm quy định về đầu tư xây dựng công trình gây hậu quả nghiêm trọng” (Điều 224) và “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” (Điều 219) Bộ luật Hình sự năm 2015 đến Bộ Công an để xem xét, xử lý.

Kết luận thanh tra cũng đã được chuyển đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương để xem xét, xử lý theo thẩm quyền.

×