Giải Kền kền là sự nhắc nhở

Minh Phong (thực hiện) Thứ bảy, ngày 21/06/2014 07:28 AM (GMT+7)
Hàng tháng, một giải thưởng mang tên Kền kền được Diễn đàn Nhà báo trẻ với hơn 8.800 thành viên hoạt động trên mạng xã hội facebook bình chọn cho các bài báo “có vấn đề”. Phóng viên NTNN đã có cuộc trao đổi với Nhà báo Mai Phan Lợi – Quản trị Diễn đàn Nhà báo trẻ.
Bình luận 0

Diễn đàn Nhà báo trẻ đã tổ chức trao giải Vành khuyên cho các tác phẩm báo chí dấn thân, có ích cho xã hội. Thưa ông, tại sao lại xuất hiện thêm việc bầu chọn giải Kền kền?

img

Nhà báo Mai Phan Lợi

- Tôi nhớ vào tháng 6.2013, Nick Vujicic đến Việt Nam là một sự kiện truyền thông rất lớn. Sự xuất hiện của Nick đem lại sự hứng khởi, hưởng ứng rất lớn bởi anh là biểu tượng cho nghị lực, ý chí vươn lên của con người. Khi đó, một tờ báo điện tử nhân sự kiện này đã giật tít bài “Chuyện ấy" của những người như Nick”. Gần như ngay lập tức, tít bài này gây sốc lớn trên diễn đàn.

Về nội dung bài viết không vấn đề gì, viết về vấn đề sex của người khuyết tật. Thế nhưng, tít bài đã "giết chết" bài viết. Nhiều thành viên đã đề nghị Ban quản trị diễn đàn có hình thức tỏ thái độ với những hình thức câu khách như thế, nghĩa là ăn theo tên của một người khuyết tật nổi tiếng một cách độc ác.

Qua thảo luận, nhiều thành viên đề xuất nhiều hình thức, cuối cùng diễn đàn đã chọn tên giải là Kền kền. Việc bầu chọn dựa trên tiêu chí do diễn đàn đưa ra, các thành viên đề cử và bầu chọn, cuối cùng diễn đàn công bố kết quả. Từ đó hình thành việc bình chọn bài báo, tít bài mang tính chất phản cảm dựa trên tiêu chí "sai, hại, ác, sốc, sến, nhảm, không chuẩn mực và vụ lợi". Qua sự bình chọn này, không chỉ các toà soạn tiếp thu mà nhiều bài viết được diễn đàn trao giải được ngành chức năng nhắc nhở.

Việc bị nêu tên trên diễn đàn với một giải thưởng không có gì vinh dự như vậy chắc hẳn khiến nhiều tác giả phiền lòng?

"Khi mới khởi đầu, những tháng đầu tiên số lượng đề cử lên đến 16 - 17 bài nhưng càng về sau số lượng đề cử càng giảm. Có tháng như tháng 10 - 11.2013 còn không đủ để tổ chức giải, dưới 5 đề cử. "
Nhà báo Mai Phan Lợi

- Đánh giá về giải Kền kền vẫn còn nhiều quan điểm khác nhau. Đã có những người bị nhận giải phản ánh với tôi: Các anh có quyền gì mà đánh giá bài viết? Tôi chỉ trả lời rằng đây là do các thành viên diễn đàn, những người cùng hoạt động trong nghề báo hoặc liên quan đánh giá.

Họ có nhận định của cá nhân, anh cũng là một thành viên, anh có quyền phản bác lại. Các quan điểm này được tập thể quyết định công khai, rõ ràng, theo đúng quy trình. Sau đó, đa phần đều cảm thấy đây là nhận định của nhiều người trong nghề, phần lớn đều tâm phục khẩu phục vì toàn bộ quá trình đưa tiêu chí, đề cử, bầu chọn đều công khai, không ai can thiệp được, kể cả quản trị viên. Ngay như Báo Pháp Luật TP.HCM - cơ quan tôi đang công tác - cũng từng có vài bài báo được đề cử giải Kền kền. Đó là thực tế.

Ban quản trị diễn đàn có nghĩ đến việc người ta lợi dụng giải Kền kền làm công cụ để bêu xấu phóng viên hay tòa soạn khác không?

Giải Kền kền lần thứ 12 tháng 5.2014 đã nhận được 316 lượt bầu chọn. Kết quả như sau:
Bài viết "Trung Quốc báo động chiến đấu cấp 3 ở biên giới Việt Trung" (GDVN) xếp thứ nhất.
Bài viết "Bông Lan của bầu Kiên đẹp mọi nơi, đẹp quên tuổi" (VNN) đứng thứ hai.

Giải Kền kền lần thứ 11 tháng 4.2014 có 274 lượt thành viên tham gia bầu. Kết quả như sau:
Bài viết "Phòng chống bệnh sởi cho trẻ em: Xin đừng nhẫn tâm câu view" của báo SKĐS xếp thứ nhất.
Bài viết "Mai Phương Thuý ngồi "dạng háng" ăn bún đậu mắm tôm" của Phunutoday/NĐT xếp thứ 2.

- Tôi cho rằng không hề có chuyện bêu xấu tòa soạn hay phóng viên nào cả. Đây là diễn đàn nghiệp vụ của những người làm báo, trong số gần 9.000 thành viên hiện tại có rất ít những người không liên quan đến báo chí. Nếu chúng ta nhìn thấy cái xấu, cái chưa tốt trong nghề mà không dám lên tiếng, đó mới là điều đáng sợ.

Những diễn đàn như nhà báo trẻ ngẫu nhiên mang trách nhiệm là đấu tranh lại những cái chưa tốt trong nghề. Mục đích theo tôi không phải bêu riếu. Mình có quan điểm, xu hướng rõ ràng là bên cạnh Kền kền còn có giải Vành khuyên để tôn vinh các bài báo tốt chứ. Một tờ báo vẫn có thể vừa được đề cử Vành khuyên, vừa được đề cử Kền kền.

Như ông nói, bài báo có sạn được đưa lên gần như được tiếp thu ngay, phải chăng đã có những tác động tích cực nhất định của giải Kền kền trên diễn đàn đối với các PV và tòa soạn?

- Anh nói có ý đúng. Trở lại bài báo được bầu chọn giải Kền kền đầu tiên, gần đây tôi có gặp lại lãnh đạo tờ báo điện tử đó tại một quán cà phê, họ bắt tay tôi và quả thực họ vẫn nhớ lắm.

Những lần công bố xong giải Kền kền ban quản trị không ghim lại trên đầu diễn đàn như giải Vành khuyên mà để trôi đi bởi mình không cố chấp. Bản thân những người được nêu trong các bài báo đó đã nhận thấy và sửa chữa, tiếp thu rồi. Đồng thời, người ngoài diễn đàn đánh giá rất cao khi một diễn đàn báo chí dám tự phê bình chứ không phải chỉ bảo kê cho nhau.

Chúng ta làm nghề với nhau mới thấy rằng nhà báo rất khó tính. Trong nhiều trường hợp tác nghiệp, tính công bằng với độc giả phụ thuộc rất nhiều vào đạo đức nghề nghiệp của phóng viên, tòa soạn. Ở đây tôi muốn nói rằng chúng ta hoàn toàn có thể nhen nhóm lên những điều tốt trong nghề nghiệp của mình mà không cần cơ quan quản lý nhà nước phải thò tay vào.

Chúng ta tự nguyện hình thành và tự nguyện đưa ra nguyên tắc ứng xử, tự nguyện chấp hành. Thành viên nào vi phạm nguyên tắc sẽ bị các thành viên khác lên án và loại trừ. Tôi chỉ là người làm nghề, tôi mong muốn những người khác làm nghề cũng tốt hơn, qua đó xã hội nhìn vào nghề của chúng ta thấy tốt đẹp hơn.

Xin cảm ơn ông!


Ông Nguyễn Thế Kỷ - Phó trưởng Ban Tuyên giáo T.Ư:Tăng mức phạt, mạnh tay đóng cửa

img 

Tình trạng lệch chuẩn ở báo chí hiện nay đặc biệt phổ biến với nhiều tờ báo mới ra đời, đặc biệt là các báo mạng, trang thông tin điện tử cần gây chú ý với độc giả để có chỗ đứng trên thị trường.
Có thể thấy những tờ báo, trang thông tin kiểu này ít khi theo đúng định hướng, tôn chỉ mục đích mà tờ báo đó đặt ra lúc đầu, thậm chí không tuân theo quy định của các cơ quan quản lý báo chí mà chỉ nhăm nhăm đánh vào sự tò mò, hiếu kỳ của một bộ phận độc giả bằng những bài viết, đề tài giật gân mà nhiều khi không có sự kiểm chứng, như những chuyện mang tính hoang đường, kỳ bí theo kiểu đồn thổi; những chuyện loạn luân, trái với thuần phong mỹ tục…
Chính vì điều này, chúng ta có thể nhận thấy có nhiều tờ báo như một loại sản phẩm bị biến dạng, lỗi hỏng khi phản ánh toàn mặt trái, mặt tiêu cực của xã hội, 70 - 90% thông tin là trong tờ báo nói những chuyện tiêu cực, đen tối. Người đọc nếu không tỉnh táo sẽ dễ có một cái nhìn lệch lạc về xã hội.

Để giải quyết tình trạng này triệt để, theo tôi trước hết phải xuất phát từ chính ý thức của các tòa soạn. Đừng vì lợi ích trước mắt mà cho đăng những thông tin không kiểm chứng, vô thưởng vô phạt, tự hạ thấp uy tín mình trong mắt độc giả, đồng nghiệp và không có sức sống bền lâu. Thứ hai về phía các cơ quan quản lý, cũng cần phải mạnh tay hơn với những tờ báo dạng này. Có thể tăng mức phạt lên cao hơn nữa, thậm chí có thể mạnh tay đóng cửa những tờ báo lặp lại khuyết điểm vài lần. Có như vậy, độc giả mới được hưởng một bầu không khí báo chí văn minh và trong lành hơn.

Ông Hoàng Vĩnh Bảo -Cục trưởng Cục phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử (Bộ TTTT):Khoán trắng cho cấp dưới
img 



Có mấy nguyên nhân dẫn tới tình trạng lệch chuẩn của báo chí hiện nay: Thứ nhất do các báo, trang thông tin đòi hỏi nhu cầu cạnh tranh mạnh về sức nóng của thông tin. Thứ hai là chất lượng đội ngũ và quy trình biên tập, thẩm định và kiểm chứng thông tin chưa được lãnh đạo các cơ quan báo chí này chú trọng.
Ngoài ra, một số tờ báo chưa có tính chuyên nghiệp, làm ăn theo kiểu chộp giật, muốn đưa thông tin giật gân câu khách, câu view… Có một số đơn vị báo chí, lãnh đạo có khi chỉ chú trọng kiểm duyệt các tin bài có yếu tố chính trị mà coi nhẹ các thông tin mang yếu tố giải trí, thường khoán trắng cho các bộ phận chức năng bên dưới, và các bộ phận này lại khoán trắng cho bộ phận dưới nữa.

Muốn chấn chỉnh tình trạng này, theo tôi phải có các giải pháp đồng bộ, nhưng quan trọng nhất là bản thân các báo phải ý thức được vai trò của mình trong việc cung cấp thông tin và hướng dẫn dư luận.
Hải Phong (ghi)

Mời các bạn đồng hành cùng báo Dân Việt trên mạng xã hội Facebook để nhanh chóng cập nhật những tin tức mới và chính xác nhất.
Tin cùng chuyên mục
Xem theo ngày Xem