Giải Nobel Y sinh học 2025 vừa được công bố cho công trình giúp điều trị ung thư và bệnh tự miễn

“Giải thưởng năm nay liên quan đến cách chúng ta kiểm soát hệ miễn dịch để có thể chống lại mọi loại vi sinh vật có thể tưởng tượng được, mà vẫn tránh được các bệnh tự miễn” - giáo sư chuyên ngành thấp khớp Marie Wahren-Herlenius tại Viện Karolinska (Thụy Điển) cho biết.

Giải thưởng Y học được Hội đồng Nobel thuộc Đại học Y Viện Karolinska lựa chọn, kèm theo phần thưởng trị giá 11 triệu krona Thụy Điển (tương đương khoảng 1,2 triệu USD) và huy chương vàng do Nhà vua Thụy Điển trao tặng.

Brunkow và Ramsdell hiện làm việc tại Mỹ, còn Sakaguchi ở Nhật Bản. Các nhà khoa học đoạt giải đã xác định được "tế bào T điều hòa", hoạt động như những người bảo vệ hệ miễn dịch và ngăn chặn các tế bào miễn dịch tấn công chính cơ thể chúng ta. Lĩnh vực nghiên cứu của họ được gọi là "dung nạp miễn dịch ngoại vi".

Ủy ban cho biết Sakaguchi, một nhà miễn dịch học người Nhật, đã phát hiện ra một loại tế bào T mới vào năm 1995, chứng minh rằng hệ thống miễn dịch phức tạp hơn nhiều so với quan niệm thông thường vào thời điểm đó.

Brunkow và Ramsdell, cả hai đều là người Mỹ, đã phát triển dựa trên khám phá của Sakaguchi vào đầu những năm 2000.

Năm 2003, Sakaguchi đã liên kết những phát hiện của họ với khám phá của ông vào những năm 1990, chứng minh rằng gen Foxp3 chi phối sự phát triển của "tế bào T điều hòa".

Ủy ban cho biết công trình của bộ ba này đã dẫn đầu nghiên cứu trong lĩnh vực dung nạp ngoại vi, giúp phát triển các phương pháp điều trị ung thư và bệnh tự miễn.

Giải Nobel được thành lập theo di chúc của Alfred Nobel - nhà phát minh thuốc nổ và doanh nhân giàu có người Thụy Điển. Giải thưởng được trao từ năm 1901 để tôn vinh những đóng góp xuất sắc trong các lĩnh vực khoa học, văn học và hòa bình, chỉ gián đoạn trong thời kỳ Thế chiến.

Giải Nobel Kinh tế được bổ sung sau này và do Ngân hàng Trung ương Thụy Điển (Riksbank) tài trợ. Những người đoạt giải được chọn bởi các ủy ban chuyên môn từ nhiều tổ chức khác nhau. Tất cả giải thưởng được trao tại Stockholm, ngoại trừ Giải Hòa bình được công bố ở Oslo - di sản của thời kỳ Thụy Điển và Na Uy từng nằm trong liên minh chính trị khi Nobel còn sống.

Những người từng nhận Giải Nobel Y học bao gồm nhiều tên tuổi lừng danh, như Alexander Fleming - người cùng chia sẻ giải năm 1945 cho phát minh ra penicillin. Trong những năm gần đây, giải thưởng ghi nhận nhiều đột phá quan trọng, chẳng hạn các nghiên cứu nền tảng giúp phát triển vaccine COVID-19.

Giải thưởng Y học năm ngoái thuộc về hai nhà khoa học Mỹ Victor Ambros và Gary Ruvkun cho phát hiện về microRNA và vai trò then chốt của nó trong quá trình phát triển và tồn tại của sinh vật đa bào, giúp giải thích cách tế bào biệt hóa thành các loại khác nhau.

Theo truyền thống, Giải Nobel Y học mở màn cho mùa trao giải hàng năm - chuỗi giải thưởng danh giá bậc nhất trong các lĩnh vực khoa học, văn học, hòa bình và kinh tế - với các hạng mục còn lại sẽ được công bố trong những ngày tới.

Hơn một thế kỷ sau khi ra đời, Giải Nobel vẫn được tổ chức trong không khí trang trọng, kết thúc bằng buổi lễ có sự tham dự của hoàng gia Thụy Điển và Na Uy, cùng yến tiệc long trọng vào ngày 10/12 - ngày mất của Alfred Nobel.

×