Giải thưởng nhạc Việt 2014: Quả ngọt thì ít mà trái đắng quá nhiều

Nhiều người trong nghề nói vui “cánh đồng” nhạc Việt năm nay gặp hạn, quả ngọt thì ít mà trái đắng scandal lại quá nhiều. Ấy vậy mà các bục, bệ vinh danh người gieo trồng lại mọc lên ở cấp độ lạm phát.

Dù rất được yêu thích nhưng qua nhiều lùm xùm “đạo nhạc”, các giải thưởng âm nhạc buộc phải loại Sơn Tùng - MTP ra khỏi cuộc bình chọn. Ảnh: Lý Võ Phú Hưng

Giải thưởng cạnh tranh giải thưởng

Thực tế, không khí bình chọn, trao giải vẫn được duy trì suốt năm qua trong làng nhạc Việt, với các chương trình do truyền hình tổ chức, như: Bài hát Việt, Bài hát yêu thích… Nhưng tính ngắn hạn và phạm vi bình chọn hẹp khiến chúng không thể so được với các giải mang ý nghĩa nhìn lại một năm đã qua, chọn lấy những đóng góp tiêu biểu trong toàn bộ làng âm nhạc. Khu vực này được xem có sự phân thành 2 nhánh rõ rệt, tạm xếp là chính thống và phi chính thống. Cả hai cùng cạnh tranh thu hút sự chú ý của dư luận chỉ trong vòng tháng 12 cho tới đầu tháng 1.

Các giải phi chính thống nổi lên từ vài năm trở lại đây, đi cùng với các kênh truyền thông mới trên mạng và trên hệ thống truyền hình có trả phí. Độ “phủ sóng” dư luận của các giải này cũng đi từ phạm vi hẹp, như: Yan Vpop 20 Awards của kênh truyền hình Yan TV, Giải thưởng Video Âm nhạc Việt của kênh MTV, Tiin Vote Awards của trang mạng Tiin.vn… cho tới những giải có quy mô lớn nhờ kênh truyền thông rộng khắp, như: Zing Musis Awards, POPS Awards.

Trong đó, đáng chú ý nhất là POPS Awards được tổ chức lần đầu tiên bởi POPS Worldwide, một đơn vị truyền thông số. Giải này được trao ngày 10-12 vừa qua với hàng loạt những cái tên được gọi: Xúc xắc xúc xẻ của bé Bảo An - video thiếu nhi có nhiều người xem nhất; Bốn chữ lắm của Trúc Nhân và Thảo Nhi - video được cover nhiều nhất; Đàm Vĩnh Hưng - nghệ sĩ được quảng cáo nhiều nhất… Ban tổ chức cho biết kết quả được đo đếm chính xác trên 9 kênh phát hành của họ, trong đó gồm cả YouTube, Itunes, Google Play và Amazon. Cuộc vinh danh lần đầu tiên dành cho sản phẩm giải trí kỹ thuật số được xem là phản ánh mạnh mẽ xu thế, thị hiếu nghe nhìn của công chúng hôm nay. Cùng với Zing, cả hai giải này lấy sức mạnh không chỉ ở sự giàu có của nhà tổ chức, mà còn ở khả năng huy động được một lượng tương tác khổng lồ với công chúng, thể hiện qua con số hàng triệu lượt nghe, xem, thích, bình luận, chia sẻ… dành cho một đề cử.

Chao đảo theo…scandal

Sự bùng nổ của nhiều giải thưởng trên các kênh nghe nhìn kỹ thuật số phần nào gia tăng sức ép cạnh tranh lên các kênh truyền thống vốn đã đi vào ổn định từ 2 thập niên trở lại đây. Những nghệ sĩ được đề cử và xuất hiện ở các kênh này đều là những người nếu không nhẵn mặt ở những giải thưởng khác thì cũng nhẵn mặt ngay tại chính giải thưởng.

Ngày 9-11 tại buổi họp báo giới thiệu giải Làn sóng xanh 2014, Đài Tiếng nói nhân dân TP.Hồ Chí Minh cho biết đã nhận được lá thư bày tỏ nguyện vọng cho ca sĩ Mỹ Tâm rút tên ở tất cả các hạng mục của giải thưởng này. Không chỉ Làn sóng xanh, vài năm trở lại đây, một loạt nghệ sĩ, như: Đan Trường, Đàm Vĩnh Hưng, Hồ Ngọc Hà, Hồ Quỳnh Hương… cũng tuyên bố rút tên khỏi các giải thưởng mà họ đã được đề cử và đoạt giải quá nhiều lần, như: Mai Vàng, HTV Awards…

Ngay như một giải được tiếng là có uy tín nghệ thuật, do các nhà báo văn nghệ bình chọn, là giải Cống Hiến, cũng không tránh khỏi sự nhàm chán trong mắt công chúng. Kể từ khi ra đời vào năm 2004 đến nay, giải này đã dành 12 lần đề cho nam ca sĩ Tùng Dương và trao giải cho anh tới 8 lần!

Để có thêm đối tượng công chúng và các nghệ sĩ mới, những giải truyền thống hiện đã mở rộng thêm các kênh mới, cho phép khán giả bình chọn trên mạng, qua điện thoại… bên cạnh các phương thức cũ như cắt phiếu từ báo, gửi thư qua đường bưu điện. Cách làm này cho phép giải cập nhật thêm các xu hướng và gương mặt mới vốn chỉ đình đám trên môi trường giải trí kỹ thuật số.

Nhưng thực tế, vì còn mang trách nhiệm của một cơ quan báo chí, ban tổ chức của các giải chính thống còn phải cân nhắc đời tư, đạo đức nghề nghiệp của nhân vật được bình chọn. 

Lá phiếu hay những cú nhấp chuột của công chúng, dù có mang lại yếu tố thương mại, nhưng chưa phải là tất cả. Vụ bê bối “đạo nhạc” của nam ca sĩ nổi bật nhất năm là Sơn Tùng - MTP khiến nhiều giải vừa phải loại anh khỏi danh sách, là một ví dụ. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến cơ cấu giải thưởng hàng năm. Không chỉ các hạng mục thay đổi liên tục, mà số lượng đề cử cũng thay đổi. Đây cũng là năm đầu tiên trong lịch sử, Mai Vàng không tìm ra được đủ 5 ứng viên cho một bảng bình chọn. Thậm chí hạng mục nữ ca sĩ và nam diễn viên kịch nói chỉ còn 3 ứng viên.