Giảm VAT 2% trong hai năm 2025-2026: Ngân sách "bốc hơi" gần 5 tỷ USD và “giải pháp đặc biệt” của Chính phủ

Sáng 17/6, tại Hội trường Diên Hồng, Quốc hội nghe báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của đại biểu về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về giảm Thuế Giá trị gia tăng (VAT) của Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng.

Quốc hội chính thức thông qua Nghị quyết của Quốc hội về giảm Thuế Giá trị gia tăng (VAT) 2%

Theo đó, thừa uỷ quyền của Thủ tướng, lãnh đạo Bộ Tài chính khẳng định tại dự thảo Nghị quyết, Chính phủ đề xuất tiếp tục giảm 2% thuế giá trị gia tăng đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất là 10%, trừ một số nhóm hàng dịch vụ không được giảm.

Dự thảo Nghị quyết lần này mở rộng thêm đối tượng được giảm thuế so với quy định tại Nghị quyết của Quốc hội trước đây và kéo dài thời gian giảm thuế đến hết năm 2026.

Theo đó, kinh doanh vận chuyển logistics hàng hóa, dịch vụ công nghệ thông tin thuộc đối tượng được giảm thuế. 

Về các ngành, lĩnh vực không được giảm thuế VAT từ 10% xuống 8%, Bộ trưởng Bộ Tài chính giải trình: Theo quy định của pháp luật về thuế giá trị gia tăng thì hoạt động dạy học, dạy nghề và dịch vụ y tế thuộc đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng nên cũng không cần phải giảm thuế.

Với các dịch vụ hoạt động tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm là lĩnh vực, đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng nên không cần phải giảm thuế giá trị gia tăng. 

Dịch vụ viễn thông, bất động sản là những ngành có tăng trưởng trong thời gian qua và cũng không thuộc đối tượng được giảm thuế giá trị gia tăng theo quy định tại Nghị quyết số 43/2022/QH 15.

Theo Bộ trưởng Tài chính, đề xuất của Chính phủ tại Tờ trình số 206 ngày 16/4/2025, dự kiến số giảm thu Ngân sách Nhà nước trong sáu tháng cuối năm 2025 và cả năm 2026 tương đương khoảng 121.740 tỷ đồng (khoảng gần 5 tỷ USD).

Trong đó, sáu tháng cuối năm 2025 giảm khoảng 39.540 tỷ đồng, năm 2026 giảm khoảng 82.200 tỷ đồng.

Trường hợp thực hiện giảm thuế theo phương theo phương án giảm tất cả các mặt hàng chịu thuế suất giá trị gia tăng 10% thì dự kiến số giảm thu ngân sách trong sáu tháng cuối năm 2025 và cả năm 2026 tương đương là khoảng 167.000 tỷ đồng; trong đó, sáu tháng cuối năm 2025 giảm khoảng 54.000 tỷ đồng, năm 2026 giảm khoảng 113.000 tỷ đồng. Do đó, xin Quốc hội giữ như dự thảo Nghị quyết.

Giải pháp bảo đảm nguồn thu cho các nhiệm vụ chi đã được dự toán năm 2025

Về ảnh hưởng đến dự toán thu và bội chi ngân sách của chính sách giảm thuế giá trị gia tăng. Có ý kiến băn khoăn về chính sách tài khóa vì tiếp tục thực hiện chính sách giảm thuế giá trị gia tăng sẽ ảnh hưởng tới các nhiệm vụ chi.

Bên cạnh đó, đề nghị đánh giá kỹ lưỡng việc thực hiện chính sách này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến dự toán và bội chi ngân sách? Cần rà soát, đối chiếu số liệu nợ đọng thuế, chậm nộp thuế, trốn thuế, tiếp tục thực hiện quyết liệt công tác thu ngân sách nhà nước.

Tại Thông báo số 2040 ngày 13/6/2025 của Văn phòng Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội có giao cho Chính phủ tổ chức thực hiện đạt mục tiêu đề ra, chịu trách nhiệm điều hành thực hiện nhiệm vụ thu, bảo đảm nguồn thu cho các nhiệm vụ chi đã được dự toán năm 2025, các nhu cầu cấp bách phát sinh và dự toán ngân sách nhà nước năm 2026.

Về nội dung này, Chính phủ đã có báo cáo cho biết, dự kiến chính sách giảm 2% thuế suất thuế Giá trị gia tăng sẽ làm giảm thu ngân sách nhà nước trong sáu tháng cuối năm khoảng 39,54 nghìn tỷ đồng, năm 2026 giảm khoảng 82,2 nghìn tỷ đồng.

Việc giảm thuế giá trị gia tăng tác động làm giảm thu ngân sách nhưng cũng có tác động tích cực là kích thích sản xuất, thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh, qua đó góp phần tạo thêm nguồn thu cho ngân sách nhà nước, bao gồm khả năng tăng thu từ các sắc thuế khác nhờ hiệu ứng lan tỏa của chính sách thuế.

Nhằm bù đắp số hụt thu do thực hiện chính sách, Chính phủ sẽ tập trung chỉ đạo các bộ, cơ quan trung ương và địa phương thực hiện một số giải pháp.

Trong đó, tập trung thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp, chính sách tài khóa theo các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ đã ban hành để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, thúc đẩy các động lực tăng trưởng GDP năm 2025 đạt ít nhất 8 % và phấn đấu hai con số trong điều kiện thuận lợi hơn, qua đó tạo thêm nguồn thu cho ngân sách nhà nước.

Quyết liệt trong công tác thu ngân sách nhà nước, tăng cường quản lý, cải cách thủ tục hành chính, đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác quản lý thuế, nhất là trong các lĩnh vực, địa bàn trọng điểm, thu từ đất, chuyển nhượng bất động sản, hoạt động thương mại điện tử, hoạt động kinh doanh trên nền tảng số, mở rộng hóa đơn điện tử, khởi tạo thử máy tính tiền trong các lĩnh vực kinh doanh dịch vụ ăn uống, nhà hàng, khách sạn theo chuỗi kinh doanh xăng dầu, vàng.v.v… phấn đấu thu ngân sách nhà nước năm 2025 cao hơn khoảng 10% so với thực hiện ước thực hiện 2024.

Cuối cùng, theo ông Thắng, điều hành chi ngân sách nhà nước chặt chẽ, tăng cường tiết kiệm chi, chủ động sử dụng dự phòng dự trữ và các nguồn lực hợp pháp khác để chi để chi phòng, chống thiên tai, dịch bệnh và các nhiệm vụ cấp bách phát sinh theo quy định, đảm bảo cân đối ngân sách các cấp.

×