Hà Nội đánh vật với… muỗi

“Gõ cửa” bất kể sáng, tối

Ổ dịch lớn nhất của quận Long Biên là phường Việt Hưng. Ông Trần Huy Đoạt, thành viên đội xung kích, tổ trưởng tổ dân phố số 2 (phường Việt Hưng, quận Long Biên) cho biết, tổ có 3 đội xung kích với 12 thành viên được huy động từ lực lượng hội phụ nữ, hội cựu chiến binh, đoàn thanh niên... Toàn bộ lực lượng tham gia đội xung kích đều được tập huấn rất bài bản, thuộc lòng tên loại muỗi gây bệnh, cơ chế truyền bệnh, đến 6 biện pháp phòng dịch sốt xuất huyết (SXH), đến nhà ai cũng “bật loa truyền miệng” đến từng hộ, từng người dân. 

Chị Tươi và anh Dương chuẩn bị leo tầng lên khu tập thể phun thuốc. Ảnh: Minh Nguyệt

“Với những hộ luôn có người ở nhà thì dễ dàng tiếp cận. Còn đối với những gia đình công nhân, viên chức làm việc theo giờ hành chính, các thành viên đội xung kích phải “gõ cửa” từ rất sớm hoặc sau giờ làm. Dù vậy, vẫn có những gia đình, đội xung kích phải đến lần thứ 2, thứ 3 mới có người ra mở cửa” - ông Đoạt cho hay. Sau gần nửa tháng hoạt động, các đội xung kích đã “gõ cửa” được 380 hộ gia đình.

Ngoài việc tuyên truyền về tác nhân, nguồn lây bệnh, phát tờ rơi về các biện pháp phòng, chống dịch bệnh, các thành viên đội xung kích còn cùng với các hộ gia đình tổng vệ sinh môi trường, thu gom rác thải, phế thải, vỏ lon bia, chai lọ... Qua những buổi “mục sở thị” các hộ gia đình, đội xung kích đã phát hiện 7 loại vật dụng thường thấy trong các gia đình như: Dụng cụ chứa nước, hòn non bộ, vỏ hộp, lon bia đọng nước mưa... đều chứa bọ gậy.

Ông Đoạt cùng các thành viên còn hướng dẫn người dân thả cá vào hòn non bộ, chậu cây cảnh để diệt bọ gậy. Có những gia đình rất chủ động hợp tác, song cũng có hộ dân vẫn thờ ơ, nhất là những gia đình ở trọ. Do tâm lý chỉ coi đó là nơi ở tạm thời nên tại những khu nhà trọ, người dân không có ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường.

“Nhiều lần anh em tôi phải leo trèo lên tận tầng thượng để kiểm tra xem có dụng cụ chứa bọ gậy không. Có khi lại phải chui rúc vào vườn chuối, vườn cây của nhà dân để mục sở thị các mảnh sành, vỏ hộp đọng nước để đổ bỏ, lật úp hoặc thu gom. Có lần làm xong về người nhễ nhại mồ hôi, ngứa ngáy, nổi mẩn đỏ hết cả tay chân, người” – ông Đoạt kể lại.

Gác ăn, gác ngủ để diệt muỗi

Dù vào giữa trưa, trời nóng như đổ lửa nhưng chị Nguyễn Thị Tươi (nhân viên y tế Trung tâm Y tế quận Đống Đa) và anh Nguyễn Ánh Dương (Đại đội phòng chống chữa cháy PH, 165 Xã Đàn, Hà Nội) ăn vội vàng hộp cơm rồi gấp gáp chuẩn bị máy móc, hoá chất khoác lên vai để tới địa điểm phun thuốc ở tổ dân phố số 34 phường Láng Hạ.

Chị Tươi cho biết, nhóm của chị có lịch phun thuốc trên diện rộng toàn phường Láng Hạ. Toàn bộ nhân viên của trung tâm cùng với các chiến sĩ của đại đội phòng chống chữa cháy chia làm nhiều đoàn đi phun đồng loạt tất cả các tổ dân phố. Để tránh bị hóa chất bắn vào người, ngoài bộ quần áo blu, chị Tươi còn phải dùng hai chiếc khẩu trang bịt kín mít gương mặt.

Một đồ chơi chứa nước đã trở thành ổ bọ gậy. Ảnh: Minh Nguyệt

“Từ sáng đến giờ chúng tôi đã phun ở hai cụm, mỗi cụm cũng phải hơn 100 hộ dân. Khu này còn nhiều nhà tập thể đi đỡ mệt chứ lúc sáng vào nhà riêng với các cơ quan thì chỉ có chết ốm. Có lúc phải leo bộ lên ngôi nhà 6 -7 tầng, có lúc vào cơ quan nhà chỉ 6 tầng nhưng có tới 20 phòng họp. Leo qua leo lại, phun thuốc xong chị em mệt phờ, thở chẳng ra hơi. Lúc mọi người nghỉ ngơi, ngủ nghỉ thì mình lại càng phải đi phun, vì chỉ lúc ấy mới ít người, phun thuốc không bị ảnh hưởng hoặc giờ đó người dân cũng mới có nhà để mở cửa” – chị Tươi vừa đi vừa kể.

Không chỉ chị Tươi mà hầu hết cán bộ của Trung tâm Y tế phường Đống Đa từ nhiều tuần nay cũng mất ăn, mất ngủ để chạy theo… muỗi. Một ngày làm việc của mọi người lúc nào cũng bắt đầu từ 5 giờ sáng, cho tới 7-8 giờ tối, bất kể thứ 7 và Chủ nhật. Thậm chí có đợt, đoàn phun thuốc diện rộng cả đêm thì mọi người cũng phải đi theo hỗ trợ.

“Kể mãi cũng chẳng hết nỗi vất vả đâu. Từ đầu năm tới nay anh em trong trung tâm, ở trạm y tế đều mệt phờ. Chúng tôi đã phải vào từng ngõ, gõ cửa từng nhà để tuyên truyền về dịch sốt xuất huyết rồi vận động người dân xử lý vệ sinh, lật úp các bình chứa nước. Thế nhưng, nói đằng trước, đằng sau dân lại bày ra như cũ. Nhiều khi cảm thấy mình cứ như công nhân dọn vệ sinh đi dọn rác cho nhà người ta vậy” – chị Tươi nói.

Bị xua đuổi

Công việc của chị Tươi cùng đoàn phun thuốc như là “làm dâu trăm họ”. Làm tốt cũng chưa chắc được khen, nhưng làm không tốt thì bị nói ngay. Nhiều khi người dân phản đối, từ chối phun thuốc, biết là sai nhưng thuyết phục không được cũng đành chịu.

Trong lúc chị Tươi kể chuyện thì người đồng hành cùng chị - anh Nguyễn Ánh Dương lại lóc cóc đeo chiếc máy phun nặng gần 30kg trên vai trèo lên từng tầng của Khu tập thể Tổng cục thống kê phun thuốc. Khi anh Dương đang nặng nề đeo bình thuốc leo cầu thang thì một người phụ nữ chừng 60 tuổi bế cháu, chùm kín mít chạy từ cầu thang tầng 5 xuống liên tục xua tay, quát tháo: “Nhà tôi không có muỗi đâu, nhà sạch lắm nên không cần phun đâu nhé” rồi trốn biệt như gặp tà.

Chị Tươi bảo, làm việc tốt mà bị xua đuổi như vậy là chuyện cơm bữa. “Có lần gõ cửa, bấm chuông đến cả chục lần nhà người ta mới chịu ra mở cửa. Thế nhưng cửa vừa mở là người ta nhào ra, chửi bới là “đầu độc” cả nhà họ. Có trường hợp như hôm kia khi đi phun ở đường Huỳnh Thúc Kháng, chúng tôi còn suýt bị chủ nhà hành hung vì cho rằng bị làm phiền. Anh ta nằng nặc nói không cần phun và nhà anh ta không có muỗi. Nói mãi không được đoàn cũng đành thôi và dời đi phun nhà khác. Thậm chí, có nữ nhân viên y tế ở trạm xá đi vận động vào nhà dân kiểm tra còn bị người dân trêu ghẹo” - chị Tươi buồn bã nói.

 Ông Nguyễn Đắc Liên – cán bộ bảo vệ, nguyên tổ trưởng tổ dân phố 34 và cũng là người chỉ đường cho đoàn phun thuốc, cho biết, từ tối qua tổ dân phố đã phải vào từng nhà thông báo. Thậm chí còn dán tờ rơi nhắc nhở mọi người hôm nay ở nhà để mở cửa cho đoàn phun thuốc. Dù đã cố gắng vận động như vậy, nhưng hôm nay chỉ có 50% hộ dân phối hợp để đoàn phun thuốc. “Dù không chống đối quyết liệt nhưng nhiều người dân vẫn nói khéo nào nhà có con ốm, cháu nhỏ, hoặc có gia đình thì nói là đã thuê người phun trước rồi thế nên đề nghị không cần phun nữa” – ông Liêm nói.

Trong lúc theo chân đoàn phun thuốc, phóng viên Báo NTNN ghi nhận nhiều hộ dân buôn bán, kinh doanh trên mặt đường Láng Hạ đều từ chối phun thuốc diệt muỗi. Vừa đi vừa thở dốc, chị Tươi tâm sự: “Ở nhà còn có con nhỏ, vợ chồng mình lại mới xây nhà nhưng cũng chẳng dám xin nghỉ làm. Dịch đang lên cao, công việc vất vả, anh chị em đồng nghiệp ai cũng phải căng mình ra để chạy đua hy vọng khống chế dịch, giờ mình mà xin nghỉ thì thấy áy náy lắm. Nhiều anh em mệt, ốm mà vẫn phải cố”.