Hà Nội xin cơ chế mạnh để “gỡ khóa” dự án lớn và cải tạo chung cư cũ

Hà Nội có thể phá dỡ, cải tạo chung cư cũ nếu 75% chủ nhà đồng ý

Mới đây, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa ủy quyền Thủ tướng trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết thí điểm một số cơ chế đặc thù thực hiện các dự án lớn ở TP. Hà Nội.

Theo báo cáo, hàng trăm khu chung cư xây từ thập niên 1960 - 1990 tại Hà Nội đã xuống cấp nghiêm trọng nhưng tiến độ cải tạo rất chậm. Tính từ khi bắt đầu chương trình vào năm 2005 tới giữa năm 2023, thành phố mới hoàn thành 19 dự án, con số quá nhỏ so với nhu cầu thực tế.

Nguyên nhân lớn nhất là yêu cầu đồng thuận gần như tuyệt đối của cư dân. Luật Nhà ở 2023 quy định phải có 80% chủ sở hữu đồng ý thì dự án mới được triển khai. Trong thực tế, nhiều dự án bị “đóng băng” nhiều năm khi chỉ một vài hộ không chấp nhận phương án đền bù.

Để thay đổi cục diện, dự thảo nghị quyết đề xuất Hà Nội được phép tổ chức cưỡng chế phá dỡ khi đạt 75% đồng thuận (tính theo số hộ hoặc diện tích đất), thấp hơn mức hiện hành. Với chung cư cấp D - loại nguy hiểm nhất - thành phố được lựa chọn phương án xử lý tối ưu, không phải chờ đủ tỷ lệ đồng thuận

Tuy nhiên, nhiều đại biểu cho rằng cần “nới” hơn nữa để giảm tình trạng chây ì. GS Hoàng Văn Cường, Ủy viên kiêm nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng cần "nới" quy định về cải tạo chung cư cũ. "Nếu không có cơ chế đồng thuận 75% và cho phép vượt chỉ tiêu quy hoạch, kiến trúc và dân số, thành phố sẽ khó cải tạo được các khu chung cư xuống cấp, mất an toàn", ông nói.

Một số ý kiến khác đề nghị mạnh tay hơn. Đại biểu Trịnh Xuân An cho rằng, chỉ nên yêu cầu 50% cư dân đồng ý, tương tự mô hình mà một số quốc gia áp dụng cho dự án tái thiết đô thị. Đại biểu Nguyễn Trúc Anh cũng nêu quan điểm mức 75% vẫn là rào cản lớn, đồng thời đề nghị phân quyền xuống cấp xã để đẩy nhanh đền bù, giải phóng mặt bằng - khâu khiến nhiều dự án “đứng bánh” suốt hàng chục năm.

Dự thảo nghị quyết trao quyền cho Hà Nội phê duyệt quy hoạch chi tiết các dự án cải tạo chung cư cũ và tái thiết đô thị. Nếu cần, thành phố có thể quyết định chỉ tiêu quy hoạch, dân số và kiến trúc cao hơn quy định để đảm bảo bài toán tài chính cho cả nhà nước lẫn nhà đầu tư.

GS. Hoàng Văn Cường đề nghị bổ sung định hướng TOD cho các khu vực tái thiết: Không gian ngầm, hạ tầng metro và dịch vụ phải được quy hoạch gắn với các tòa nhà cao tầng, tạo động lực phát triển bền vững. Ông cũng kiến nghị thu hẹp phạm vi nội đô lịch sử, chỉ giữ các khu cần bảo tồn như phố cổ, Ba Đình hay khu Tây Hồ cũ, nhằm tránh bó buộc Hà Nội trong việc cải tạo các quận có mật độ dân cư lớn như Đống Đa hay Hai Bà Trưng.

Cơ chế đặc thù cho dự án trọng điểm trên 30.000 tỷ đồng

Một điểm đáng chú ý của dự thảo là phân cấp mạnh cho Hà Nội trong việc thông qua chủ trương đầu tư. Các dự án có quy mô từ 30.000 tỷ đồng trở lên, hoặc thuộc danh mục cần triển khai ngay theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền có thể được HĐND hoặc Chủ tịch UBND TP quyết định, không phải trình Quốc hội hay Thủ tướng như trước.

Nhóm dự án này bao gồm đầu tư công, hợp tác công - tư (PPP), dự án sử dụng ngân sách địa phương, hoặc dự án thu hút nhà đầu tư chiến lược. Một số trường hợp đặc biệt còn có thể được áp dụng cơ chế chỉ định thầu, lựa chọn nhà đầu tư không theo quy trình thông thường.

Ngoài ra, dự thảo cho phép Hà Nội quyết định mức bồi thường, hỗ trợ, tái định cư gấp đôi khung hiện hành với các dự án cần triển khai theo chỉ đạo cấp trên. Các bước quy hoạch và khởi công cũng có thể thực hiện song song để rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư.

×