HSBC dự báo 3 “gặt hái” nổi bật của ASEAN từ việc Trung Quốc mở cửa trở lại

Khối nghiên cứu của HSBC vừa xuất bản báo cáo “ASEAN Perspectives – Triển vọng 2023” nhằm đánh giá những cơ hội mà các thị trường Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, sẽ có thể đạt được trong năm mới 2023, sau khi Trung Quốc, một đối tác kinh tế quan trọng của khu vực, tái mở cửa.

HSBC kỳ vọng việc Trung Quốc mở cửa trở lại sẽ tác động đến ASEAN theo ba hướng chính

Du lịch - Việt Nam và Thái Lan là 2 quốc gia hưởng lợi rõ ràng nhất

Sau khi phục hồi mạnh mẽ vào năm 2022, ASEAN khởi đầu năm 2023 với nhiều tin vui hơn khi Trung Quốc bắt đầu mở cửa trở lại vào ngày 8/1. Kênh truyền tải ảnh hưởng trực tiếp nhất là du lịch, một lĩnh vực đang "ốm yếu" ở ASEAN.

HSBC cho rằng, Thái Lan và Việt Nam sẽ là hai quốc gia hưởng lợi rõ ràng khi khách du lịch Trung Quốc chiếm khoảng 30% lượng du khách trước đại dịch. Doanh thu du lịch phục hồi đáng kể sẽ nâng cao vị thế tài khoản vãng lai của hai nước này, vốn đã trải qua tình trạng thâm hụt liên tục. Ngay cả ở những thị trường không phụ thuộc nhiều vào du lịch, sự quay trở lại của du khách Trung Quốc sẽ thúc đẩy phục hồi về việc làm.

Dữ liệu cho thấy, doanh thu từ du lịch chiếm gần 12% GDP của Thái Lan, trong đó 3% đến từ Trung Quốc đại lục. Sau khi Trung Quốc quyết định dỡ bỏ tất cả các hạn chế kiểm dịch, Tổng cục Du lịch Thái Lan dự báo sẽ có ít nhất 5 triệu khách du lịch Trung Quốc quay trở lại, nâng tổng dự báo lượng khách du lịch của nước này lên 25 triệu vào năm 2023 – đạt 60% so với mức của năm 2019.

Trung Quốc mở cửa trở lại cũng sẽ thúc đẩy sự hồi sinh du lịch của Việt Nam một cách ấn tượng vì tương tự như Thái Lan, khách du lịch Trung Quốc từng chiếm khoảng 30%. Theo các nhà nghiên cứu của HSBC, mặc dù nền kinh tế Việt Nam không phụ thuộc nhiều vào du lịch như Thái Lan, nhưng không thể xem nhẹ tầm quan trọng của ngành này đối với thị trường việc làm.

Tại Việt Nam, khoảng 25% lực lượng lao động làm việc trong ngành ăn uống và các ngành liên quan đến lưu trú. Trên thực tế, tỷ lệ việc làm liên quan đến du lịch nói chung ở Việt Nam là thấp nhất, ở Philippines, Malaysia và Indonesia cao hơn đáng kể. Điều này cũng lý giải một phần nguyên do vì sao sự phục hồi của thị trường lao động vẫn chưa đạt được mức trước đại dịch ở một số thị trường. Ví dụ, ngành du lịch của Indonesia đã mất 1,4 triệu việc làm trong hai năm.

Hơn nữa, chúng ta cũng cần xem xét quy mô không nhỏ của thị trường lao động phi chính thức ở ASEAN. Thị trường việc làm phi chính thức của Việt Nam thậm chí còn dễ bị tác động bởi du lịch, cụ thể là những người làm việc trong lĩnh vực nhà hàng và giải trí.

Xuất khẩu nông sản của Việt Nam có thể sẽ được hỗ trợ đáng kể từ nhu cầu đang bùng nổ của Trung Quốc

Kể từ năm 2020, ASEAN đã vượt qua EU để trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc, vì vậy xuất khẩu cũng sẽ được hưởng lợi từ sự phục hồi nhu cầu ở Trung Quốc. Nhưng mức độ mỗi nơi một khác.

Indonesia và Malaysia nhiều khả năng sẽ tiếp tục có kết quả vượt trội trong xuất khẩu do giá hàng hóa vẫn ở mức cao. Trong khi đó, xuất khẩu nông sản từ Thái Lan, Philippines và Việt Nam có thể sẽ được hỗ trợ đáng kể từ nhu cầu đang bùng nổ của Trung Quốc.

Tuy nhiên, mặc dù có một số khả năng phục hồi, ASEAN rất dễ bị ảnh hưởng bởi chu kỳ công nghiệp của Trung Quốc, do đó dễ bị tác động bởi khó khăn về thương mại toàn cầu.

Vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (FDI)

Những tín hiệu phục hồi trong triển vọng thương mại lại đến từ FDI, một lĩnh vực đã chứng kiến dấu ấn ngày càng rõ nét của Trung Quốc ở ASEAN.

Trong những năm qua, Trung Quốc đã đầu tư mạnh vào lĩnh vực sản xuất đang bùng nổ của ASEAN, từ chuỗi cung ứng xe điện ở Indonesia và Thái Lan, đến hàng điện tử tiêu dùng ở Việt Nam, cũng như ngành hàng dược phẩm đầy triển vọng của Singapore.

Các ví dụ điển hình bao gồm kế hoạch của Apple chuyển chuỗi cung ứng MacBook sang Việt Nam và kế hoạch của BYD, nhà sản xuất xe điện hàng đầu của Trung Quốc, xây dựng một trung tâm sản xuất ở Thái Lan, trung tâm sản xuất đầu tiên của họ ở ASEAN. Chúng tôi hy vọng sẽ thấy FDI từ Trung Quốc đặt nền móng cho thương mại trong tương lai.

Tuy nhiên, theo HSBC, chúng ta không nên bỏ quên vấn đề chính trị và Thái Lan sắp trải qua một cuộc bầu cử. 

Năm 2022 chứng kiến các cuộc bầu cử ở Philippines và Malaysia. Sang năm 2023, trọng tâm chính trị bây giờ tập trung vào Thái Lan, nơi dự kiến tổ chức bầu cử muộn nhất vào tháng 5. Đối với những quốc gia khác không ở trong chu kỳ bầu cử, cần đặc biệt chú ý đến các ưu tiên chính sách quan trọng bao gồm việc thông qua Ngân sách 2023 ở Singapore và Malaysia, việc tái thông qua Dự luật "Omnibus" ở Indonesia hứa hẹn sẽ giúp việc kinh doanh ở quốc gia này trở nên dễ dàng hơn, và chính sách lương thực ở Philippines.