Kết quả bầu cử Mỹ: Cú đánh mạnh từ Putin và Iran nếu Trump thua

Kết quả bầu cử Mỹ sẽ khiến những con mắt tập trung vào Trump vì cuộc bầu cử giữa kỳ năm nay đang được xem như là một thử nghiệm của Tổng thống đảng Cộng hòa cho đến nay.

Iran và Nga đặc biệt quan tâm đến kết quả này vì các biện pháp trừng phạt của Mỹ đối với Moscow và Tehran .

Nếu Trump mất quyền kiểm soát Quốc hội, điều đó có nghĩa là Tổng thống có ít quyền lực và ảnh hưởng hơn để ban hành luật pháp, khiến cho các lệnh ít có khả năng thông qua luật hơn.

Về hình ảnh trong cộng đồng quốc tế, ông Trump ít nhiều cũng sẽ bị ảnh hưởng vì ông sẽ không còn được sử dụng toàn quyền lực để làm đòn bẩy cho những chính sách của mình, đặc biệt là trong những phát ngôn mạnh mẽ.

Tổng thống Trump đã sử dụng chiến thuật ngôn ngữ này chống lại Triều Tiên trong các cuộc thử nghiệm tên lửa của họ và cuối cùng đưa Kim Jong-un đến bàn đàm phán.

Nhưng sự mất quyền lực có thể làm suy yếu lập trường của Tổng thống trên quy mô toàn cầu trong một khoảng thời gian căng thẳng giữa Mỹ và các nước như Iran và Nga - cho phép họ nắm quyền kiểm soát.

Trump đã tăng cường các biện pháp trừng phạt chống lại điện Kremlin, trục xuất các quan chức Nga liên quan đến vụ đầu độc Skripal và tuyên bố ý định của ông để kéo Mỹ ra khỏi hiệp ước giảm vũ khí hạt nhân trung gian 1987.

Và Nga là một trong số ít chính quyền ‘lợi ích” trực tiếp trong kết quả bầu cử giữa kỳ Mỹ.

Nếu đảng Dân chủ nắm quyền kiểm soát tại lưỡng viện Quốc hội Mỹ thì có khả năng sẽ có phiên điều trần về sự can thiệp của Nga bị cáo buộc trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016.

Nhưng chuyên gia cao cấp của quỹ Carneigie Endowment ở Moscow, Alexander Gabeuv, cho biết Trump vẫn là lựa chọn ưu tiên cho Nga.

Ông nói rằng một sự chia rẽ trong Quốc hội sẽ là một điều thuận lợi cho Nga: “Một sự chia rẽ trong Quốc hội sẽ làm tăng thêm tính bất thường đối với hệ thống chính trị của Mỹ”.

Đối với Iran, Trump cũng đã củng cố lập trường của mình chống lại Tehran.

Tổng thống Mỹ đã kéo Mỹ ra khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015 của Iran. Liên Hợp Quốc cho biết Iran vẫn đang tuân thủ thỏa thuận và ngừng sản xuất vũ khí hạt nhân.

Nhưng Trump đã kéo Mỹ ra khỏi thỏa thuận, tuyên bố Iran vẫn đang sản xuất vũ khí hạt nhân mà không cung cấp bất kỳ bằng chứng nào.

Trump đã áp đặt các biện pháp trừng phạt cho hơn 700 cá nhân, thực thể, máy bay và tàu thuyền của Iran.

Bộ trưởng Ngoại giao Mohammed Javad Zarif đã Twitter để chế nhạo một số mục tiêu của lệnh trừng phạt, nói rằng: "Mỹ đã chỉ định một ngân hàng đóng cửa sáu năm trước, và một con tàu chìm trong một truyền thuyết được thông báo rộng rãi trên truyền hình."

Trump tuyên bố Iran vẫn đang phát triển vũ khí hạt nhân.

Theo CNN, hai năm nhiệm kỳ tiếp theo của ông Donald Trump sẽ khó khăn hơn rất nhiều so với 2 năm đầu, khi người Cộng hòa kiểm soát cả lưỡng viện của Quốc hội Mỹ. Sau cuộc bầu cử giữa kỳ, người Cộng hòa được cho là vẫn kiểm soát Thượng viện. Tình trạng đối đầu giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hòa chắc chắn sẽ khiến nước Mỹ gặp nhiều khó khăn trong 2 năm cuối của nhiệm kỳ tổng thống đang diễn ra.

Ian Bond, một nhà ngoại giao Anh về hưu, nhận định rằng bầu cử giữa kỳ ở Mỹ được nhìn nhận trong giới hoạch định chính sách ở London không phải như là một cuộc bầu cử nữa, mà là một chỉ dấu quan trọng về phương hướng của nước Mỹ.

“Nếu Đảng Cộng hòa giành được thành tích tốt thì trên khắp châu Âu, người dân sẽ nghĩ rằng ông Trump không phải sắp hết thời,” ông Bond, vốn là giám đốc chính sách đối ngoại tại Trung tâm Cải cách châu Âu có trụ sở ở London, nói. “Mọi người sẽ bắt đầu nghĩ rằng đây là sự thay đổi chính sách của Mỹ và quan điểm của Mỹ đối với thế giới bên ngoài mà trong nhiều năm mới xảy ra, và chúng tôi sẽ phải thích ứng với việc nước Mỹ sẽ không còn ở trong tình trạng sẵn sàng giúp đỡ châu Âu trong một cuộc khủng hoảng.”

Nhưng ngay cả khi Đảng Dân chủ giành lại Hạ viện thì họ cũng không thể kiềm chế ông Trump được nhiều như châu Âu kỳ vọng, Bond lưu ý, bởi vì tổng thống Mỹ có rất nhiều dư địa để điều hành chính sách ngoại giao.

Và mặc dù nhiều người trong giới chính trị chính thống của châu Âu không thích chính sách ‘Nước Mỹ trên hết’ của ông Trump, vẫn có những người ủng hộ ông, chẳng hạn như những người cổ vũ cho nước Anh rời khỏi châu Âu (Brexit) như cựu Ngoại trưởng Anh Boris Johnson.

Cũng giống như những người cổ súy cho Brexit, ông Trump không thích Liên minh châu Âu mà ông cho là ‘đầm lầy các quy định’ vốn ràng buộc các quốc gia và các doanh nghiệp. Hơn nữa, ông Trump đã lên tiếng nồng nhiệt hơn rất nhiều so với người tiền nhiệm Barack Obama về thỏa thuận thương mại tự do với Anh quốc.

Về phần mình, Bắc Kinh có thể hy vọng vào thắng lợi cho Đảng Dân chủ. Trong cuộc bầu cử tổng thống hồi năm 2016, Trung Quốc đã ủng hộ ông Trump, một phần bởi vì bà Hillary Clinton khi còn là ngoại trưởng dưới thời ông Obama đã rất cứng rắn với Trung Quốc. Bắc Kinh xem ông Trump chỉ là một thương gia mà họ cho rằng họ có thể nói chuyện được và dễ dàng bị tâng bốc.

Tuy nhiên, mọi việc lại không diễn ra như Bắc Kinh nghĩ. Trong năm nay, ông Trump đã phát động một cuộc chiến thương mại nhằm vào Trung Quốc và áp đặt thuế quan lên khoảng 250 tỷ đô la giá trị hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Thuế trả đũa của Trung Quốc nhằm vào các sản phẩm ở các bang là thành trì của Đảng Cộng hòa.

Nếu Đảng Dân chủ thắng lợi thì Tổng thống Trump sẽ bị suy yếu. Điều này sẽ khiến ông Trump phải điều chỉnh lại cách tiếp cận, học giải Trung Quốc Anson Au nhận định với tờ South China Morning Post: “Ông Trump sẽ phải thay đổi cách tiếp cận theo hướng giọng điệu ôn hòa hơn. Ở những chỗ mà trước đây ông ấy có thể chỉ thị thì giờ đây ông phải đàm phán với các nước khác và trong phạm vi nước của ông.”