Khó khăn trong triển khai dịch vụ công: Gỡ khó, vượt thách thức bằng cách nào? (Bài cuối)

Phú Thọ: Hạ tầng và phần mềm thiếu đồng bộ

Việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại Phú Thọ theo chủ trương của Trung ương và sự chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã mang lại một luồng gió mới trong cải cách hành chính, giúp tinh gọn bộ máy, rõ trách nhiệm và nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân.

Ghi nhận của PV tại địa bàn xã Tiên Lữ, phường Xuân Hòa hay xã Khả Cửu, các Trung tâm Phục vụ hành chính công (trung tâm) đã phát huy vai trò là cầu nối giữa chính quyền và người dân. Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Tiên Lữ mỗi ngày tiếp nhận khoảng 50 lượt công dân, với tinh thần phục vụ tận tình, trách nhiệm. Các thủ tục hành chính được niêm yết công khai, cán bộ hỗ trợ người dân từng bước, nhất là với người lớn tuổi gặp khó khăn trong thao tác trực tuyến.

Anh Nguyễn Văn Trịnh (người dân xã Tiên Lữ) cần hoàn thiện hồ sơ công việc cá nhân nên sáng thứ 3 đầu tháng 10/2025 đến Trung tâm Phục vụ hành chính công xã để làm thủ tục chứng thực bản sao một số loại giấy tờ. Tưởng sẽ phải chờ đợi lâu hoặc quay lại vào hôm sau, anh Trịnh bất ngờ khi hồ sơ được tiếp nhận, xử lý và hoàn tất chỉ sau chưa đầy một giờ.

“Tôi không nghĩ là lại nhanh vậy. Lần đầu tiên đi làm thủ tục hành chính mà cảm giác thoải mái, nhẹ nhàng đến thế. Những cải tiến như thế này là điều người dân mong mỏi từ lâu”, anh Trịnh vui vẻ chia sẻ.

Ở xã miền núi Khả Cửu, dù điều kiện còn hạn chế, cán bộ vẫn nỗ lực làm việc với tinh thần “gần dân, sát dân”. Câu chuyện an Hà Văn Mạnh được hướng dẫn khai sinh cho con nhanh gọn, minh bạch là minh chứng cho sự chuyển mình của chính quyền cấp cơ sở.

Dù ghi nhận những kết quả tích cực, thực tế triển khai mô hình chính quyền 2 cấp tại Phú Thọ vẫn tồn tại không ít vướng mắc mà nổi bật là thiếu nhân lực, hạ tầng và phần mềm chưa đồng bộ.

Tại xã Tiên Lữ, dù tinh thần làm việc cao, cán bộ tại Trung tâm vẫn gặp khó khăn do thiết bị máy móc cũ, cấu hình thấp, hệ thống phần mềm hộ tịch bị lỗi..., gây ảnh hưởng đến tốc độ xử lý hồ sơ.

Ông Nguyễn Thiệu Nguyên, Phó Giám đốc Trung tâm Hành chính công xã Tiên Lữ chia sẻ: “Nhiều lúc phần mềm bị đơ, khiến quy trình bị gián đoạn; thậm chí có thủ tục chưa thực hiện được liên thông, gây khó khăn, phiền phức cho cả cán bộ lẫn người dân".

Để đảm bảo công việc thông suốt, những ngày qua, lãnh đạo UBND xã và các đơn vị liên quan luôn đồng hành, sát cánh cùng cán bộ Trung tâm và các bộ phận chuyên môn tiếp nhận, trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính nhanh nhất có thể. Đơn vị kiến nghị, cơ quan chức trách tỉnh có giải pháp khẩn trương nâng cấp hạ tầng phần mềm và Cổng dịch vụ công, đảm bảo vận hành thông suốt, để cơ sở đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ tốt trong tình hình mới.

Theo Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Xuân Hòa, dù đạt được nhiều kết quả tích cực, song phường Xuân Hòa vẫn gặp không ít khó khăn trong quá trình thực hiện như trang thiết bị thiếu đồng bộ, công nghệ lạc hậu, phần lớn thiết bị tại Trung tâm là máy cũ, cấu hình yếu từ 4 xã/phường cũ, ảnh hưởng đến tốc độ xử lý hồ sơ...

Để nâng cao hiệu quả hơn nữa trong thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, UBND phường Xuân Hòa kiến nghị cấp tỉnh và đơn vị chức năng cần rà soát, cắt giảm thành phần hồ sơ trùng lặp, tận dụng dữ liệu có sẵn từ cơ sở dữ liệu dân cư.

Phường cũng đề xuất tỉnh tổ chức tập huấn chuyên sâu cho cán bộ về kiểm soát thủ tục hành chính và sử dụng công nghệ thông tin; chuẩn hóa quy trình tiếp nhận, xử lý, trả kết quả qua môi trường điện tử; đồng thời ổn định hạ tầng kỹ thuật, khắc phục tình trạng lỗi hệ thống, tạo thuận lợi cho người dân sử dụng dịch vụ công mọi lúc, mọi nơi...

Lai Châu: Người lớn tuổi gặp khó khi tiếp cận dịch vụ công trực tuyến

Xã Hua Bum được thành lập trên cơ sở sáp nhập xã Hua Bum (huyện Nậm Nhùn cũ) và xã Vàng San (huyện Mường Tè cũ). Xã nằm sát biên giới, cách trung tâm tỉnh Lai Châu tới 110km, là một ví dụ điển hình về những thách thức trong việc triển khai việc dịch vụ công trực tuyến.

Chia sẻ với phóng viên, ông Nguyễn Đức Hiền, Chủ tịch UBND xã Hua Bum (tỉnh Lai Châu) cho biết: Ngoài vấn đề địa hình phức tạp, giao thông cách trở và tỷ lệ hộ nghèo còn cao (39,97), xã còn đối diện với những vướng mắc nội tại sau sáp nhập như: Thiếu hụt cơ sở vật chất, Trung tâm hành chính công của xã Hua Bum hiện chưa có trụ sở làm việc và phải mượn bưu điện văn hóa xã cũ để hoạt động.

"Thời gian đầu chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn về máy móc, thiết bị, thiếu máy tính, máy scan, máy photo, tuy nhiên tới thời điểm này, UBND tỉnh Lai Châu đã cấp kinh phí để mua sắm trang thiết bị thiết yếu. Bên cạnh đó, chúng tôi gặp khó khăn về nhân lực, nhiều cán bộ chưa được đào tạo bài bản về công nghệ, đặc biệt là các cán bộ trẻ mới chưa được cập nhật chuyên môn về chuyển đổi số", ông Nguyễn Đức Hiền chia sẻ.

Tâm sự thêm, ông Nguyễn Đức Hiền cho hay, rào cản cuối cùng là người dân, tỷ lệ người dân được định danh cá nhân mức độ 2 còn thấp. Lý do then chốt là không có điện thoại thông minh, vùng sâu, vùng xa không có internet. Thậm chí, người dân muốn làm định danh cá nhân phải di chuyển xa, sang tận xã Bum Tở (huyện Mường Tè cũ).

Những khó khăn tại Hua Bum cũng là vấn đề chung của 38 xã, phường ở Lai Châu, nơi công cuộc sáp nhập hành chính đã tạo ra những địa bàn rộng lớn, dân cư phân tán.

Tại xã Bản Bo (sáp nhập từ xã Bản Bo và Nà Tăm của huyện Tam Đường cũ), ông Bùi Văn Quang, Phó Giám đốc Trung tâm hành chính công xã, chỉ ra vấn đề hạ tầng và kỹ năng: Tỷ lệ phủ sóng internet và các thiết bị công nghệ thông minh còn thấp, đặc biệt là ở các thôn, bản xa xôi.

Song song với đó, kỹ năng số của người dân hạn chế, nhất là người lớn tuổi và người dân tộc thiểu số đã cản trở hiệu quả của dịch vụ công trực tuyến. Người dân gặp nhiều khó khăn khi tự mình sử dụng các dịch vụ công, khiến mục tiêu triển khai dịch vụ công trực tuyến một phần và toàn phần chưa đạt như kỳ vọng.

Ngay cả tại phường Tân Phong, địa bàn có lợi thế hơn về hạ tầng giao thông và cơ sở vật chất sau khi sáp nhập từ 4 đơn vị hành chính với 36 nghìn người dân vẫn gặp phải thách thức về nhân khẩu học.

Ông Nghiêm Văn Đẳng, Phó Giám đốc Trung tâm hành chính công phường Tân Phong cho biết, lượng giao dịch của người dân rất lớn, có thời điểm lên tới hàng trăm hồ sơ cần giải quyết. Tuy nhiên, khó khăn chung vẫn là trình độ dân trí của người dân còn thấp, việc tiếp cận dịch vụ công còn hạn chế, nhất là người già là đồng bào dân tộc thiểu số.

Hành trình chuyển đổi số, và tinh gọn bộ máy hành chính công ở tỉnh miền núi biên giới Lai Châu đang đứng trước những khó khăn nhất định. Từ chính từ cơ sở, nơi đối diện trực tiếp với khó khăn, đã nhen nhóm lên những kiến nghị cụ thể, thiết thực, mở ra hướng đi bền vững để mọi người dân, dù ở bản xa xôi nhất, cũng được tiếp cận dịch vụ công một cách dễ dàng và hiệu quả.

Chủ tịch UBND xã Hua Bum Nguyễn Đức Hiền nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc đào tạo cán bộ tại chỗ và người dân tộc thiểu số. Đây không chỉ là giải pháp nhân sự, mà còn là chiến lược vận động.

"Họ là lực lượng am hiểu sâu sắc về văn hóa, phong tục và ngôn ngữ địa phương. Lợi thế vô cùng lớn này giúp công tác vận động và quản lý tại cơ sở được thông suốt, tạo sự tin tưởng tuyệt đối từ bà con. Chỉ những người thực sự sống và hiểu bà con mới có thể mang dịch vụ công đến tận nhà", ông Hiền khẳng định.

Vượt khó bằng cách nào?

Triển khai thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp sau 3 tháng, đây là mô hình mới, có nhiều thay đổi về cơ cấu tổ chức, phạm vi, thẩm quyền và phương thức hoạt động. Trao đổi với báo chí, ông Nguyễn Tấn Phong – Phó Giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM chia sẻ biết: "Đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã (nhất là các trường hợp được điều động, bổ nhiệm mới), chưa kịp thời cập nhật đầy đủ kiến thức và kỹ năng để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong điều kiện mới. Có anh em được điều chuyển mới từ nhiều nơi, nhiều cán bộ còn mới, chưa quen địa bàn, nên phải mất thời gian thích nghi, mới “bám rễ” địa phương".

Theo bà Nguyễn Thị Hồng Thắm – Phó Giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM: "Bình quân số lượng công chức của 1 phòng chuyên môn cấp xã hiện nay được bố trí từ 5 - 7 công chức. Với cơ cấu này, trung bình mỗi công chức phải phụ trách từ 4 - 9 nhóm nhiệm vụ. Trong mỗi nhóm có nhiều nội dung công việc chi tiết, phức tạp và khối lượng lớn".

Từ đây, dẫn tới nhiều khó khăn như: Áp lực về số lượng và thời hạn xử lý, khiến việc thực hiện nhiệm vụ, đôi khi chưa đạt hiệu quả tối ưu. Tiềm ẩn nguy cơ sai sót, hoặc kéo dài thời gian giải quyết thủ tục hành chính, ảnh hưởng đến sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp.

Để giảm tải công việc, thời gian tới, TP.HCM kiến nghị với các bộ, ngành trung ương cần phải có quy định phân cấp, ủy quyền các nội dung đã được phân định thẩm quyền, trên tinh thần chỉ đạo của Chính phủ; kiến nghị Bộ Nội vụ hướng dẫn đối với các trường hợp sau sắp xếp, cân đối các chức danh cho hài hòa, hiệu quả. Thí dụ: Các chức danh Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND cấp xã, chức vụ Trưởng phòng, Phó Trưởng phòng các phòng chuyên môn - số lượng cấp phó hiện nhiều hơn so với quy định…

Sau khi UBND cấp huyện kết thúc hoạt động từ ngày 1/7/2025, các đội quản lý trật tự đô thị cũ cũng ngừng hoạt động. Đồng thời, tổ chức Thanh tra địa bàn thuộc Sở Xây dựng tiến hành sắp xếp lại. Việc này dẫn đến tình trạng các phường, xã và đặc khu hiện nay không còn lực lượng chuyên trách để thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát và xử lý các vi phạm liên quan đến trật tự đô thị và xây dựng.

Để khắc phục khó khăn này, UBND TP.HCM đã chủ trương phải thiết lập lại mô hình tương tự, nhằm giữ gìn kỷ cương trong lĩnh vực quản lý trật tự đô thị tại TP.HCM.

Bà Hoàng Thị Ánh Nguyệt - Phó Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Phú Hòa Đông cho rằng: "Việc triển khai 25 dịch vụ công thiết yếu không tiếp nhận hồ sơ giấy kể từ ngày 1/10/2025, theo tôi, là bước đột phá trong công tác cải cách hành chính và chuyển đổi số. Nó giảm thiểu thời gian đi lại và tăng tính minh bạch trong quá trình giải quyết thủ tục hành chính, mang lại lợi ích lâu dài cho người dân và doanh nghiệp".

UBND xã Phú Hòa Đông khuyến khích người dân và doanh nghiệp chủ động làm quen, sử dụng Cổng dịch vụ công quốc gia để nộp hồ sơ trực tuyến, có tài khoản VNeID, cập nhật thông tin cá nhân, giấy tờ liên quan để hệ thống có thể khai thác dữ liệu. "Trong cái khó, nó ló cái khôn. Đối với các trường hợp chưa thành thạo thao tác, tại Trung tâm Phục vụ hành chính công có bố trí cán bộ, nhân viên, thanh niên tình nguyện trực tiếp hướng dẫn từng bước để nộp hồ sơ trực tuyến" – bà Nguyệt cho biết thêm.

Trao đổi với PV Dân Việt, đại diện lãnh đạo UBND phường Tân Hưng (TP.HCM) cho biết, phường luôn nỗ lực tìm tòi những cách làm hay, sáng tạo để giải quyết các vấn đề thường gặp trong quá trình làm thủ tục hành chính. Người dân chỉ cần quét căn cước công dân gắn chip, hệ thống sẽ tự động điền các thông tin cần thiết vào tờ khai. Điều này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn giảm thiểu đáng kể sai sót do điền tay.

Bên cạnh đó, Hệ thống tra cứu địa chỉ khu phố mới/cũ, các cơ quan, đơn vị giúp người dân dễ dàng xác nhận địa bàn, đơn vị sau sáp nhập hành chính, tránh nhầm lẫn. Đưa Ứng dụng AI (chatbot) hỏi đáp tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính, thông tin các chức danh lãnh đạo phường và các phòng ban trên địa bàn phường.

Để giải quyết tận gốc rào cản về tiếp cận số và kỹ năng sử dụng, các địa phương tại các tỉnh miền núi cũng kiến nghị phát triển mạnh mẽ mô hình "Tổ công nghệ số cộng đồng" đến từng thôn, bản. Lực lượng nòng cốt này, gồm thanh niên nhiệt huyết, giáo viên, và bộ đội biên phòng, sẽ thực hiện nhiệm vụ cốt lõi là "cầm tay chỉ việc". Họ là những sứ giả công nghệ, kiên nhẫn hướng dẫn bà con sử dụng điện thoại thông minh, Internet và thực hiện các dịch vụ công cơ bản từ những thao tác đơn giản nhất.

Nhiều ý kiến khi trao đổi với PV cũng yêu cầu tăng cường kỹ năng chuyên sâu cho cán bộ "một cửa", cùng với việc bồi dưỡng cán bộ tại chỗ, các kiến nghị cũng đặc biệt quan tâm đến việc nâng cao năng lực cho đội ngũ đang trực tiếp vận hành tại trung tâm hành chính công.

Xã Khả Cửu là xã đặc biệt khó khăn của tỉnh Phú Thọ, địa bàn rộng và người dân chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số nên vận hành hoạt động gặp vướng mắc nhiều. Trong đó, khó khăn nhất là thiếu nhân lực, nhất là cán bộ chuyên trách, do vậy khối lượng công việc lớn.

Ông Bùi Ngọc Hà – Phó Chủ tịch UBND xã Khả Cửu (Phú Thọ) đề xuất: Để hoạt động chính quyền hai cấp đi vào chiều sâu, chính quyền xã Khả Cửu kiến nghị tỉnh Phú Thọ tiếp tục đầu tư có trọng điểm, lấy chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp làm thước đo đánh giá; tỉnh bố trí bổ sung nhân lực, nhất là cán bộ chuyên môn sâu, đầu tư hạ tầng số, nhà công vụ, đường giao thông để xã Khả Cửu nói riêng và các xã miền núi khó khăn nói chung giảm gánh nặng cho cơ sở...

Ông Nghiêm Văn Đẳng, Phó Giám đốc Trung tâm Hành chính công phường Tân Phong (Lai Châu) cũng đề xuất một chương trình tập huấn toàn diện: Cán bộ thành thạo công cụ số, tiếp tục mở các lớp tập huấn nâng cao kỹ năng sử dụng Cổng Dịch vụ công Quốc gia và hệ thống một cửa điện tử, cùng với kỹ năng tin học văn phòng nâng cao (Word/Excel) để xử lý hồ sơ và thống kê dữ liệu.

Tập huấn về khắc phục sự cố, đặc biệt chú trọng kỹ năng hướng dẫn thực hiện Định danh điện tử Mức độ 2 (VNeID) cho người dân và xử lý các lỗi phổ biến (như thiếu điện thoại thông minh, không có Internet).

Sáng kiến đáng chú ý và được kỳ vọng mang lại hiệu quả cao là việc thiết kế các ứng dụng di động dịch vụ công đơn giản. Các ứng dụng này cần có giao diện thân thiện, ngôn ngữ dễ hiểu và, quan trọng nhất, tích hợp giọng nói bằng tiếng dân tộc phổ biến để bà con dễ dàng tiếp cận và sử dụng mà không gặp rào cản ngôn ngữ hay chữ viết.

×