Khủng hoảng Covid-19 khiến người Nhật tìm tới loại thú cưng này

Cá gạo, còn được gọi là "medaka" trong tiếng Nhật, đã nổi lên như một lựa chọn phổ biến cho những người đam mê thú cưng ở Nhật Bản. Những loài cá nước ngọt nhỏ này, được lai tạo có chọn lọc để thể hiện màu sắc rực rỡ và những đặc điểm riêng biệt, ngày càng được săn đón và có giá cao hơn bao giờ hết. 

Sự phổ biến của chúng bắt nguồn từ mong muốn của cư dân thành thị được kết nối với thiên nhiên mặc dù không gian sống hạn chế và lịch trình bận rộn.

Khủng hoảng Covid-19 khiến người Nhật tìm tới loại thú cưng này

Tại phường Sumida của Tokyo, một cửa hàng có tên Edo Medaka trưng bày nổi bật những chiếc hộp có vài con cá gạo lấp lánh ánh đỏ, thu hút người qua đường với các mức giá từ vài nghìn yên đến hơn 10.000 yên (1,6 triệu đồng) cho những hộp lớn hơn. 

Một khách hàng ở độ tuổi 40, nhìn qua cửa sổ trong giờ nghỉ trưa, bày tỏ sự thích ăn cá cơm hơn cá vàng do bản tính điềm tĩnh và dễ chịu của chúng. Anh ấy thường xuyên ghé thăm cửa hàng, đôi khi chi hàng chục nghìn yên cho những con thú cưng dưới nước quyến rũ này.

Sự gia tăng của các cửa hàng medaka trên khắp Tokyo và các khu vực đô thị khác trong những năm gần đây là minh chứng cho sức hấp dẫn của chúng. Katsushi Nakamura, chủ sở hữu của Edo Medaka, ban đầu là một người đam mê thuần tuý, anh đã bị mê hoặc bởi những con cá này và cuối cùng biến niềm đam mê của mình thành một công việc kinh doanh. Nakamura đã nhận ra tiềm năng thị trường chưa được khai thác sau khi chứng kiến khách hàng di chuyển một quãng đường dài để tìm kiếm các giống lúa cá cụ thể.

Trong khi cá gạo từng là loài phổ biến trong ao và suối đô thị, số lượng của chúng giảm dần khi điều kiện môi trường xấu đi. Năm 1999, chúng chính thức được phân loại là loài có nguy cơ tuyệt chủng. Vào thời điểm đó, các cửa hàng thú cưng chủ yếu nhân giống giống "himedaka" truyền thống, bán chúng làm thú cưng hoặc thức ăn cho cá nhiệt đới lớn hơn. 

Tuy nhiên, một sự chuyển đổi đã xảy ra vào giữa những năm 2000 với sự ra đời của giống "yokihi" màu đỏ rực rỡ và giống "miyuki" màu trắng lấp lánh. Kể từ đó, cá gạo lai tạo chọn lọc với màu sắc, hình dáng, cấu trúc vây, đặc điểm lấp lánh đa dạng dần tràn ngập thị trường. Giá cả thay đổi đáng kể dựa trên các biến thể tinh tế về ngoại hình và độ hiếm được cảm nhận, với những loại được phát triển bởi các nhà lai tạo nổi tiếng có giá cao nhất.

Ban đầu phục vụ cho những người đam mê, thị trường cá gạo đã mở rộng khi nhiều người nhận ra sự phù hợp của chúng đối với những cá nhân đang tìm kiếm vật nuôi ít phải chăm sóc trong không gian hạn chế. Không giống như những con chó lớn có thể không phù hợp với nhà chung cư hoặc những con mèo có thể làm phiền hàng xóm khi thả ra ngoài, cá gạo vẫn ở yên một chỗ và tương đối dễ chăm sóc so với cá nhiệt đới hoặc cá vàng.

Đại dịch Covid-19 càng thúc đẩy sự bùng nổ thú cưng trên toàn cầu, khi mọi người thấy mình có nhiều thời gian hơn ở nhà. Theo một cuộc khảo sát năm 2022 của Hiệp hội thức ăn cho vật nuôi Nhật Bản, 11,1% chủ sở hữu vật nuôi nuôi chó, 9,6% nuôi mèo và 3,5% nuôi cá gạo, vượt qua những người nuôi cá vàng và rùa. Một khía cạnh hấp dẫn khác của cá gạo là khả năng sinh sản dễ dàng của chúng. Sau khi cá cái đẻ trứng, trứng phải được chuyển sang một thùng chứa riêng để cá trưởng thành không ăn chúng, khiến quá trình này trở nên đơn giản. Nếu được chăm sóc thích hợp, cá cơm thường sống được từ một đến ba năm, nhưng tuổi thọ của chúng có thể kéo dài hơn nữa.

Đại dịch cũng đã khuyến khích một số cá nhân tham gia chăm nuôi có chọn lọc như một hoạt động phụ. Mặc dù cần đầu tư ban đầu, nhưng việc nhân giống thành công có thể mang lại lợi nhuận đáng kể, đặc biệt là với các giống hiếm hơn. Shuichi Hyodo, quản lý của cửa hàng Horikiri Medaka ở Katsushika, một phường khác của Tokyo, cho biết khách hàng mua cá gạo có giá trên 10.000 yên thường có ý định sinh sản. 

Các giống độc quyền nhất có thể lấy được hơn 500.000 yên trong các cuộc đấu giá trực tuyến. Vì con cái có thể đẻ 20 đến 30 quả trứng mỗi ngày vào mùa xuân và mùa thu, nên về mặt lý thuyết có thể thu được hàng nghìn quả trứng từ một con cá.

Nuôi cá gạo chứng tỏ là một nỗ lực hiệu quả về chi phí, chủ yếu yêu cầu các thùng chứa để làm nhà ở. Trong khi cơn sốt cá gạo của Nhật Bản được so sánh với cơn sốt hoa tulip của Hà Lan thế kỷ 17, được đánh dấu bằng các khoản đầu tư mang tính đầu cơ được thúc đẩy bởi những tiến bộ trong canh tác có chọn lọc, thì thị trường medaka vẫn chưa trải qua tình trạng quá nóng tương tự. Tuy nhiên, đã có những trường hợp  lừa đảo liên quan đến các giống đắt tiền. 

Takahiro Aoki, người điều hành Medakaya.com, một trang web thông tin về medaka, vẫn lạc quan về tương lai của cá gạo, nhấn mạnh sự hiện diện lâu dài của chúng trong văn hóa và xã hội Nhật Bản. Sự xuất hiện trong các bài hát thiếu nhi và nhạc phổ thông, và việc chúng được lồng ghép vào các chương trình nhân giống ở trường học, cho thấy sự bùng nổ này có thể có tác động lâu dài.