Khuyến nông lấy nông dân làm trung tâm, xây dựng lực lượng nông dân chuyên nghiệp

Mới đây, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) phối hợp UBND tỉnh Lâm Đồng tổ chức Hội nghị Khuyến nông toàn quốc 2025. Thứ trưởng Bộ NN&MT Trần Thanh Nam chủ trì hội nghị.

Quyết tâm thực hiện chiến lược khuyến nông toàn diện

Báo cáo về tình hình sắp xếp hệ thống khuyến nông, ông Nguyễn Thành Lệ, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ (Bộ NN&MT) cho biết, hệ thống khuyến nông cả nước đang được tổ chức lại theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với bối cảnh sắp xếp chính quyền địa phương 2 cấp. Mô hình này giúp cán bộ khuyến nông bám sát đồng ruộng, đồng hành cùng nông dân trong phòng chống dịch bệnh, ứng phó thiên tai và phát triển sinh kế bền vững.

Bộ NN&MT đề nghị các địa phương đẩy nhanh việc thành lập Trung tâm Dịch vụ sự nghiệp công cấp xã theo chỉ đạo của Trung ương; quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của khuyến nông cấp xã để cung ứng các dịch vụ sự nghiệp cơ bản, thiết yếu; đồng thời kiện toàn lực lượng khuyến nông cộng đồng, duy trì đội ngũ cộng tác viên thôn, bản.

Ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (TTKNQG) khẳng định, khuyến nông trong thời đại mới không chỉ hỗ trợ kỹ thuật mà còn thực hiện sứ mệnh phục vụ quản lý nhà nước, thúc đẩy tư duy kinh tế trong sản xuất nông nghiệp. Theo ông Thanh, phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn thông minh đòi hỏi cán bộ khuyến nông phải chuyên nghiệp, am hiểu thị trường và công nghệ hơn nông dân để đủ năng lực đồng hành.

“Lực lượng khuyến nông phải gần dân, sát dân, vì dân, đó là mục tiêu lớn nhất, toàn diện nhất, xuyên suốt. Trên cơ sở đó, chiến lược phát triển khuyến nông được xây dựng theo tư duy kinh tế nông nghiệp gắn với nhu cầu thị trường, tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị, dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Mục tiêu là tạo đột phá về năng suất, chất lượng, bảo đảm an toàn thực phẩm, phục vụ phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh, bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu, cải thiện và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nông dân” – ông Thanh cho biết.

Theo TTKNQG, chiến lược khuyến nông đề ra nhiều mục tiêu quan trọng, trong đó, từ nay đến năm 2030, 100% cán bộ khuyến nông Nhà nước được chuẩn hoá chức danh nghề nghiệp, được đào tạo, bồi dưỡng kiến thức về kinh tế, thị trường, chuyển đổi số; 100% cán bộ hợp tác xã, doanh nghiệp, các tổ chức chính trị - xã hội tham gia tổ khuyến nông cộng đồng được đào tạo về phương pháp khuyến nông, tiến bộ kỹ thuật mới, kiến thức kinh tế, thị trường, chuyển đổi số.

Về đào tạo nông dân chuyên nghiệp, có 100% nông dân tham gia chuỗi liên kết ở các vùng nguyên liệu được đào tạo về quy trình, kỹ thuật, tiêu chuẩn, quy chuẩn chất lượng, tổ chức sản xuất và liên kết thị trường.

Về chuyển giao công nghệ và mô hình khuyến nông có các mô hình, dự án khuyến nông tập trung chuyển giao đồng bộ giải pháp kỹ thuật, công nghệ tiên tiến, tổ chức sản xuất và liên kết theo chuỗi giá trị; 100% sản phẩm mô hình đạt tiêu chuẩn chất lượng, an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường; hiệu quả kinh tế tăng trên 15%, chi phí đầu vào giảm trên 10% và được nhân rộng trong các chuỗi giá trị ngành hàng chủ lực.

Về khuyến nông gắn với giảm nghèo, chiến lược phấn đấu trên 70% xã vùng khó khăn, vùng đặc biệt khó khăn xây dựng được mô hình khuyến nông giảm nghèo, tạo sinh kế ổn định, bền vững cho nông dân nghèo; trên 50% lớp tập huấn khuyến nông được triển khai trên nền tảng khuyến nông số; 100% tài liệu kỹ thuật khuyến nông được số hóa, phổ biến trên hệ thống khuyến nông số; 100% sản phẩm mô hình, dự án khuyến nông được giới thiệu, quảng bá trên sàn thương mại điện tử hoặc môi trường số.

Đây là nền tảng quan trọng để khuyến nông chuyển từ "làm phong trào" sang làm dịch vụ chuyên nghiệp, có địa chỉ, có chuỗi giá trị và có thị trường.

Phát huy vai trò hệ thống khuyến nông nhà nước

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Nguyễn Ngọc Phúc, hệ thống khuyến nông đã góp phần quan trọng vào sự phát triển nông nghiệp toàn diện của địa phương. Sau sáp nhập, Lâm Đồng có diện tích hơn 24.000 km², lớn nhất cả nước, sở hữu gần 940.000ha đất sản xuất nông nghiệp, trong đó có hơn 107.000ha ứng dụng công nghệ cao, dẫn đầu cả nước về sản xuất rau, hoa, cà phê và cây ăn quả chủ lực.

Tỉnh cũng hình thành nhiều vùng chăn nuôi tập trung quy mô lớn và có tiềm năng lớn về thủy sản từ hệ thống sông, hồ và vùng biển mới sau sáp nhập. Trong bối cảnh đó, ông Phúc cho rằng khuyến nông là lực lượng giữ vai trò cầu nối đặc biệt quan trọng, trực tiếp đưa kỹ thuật, công nghệ và thông tin thị trường tới người dân, góp phần kiểm soát dịch bệnh và nâng cao năng suất, chất lượng nông sản.

“Tỉnh Lâm Đồng đang chủ động kiện toàn hệ thống khuyến nông theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, gắn kết giữa cấp tỉnh và cấp xã thông qua các đơn vị sự nghiệp ở cơ sở. Dù còn khó khăn bước đầu về nhân lực và tổ chức, tỉnh cam kết triển khai đồng bộ các giải pháp để lực lượng khuyến nông hoạt động chuyên nghiệp, gần dân, hướng tới mục tiêu phát triển nông nghiệp bền vững và nâng cao đời sống người dân trong giai đoạn mới” - ông Phúc khẳng định.

Trong khi đó, ông Phạm Thanh Thọ - Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Lộc Trời đề xuất xây dựng mô hình hợp tác chặt chẽ giữa chính quyền, hệ thống khuyến nông, nông dân và doanh nghiệp như một thành tố trong chuỗi giá trị nông nghiệp. Các doanh nghiệp đầu tàu có nguồn lực, trách nhiệm và gắn bó chặt chẽ với nông dân phải đóng vai trò dẫn dắt trong mô hình này.

Ông Thọ nhấn mạnh: "Với sự chỉ đạo quyết liệt, cụ thể của Tổng Bí thư Tô Lâm và cơ sở pháp lý hiện nay, có thể nói đây là thời điểm “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” để triển khai hợp tác công - tư trong lĩnh vực khuyến nông". Đặc biệt, trong bối cảnh Chính phủ đang triển khai Đề án 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030, hợp tác công - tư là lựa chọn cấp thiết để thực hiện chiến lược khuyến nông”.

Việc các địa phương sớm thành lập đơn vị sự nghiệp công lập cung ứng dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu đa ngành, đa lĩnh vực (văn hóa, thể thao, du lịch, thông tin, truyền thông, môi trường, khuyến nông, đô thị…) theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp sẽ là "bệ đỡ" quan trọng để hợp tác công - tư trong khuyến nông đi vào đời sống.

Lắng nghe các ý kiến của đại biểu, Thứ trưởng Bộ NN&MT Trần Thanh Nam đề nghị các tỉnh, thành phố tích cực, khẩn trương hơn nữa để sớm hoàn thành việc sắp xếp, kiện toàn hệ thống khuyến nông theo mô hình chính quyền hai cấp theo chỉ đạo của Tổng Bí thư.

Trong đó, cần lưu ý bố trí cán bộ khuyến nông cấp xã đúng chuyên ngành, phù hợp với quy mô sản xuất và điều kiện cụ thể của từng địa phương. Ban hành quy chế phối hợp đảm bảo hoạt động khuyến nông xuyên suốt và phát huy hiệu quả.

Ông Nam nhấn mạnh: Để nâng cao chất lượng công tác khuyến nông, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới, đề nghị các tỉnh, thành phố tập trung đổi mới toàn diện công tác khuyến nông theo tư duy kinh tế nông nghiệp, lấy nông dân làm chủ thể, trung tâm của quá trình phát triển.

Thứ trưởng Nam cũng đề nghị các tỉnh, thành phố cần củng cố, phát huy vai trò của hệ thống khuyến nông Nhà nước trong định hướng hoạt động, huy động nguồn lực và kết nối các bên tham phục vụ cho các mục tiêu, nhiệm vụ chính trị, chiến lược về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Củng cố, nâng cao hiệu quả hoạt động Tổ khuyến nông cộng đồng và cộng tác viên khuyến nông, coi đây là cánh tay nối dài của ngành nông nghiệp ở cơ sở. Đẩy mạnh hoạt động khuyến nông gắn với xây dựng, phát triển vùng nguyên liệu, liên kết chuỗi giá trị, sản xuất theo tiêu chuẩn, đảm bảo an toàn thực phẩm, đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu…

Để hỗ trợ các địa phương triển khai thực hiện, Thứ trưởng Bộ NN&MT đề nghị các đơn vị liên quan thuộc Bộ phối hợp các địa phương sắp xếp, kiện toàn hệ thống khuyến nông và củng cố, nâng cao hiệu quả hoạt động cộng tác viên khuyến nông, tổ khuyến nông cộng đồng; xây dựng chương trình, tài liệu, tổ chức đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ khuyến nông các cấp, khuyến nông cộng đồng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao...

×