Kỷ nguyên iPhone "made in India" sắp bắt đầu?

Khi Apple cố gắng tìm những địa điểm ngoài Trung Quốc để đa dạng hóa chuỗi cung ứng của mình, trong bối cảnh các lệnh phong tỏa COVID lẫn tình hình địa chính trị đều đang căng thẳng, thì Ấn Độ đã trở thành một điểm đến thay thế tiềm năng.

Bộ trưởng Bộ Thương mại và Công nghiệp Ấn Đô, ông Piyush Goyal, cho biết Apple đã sản xuất được từ 5-7% sản phẩm tại Ấn Độ. “Nếu tôi không nhầm, họ đang đặt mục tiêu tăng tới 25% sản lượng tại Ấn Độ.”, ông chia sẻ vào tháng 1.

Bình luận của ông được đưa ra vào thời điểm Foxconn, nhà cung cấp hàng đầu của Apple, đang tìm cách mở rộng hoạt động tại Ấn Độ sau khi bị gián đoạn nguồn cung nghiêm trọng tại Trung Quốc.

Trong nhiều năm, Apple đã dựa vào mạng lưới sản xuất rộng lớn ở Trung Quốc để sản xuất iPhone, iPad và các sản phẩm phổ biến khác. Nhưng sự phụ thuộc vào nước này đã làm lộ ra những yếu điểm vào năm ngoái bởi chiến lược Zero-Covid nghiêm ngặt.

Kể từ giữa năm ngoái, Apple đã tăng gấp đôi nỗ lực đầu tư vào Ấn Độ. Nhưng liệu nền kinh tế lớn thứ ba châu Á có thể đáp ứng?

Ông Tarun Pathak, Giám đốc công ty nghiên cứu thị trường Counterpoint cho biết: “Về mặt lý thuyết, điều đó có thể thực hiện được, nhưng nó sẽ không xảy ra trong một sớm một chiều. Sự phụ thuộc của Apple vào Trung Quốc là kết quả của gần 2,5 thập kỷ đầu tư vào phát triển toàn bộ hệ sinh thái sản xuất điện tử của nước họ.” Ông cho biết thêm, gần 95% điện thoại Apple được sản xuất tại Trung Quốc.

Đau đầu vì Trung Quốc

Tuy nhiên, Apple đã công bố doanh thu thấp đáng kinh ngạc trong tháng này, một phần là do những vấn đề bắt đầu từ tháng 10/2019, khi các công nhân bắt đầu rời khỏi nhà máy sản xuất iPhone lớn nhất thế giới do Foxconn điều hành vì dịch COVID-19 bùng phát.

Thiếu lao động, Foxconn phải đưa ra các khoản thưởng lớn để thu hút công nhân. Tuy nhiên, biểu tình nổ ra vào tháng 11/2022 khi những nhân viên mới được tuyển dụng nói rằng công ty không giữ lời hứa. Xung đột xảy ra giữa người lao động và nhân viên an ninh buộc công ty phải đề nghị trả tiền mặt cho những người để họ nghỉ việc và rời khỏi nhà máy.

Dù hoạt động ở Trịnh Châu, miền trung Trung Quốc của Foxconn hiện đã trở lại bình thường nhưng các vấn đề về nguồn cung đã ảnh hưởng đến nguồn cung iPhone 14 Pro và iPhone 14 Pro Max trong mùa mua sắm quan trọng dịp lễ vừa qua.

Trên hết, quan hệ Mỹ- Trung đang ngày càng căng thẳng. Năm ngoái, chính quyền Tổng thống Biden đã cấm các công ty Trung Quốc mua chip và thiết bị sản xuất chip tiên tiến mà không có giấy phép.

“Tôi cho rằng Apple sẽ tiếp tục phụ thuộc đáng kể vào Trung Quốc trong sản xuất”, Giáo sư Willy Shih của Trường Kinh doanh Harvard, nhận định. “Nhưng điều họ đang cố gắng làm là đa dạng hóa nguồn cung của mình, để nếu có vấn đề xảy ra ở Trung Quốc, họ sẽ có sẵn các lựa chọn thay thế”, ông bình luận thêm.

Theo ông Shih, chiến lược này gọi là “Trung Quốc + 1".

Trung Quốc + 1= Ấn Độ?

“Ấn Độ là một thị trường lớn đầy năng lượng và là một trọng tâm lớn đối với chúng tôi.”, Giám đốc điều hành Apple Tim Cook cho biết. Ông nói: “Nhìn vào hoạt động kinh doanh ở Ấn Độ, chúng tôi đã lập kỷ lục doanh thu hàng quý và tăng trưởng hai con số rất mạnh qua từng năm và vì vậy chúng tôi cảm thấy rất hài lòng về hiệu quả hoạt động của mình”.

Ấn Độ dự kiến sẽ vượt Trung Quốc trong năm nay để trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới. Lực lượng lao động dồi dào và giá rẻ, bao gồm những công nhân có tay nghề cao, là một sức hút lớn đối với các nhà sản xuất.

Nền kinh tế lớn thứ ba châu Á cũng mang đến một thị trường nội địa đầy triển vọng. Vào năm 2023, khi những lo ngại về suy thoái kinh tế toàn cầu vẫn còn, Ấn Độ được dự đoán sẽ vẫn là nền kinh tế lớn tăng trưởng nhanh nhất thế giới.

Nếu có thể duy trì đà phát triển đó, Ấn Độ có thể trở thành quốc gia thứ ba duy nhất có GDP trị giá 10 nghìn tỉ USD vào năm 2035, theo Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh.

Các nhà phân tích cho rằng, cơ sở người tiêu dùng ngày càng tăng của Ấn Độ có thể giúp Ấn Độ có lợi thế hơn Việt Nam, quốc gia cũng đang thu hút đầu tư nhiều hơn vào sản xuất điện tử.

Chính phủ Ấn Độ đã đưa ra các chính sách thu hút đầu tư vào lĩnh vực sản xuất điện thoại di động. Theo ông Pathak của Counterpoint, Ấn Độ chiếm 16% sản lượng điện thoại thông minh toàn cầu, trong khi Trung Quốc chiếm 70%.

Một số nhà thầu lớn nhất của Apple đã bơm thêm tiền vào Ấn Độ. Năm ngoái, Foxconn tuyên bố đã đầu tư nửa tỉ USD vào công ty con ở Ấn Độ.

Đầu tuần này, chính quyền bang Karnataka, miền Nam Ấn Độ cho biết họ đang “thảo luận nghiêm túc về các kế hoạch đầu tư” với Foxconn, vốn đã có các nhà máy ở Andhra Pradesh và Tamil Nadu.

"Thâm Quyến" của Ấn Độ sẽ hình thành?

Tuy nhiên, sản xuất ở Ấn Độ đi kèm với vô số thách thức. Theo Ngân hàng Thế giới, sản xuất chỉ chiếm 14% GDP của Ấn Độ và chính phủ đã phải vật lộn để tăng con số đó lên.

Một trong những điều mà Trung Quốc đã làm được là xây dựng cơ sở hạ tầng ngay khi có thể. Còn Ấn Độ thì không. Ông Shih nói, đề cập đến đường cao tốc, cảng và các tuyến giao thông thuận tiện cho việc di chuyển hàng hóa.

Bên cạnh đó, khi sản xuất tại Ấn Độ, nếu muốn xây dựng những cơ sở sản xuất khổng lồ theo kiểu Trung Quốc ở đây, Apple cũng đối mặt với nhiều thách thức về thủ tục hành chính quan liêu.

“Liệu Ấn Độ có thể sao chép phiên bản Thâm Quyến của Trung Quốc không?” ông Pathak đặt câu hỏi, đề cập đến Thâm Quyến, một trung tâm sản xuất hàng đầu của Trung Quốc. “Việc xây dựng những cứ điểm sản xuất như vậy không hề dễ dàng và đòi hỏi Ấn Độ phải giải quyết các vấn đề từ hậu cần, cơ sở hạ tầng cho tới nguồn lao động”, ông chia sẻ thêm.

Mặc dù có những trở ngại đáng kể trong tham vọng gắn kết mối quan hệ với Apple, nhưng đây sẽ là một động lực to lớn cho Ấn Độ và Thủ tướng Narendra Modi.

Ông Pathak cho biết: “Tôi nghĩ đó sẽ là một chiến thắng lớn, rất lớn,” đồng thời lưu ý rằng mối quan hệ sản xuất ngày càng bền chặt với Apple sẽ thu hút những công ty toàn cầu khác trong hệ sinh thái sản xuất điện tử đến với Ấn Độ.

Theo Nhịp cầu đầu tư