Ký ức Hà Nội: Chuyện đời thường của vị tướng họ Văn

Người cha kiệm lời nhưng nghiêm khắc

Là một vị tướng trận mạc từng kinh qua nhiều trận đánh, từng chỉ đạo nhiều chiến dịch lớn ở các chiến trường, song trong cuộc sống, Đại tướng Văn Tiến Dũng là một người sống rất tình cảm. Chúng tôi từng có dịp gặp, trò chuyện cùng phu nhân Đại tướng Văn Tiến Dũng, bà Nguyễn Thị Kỳ. Bà kể rằng, Đại tướng Văn Tiến Dũng không bao giờ quên công lao của người dân ở những nơi mà ông từng được họ nuôi giấu, chở che.

Trong số ấy, có một người phụ nữ ở Trung Mầu (Gia Lâm, Hà Nội) với tên thường gọi là bà Hai đã cưu mang chàng thanh niên có bí danh Lê Hoài trong những ngày ông hoạt động bí mật. Sau này, khi trở thành cán bộ cao cấp, Đại tướng Văn Tiến Dũng đã tìm về làng Trung Mầu để báo đáp sự cưu mang ấy, rồi mỗi khi bà Hai đau yếu, Đại tướng đưa bà về Bệnh viện Quân y 108 để chữa trị.

Còn với ông Lý Bảng, người đã đưa Đại tướng vào chùa Bột Xuyên (Hoài Đức-Hà Tây) giả làm nhà sư, sau này Đại tướng đã nhận những người con của ông làm con nuôi rồi đưa về Hà Nội, giúp họ ăn học.

Trong ký ức về người cha của mình, chị Văn Tuyết Mai, người con thứ hai của Đại tướng, vẫn nhớ mãi hình ảnh về một người cha kiệm lời. Với các con, ông ít khi to tiếng nhưng rất nghiêm khắc, và hầu hết những người con trong gia đình đều được ông đưa vào rèn luyện trong môi trường quân đội.

“Ông thường khuyên răn chúng tôi là ở đơn vị phải tự phấn đấu, rèn luyện chứ không được ỷ thế cha mẹ. Mỗi lần về thăm nhà, câu đầu tiên ông hỏi bao giờ cũng là: “Ở đơn vị, các con phấn đấu, rèn luyện thế nào?”. Có lần, anh trai tôi về phép, thấy tóc anh dài, ông liền cho gọi thợ cắt tóc đến nhà. Bị cắt ngắn, anh tôi rơm rớm nước mắt rồi ấm ức ra kể với mẹ, bởi “kiểu đầu thanh niên” của trai Hà Nội đã bị thay bằng “kiểu đầu bộ đội” khá phổ biến lúc bấy giờ”.

Giản dị trong chuyện ăn, chuyện mặc

Những người thân và đồng đội gần gũi với Đại tướng Văn Tiến Dũng cho biết, hằng ngày, trên mâm cơm của ông bao giờ cũng có đĩa lạc rang, bởi đó là món ăn dân dã mà ông ưa thích. Ngay cả trong lúc hành quân đi chiến dịch, mặc dù các bác sĩ yêu cầu ông phải bảo đảm đủ chất đạm trong khẩu phần, nhưng Đại tướng Văn Tiến Dũng vẫn chỉ thích ăn rau, đậu. “Vào chiến trường, bao giờ chú cấp dưỡng Đào Văn Phang của ba tôi cũng cõng theo lồng gà, trong đó có hai con gà đẻ trứng, vì ba tôi chỉ cần đĩa lạc rang, một quả trứng luộc là xong bữa”, chị Mai kể.

Trong số những người gần gũi với Đại tướng Văn Tiến Dũng, Đại tá Trần Đức Báu có hơn 20 năm làm bảo vệ và sau đó là Thư ký riêng của Đại tướng. Đại tá Báu vẫn nhớ hình ảnh Đại tướng Văn Tiến Dũng là một người có tác phong làm việc nghiêm túc, chuẩn mực.

Đại tướng tự đặt ra cho mình thời gian biểu chi tiết và thực hiện theo một cách nghiêm ngặt. Trong các buổi làm việc có hẹn trước, ông luôn đến đúng giờ. Ngay cả những buổi sinh hoạt chi bộ thường kỳ, Đại tướng Văn Tiến Dũng cũng tự coi mình như mọi đảng viên bình thường và luôn nhắc Bí thư chi bộ cố gắng xếp lịch sinh hoạt không trùng với lịch làm việc ở cơ quan để ông được dự sinh hoạt chi bộ.

Đại tướng Văn Tiến Dũng là người rất tiết kiệm và ông thường nhắc mọi người xung quanh duy trì thói quen tiết kiệm. Thời kỳ bao cấp 1980-1985, thỉnh thoảng bếp tập thể của người Thư ký Trần Đức Báu và anh em lại được cấp một ít thực phẩm tươi để bồi dưỡng, mọi người thường tập trung lại để tổ chức cải thiện.

Biết chuyện, Đại tướng Văn Tiến Dũng đã gặp riêng, nhẹ nhàng góp ý: “Thời buổi khó khăn nên định lượng ăn của các em còn hạn chế, nhưng nếu đã bảo đảm được mức tàm tạm thì các em cũng nên có ý thức tiết kiệm để dành gửi về giúp đỡ gia đình”. Lời khuyên ấy đã khiến ông Báu và mọi người cảm động, thấm thía…

Chị Văn Tuyết Mai cho biết, vốn là người tiết kiệm nên ngay cả đôi giày đi hằng ngày, ba chị cũng “tận dụng” nó bằng việc đóng đế rất nhiều lần, còn đôi guốc mộc mà ông dùng để đi bộ ở nhà cũng được “chèn” vào đủ các loại đinh…

Chị Mai vẫn nhớ một câu chuyện vui về người cha của mình, ấy là trong rất nhiều năm phu nhân Nguyễn Thị Kỳ đã “bất đắc dĩ” trở thành “thợ cắt tóc” của Đại tướng Văn Tiến Dũng. “Vốn là người có lối sống giản dị, lại không muốn làm phiền tới người khác nên một lần ba đã nhờ mẹ tôi cắt tóc giúp. Vốn là người khéo tay nên chỉ với chiếc kéo và chiếc lược, mẹ tôi đã sửa cho ông một kiểu đầu ưng ý. Từ đấy, ba tôi không phải phiền các chú trong cơ quan tới cắt nữa, khoảng 10 ngày, tóc hơi dài một chút thì ba lại nhờ tới “tay kéo” của mẹ”, chị Mai kể.

“Thà nhịn cơm chứ không nhịn tập”

Đại tướng Văn Tiến Dũng là người rất yêu thể thao, mùa hè ông thường thích chơi bóng chuyền, bóng đá với anh em cảnh vệ, mùa đông thì ông chuyển sang chơi bóng bàn. Chiều nào ông cũng đều đặn tham gia chơi các môn thể thao cùng các con và các đồng chí bảo vệ, lái xe, bác sĩ... Giờ thể thao, cả khu nhà ông luôn rộn tiếng reo hò, cổ vũ.

Đại tá, bác sĩ Vũ Văn Gấm, người có 30 năm làm nhiệm vụ săn sóc sức khỏe Đại tướng Văn Tiến Dũng bảo rằng, ông rất ấn tượng với cách rèn luyện thể lực, vượt lên bệnh tật của ông.

“Thời điểm tháng 2/1980, khi làm việc ở cường độ cao, lại ở cương vị mới là Bộ trưởng Quốc phòng nên sức khỏe của Đại tướng có phần giảm sút, Đại tướng liền bước vào rèn luyện thể lực để chống lại bệnh tật. Với nghị lực và quyết tâm cao, ông đã kết hợp tập luyện phục hồi chức năng với dùng thuốc, ăn uống và sinh hoạt phù hợp, vì thế sức khỏe ông dần ổn định”, Đại tá Vũ Văn Gấm nhớ lại.

Lần thứ hai là thời điểm năm 1993, Đại tướng Văn Tiến Dũng bị tai biến mạch máu não, phải nằm liệt 3 tháng. Sau khi bệnh tình thuyên giảm, ông đã kiên trì tập đi bộ từng bước, tập phát âm từng chữ. Sau cả năm trời khổ công rèn luyện, ông đã đi lại và nói chuyện bình thường.

Những năm cuối đời, mặc dù sức khỏe giảm sút nhưng Đại tướng Văn Tiến Dũng vẫn tích cực làm việc và chỉ đạo công tác tổng kết chiến tranh. Hằng ngày, mỗi khi cơm tối xong, ông lại duy trì thói quen đi bộ trong sân và nghe đài.

Ông cứ đều đặn tập luyện cho tới khi cao tuổi, sức khỏe giảm sút, bác sĩ không cho ông chơi các môn thể thao nặng, lúc ấy ông chuyển sang đi bộ và chọn cho mình kiểu tập đội ngũ ngay trong nhà. Ông bảo: “Mình đang chơi mà nghỉ tập thì khó chịu lắm, ăn thì có thể nhịn chứ thể thao thì không thể nhịn tập được”.

Mỗi tác giả có thể gửi nhiều tác phẩm nhưng phải thống nhất một bút danh. Tác phẩm dự thi gửi về email của chương trình: cuocthikyuchanoi@gmail.com hoặc qua đường Bưu điện về Ban Bạn đọc, tầng 10 Tòa nhà Báo Nông thôn Ngày nay 68 Dương Đình Nghệ, Cầu Giấy, Hà Nội.

×