Lâm cảnh nợ nần vì… “vàng đen”

Tiêu úng nước chết trắng

Hai huyện có diện tích tiêu  bị thiệt hại nghiêm trọng nhất là Ia Grai và Chư Sê. Thống kê ban đầu, khoảng trên 100ha tiêu ở 2 huyện này đang bị chết trắng cả vườn vì bị úng nước, và con số này vẫn chưa dừng lại.

Người dân ngao ngán nhìn những đống thân, rễ tiêu nằm chồng chất ở cuối vườn. Ảnh: T.H

Ngược về xã Ia Hrung (Ia Grai), chúng tôi có thể cảm nhận rất rõ sự buồn bã, chán nản trên khuôn mặt của mỗi người dân nơi đây. Sau hơn 3 tháng mùa mưa kéo dài, thay vì màu xanh của lá tiêu trộn lẫn với màu đỏ của từng chùm quả thì nhiều vườn chỉ còn trơ lại dây tiêu, rễ tiêu khô chất đống…

Dù đã đến kỳ trả lãi ngân hàng, thế nhưng ông Đào Văn Duyến (thôn Thanh Hà 1, xã Ia Hrung) cũng chỉ biết thở dài, ngao ngán nhìn vườn tiêu trống trơn của gia đình. Ông Duyến cho hay: “Trước đây, gia đình có vay ngân hàng hơn 100 triệu đồng để đầu tư mua giống, phân bón trồng tiêu. Hơn 1.000 trụ tiêu Vĩnh Linh đến tháng 12 năm nay là có thể cho thu hoạch, cứ ngỡ sẽ có tiền trả nợ. Ai ngờ sau mấy tháng mùa mưa lại lâm cảnh trắng tay, đã thế mỗi ngày hai vợ chồng còn phải tất bật dọn dẹp, thu gom từng thân, rễ tiêu khô để đốt bỏ. Trước mắt, tôi cũng đang làm lại đất, trồng cà phê rồi xen các loại cây ngắn ngày như đậu, bắp…”.

Được biết, diện tích trồng tiêu ở mỗi vườn nhà đều được người dân đào mương thoát nước khá sâu. Tuy nhiên, mưa kéo dài, lượng nước tích tụ nhiều gây ngập úng vẫn khiến hàng chục ha tiêu tơ và tiêu đã cho thu hoạch đồng loạt chết trắng. Thậm chí, hàng nghìn trụ tiêu của một số hộ nhanh chóng héo rũ, chết cả vườn chỉ sau 1 tuần.

Bị thiệt hại hàng trăm triệu đồng chỉ sau vài trận mưa, gia đình bà Lê Thị Liên (ở xã Ia Hrung) cũng đang rơi vào cảnh nợ nần. “Chỉ một tuần trong tháng 8 vừa qua, vườn tiêu khoảng hơn 1.300 trụ của gia đình tôi chết sạch, trong khi năm ngoái gia đình tôi thu được khoảng 200 triệu đồng. Trong vườn của tôi, tiêu 2, 3, 4 tuổi đều có cả, dù giá bán hiện đang giảm sâu nhưng mấy năm trước tiêu không bị chết nên cũng có lời. Mấy chục trụ tiêu năm 2 thì năm nay mới bước vào vụ thu chính thức, nhưng giờ đã bị úng nước chết hết. Trước khi xuống giống, chúng tôi đã đào mương thoát nước, mùa mưa năm nay cũng đã vét mương rộng và sâu hơn, nhưng nước vẫn ngập trong vườn. Toàn bộ chi phí từ giống cây, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hết mấy chục triệu giờ đổ xuống sông, xuống biển hết rồi. Tiền nợ ngân hàng giờ không biết lấy đâu mà trả”.

Bó tay vì… thiên tai

Theo thống kê của 2 Phòng NNPTNT huyện Ia Grai và huyện Chư Sê, tổng diện tích tiêu chết do bị úng nước là hơn 100ha. Cụ thể, tại huyện Ia Grai có khoảng 50ha tiêu chết ở các xã như: Ia Hrung, Ia Sao, Ia Yok…; huyện Chư Sê khoảng hơn 50ha, chủ yếu ở xã Chư Pơng. Tuy nhiên, con số này đang tiếp tục gia tăng sau khi trời nắng, chưa kể nhiều diện tích tiêu hiện đang có dấu hiệu vàng lá, thối rễ.

Ông Đào Lân Hưng – Trưởng phòng NNPTNT huyện Ia Grai cho biết: “Tại huyện này thời gian vừa qua mưa lớn liên tục kéo dài nhiều ngày, gây ngập úng cho nhiều loại cây trồng như tiêu, cà phê, lúa nước… Sau khi nắm bắt được tình hình, chúng tôi đã phối hợp Trạm Khuyến nông, Trạm Trồng trọt và BVTV, UBND xã, thị trấn hướng dẫn người dân tập trung nhanh chóng khơi thông dòng chảy, tránh tích tụ nước trong bồn, bằng mọi biện pháp thoát ngay nước trong hố trồng tiêu, cà phê… Bên cạnh đó, phòng cũng đang tiếp tục đôn đốc các xã, thị trấn rà soát, kiểm tra tổng hợp báo cáo tình hình thiệt hại cũng như triển khai các giải pháp khắc phục thiệt hại”.

Theo tìm hiểu của PV, tại thôn Hố Lao (xã Chư Pơng), gia đình ông Phạm Văn Hưng có hơn 3.000 trụ tiêu chuẩn bị bước vào thời kỳ thu hoạch cũng đã chết gần 2.000 trụ. Số trụ tiêu còn lại, đang có hiện tượng vàng lá, héo úa… Theo thống kê sơ bộ, trên địa bàn huyện đã có hơn 150ha hồ tiêu bị nhiễm bệnh, trong đó có hơn 50ha hồ tiêu đã chết hoàn toàn sau thời kỳ mưa kéo dài và con số này vẫn đang tiếp tục gia tăng.

Trao đổi với PV, ông Nguyễn Văn Hợp - Trưởng phòng NNPTNT huyện Chư Sê cho hay: “Hiện tại, phòng đã nắm sơ bộ số diện tích tiêu chết trên địa bàn. Chúng tôi đang đôn đốc các xã nhanh chóng gửi số liệu cụ thể về phòng để có những biện pháp cụ thể. Qua khảo sát, kiểm tra, chúng tôi nhận thấy nguyên nhân dẫn đến việc cây tiêu bị chết hàng loạt là do mưa kéo dài, nước không thoát kịp làm rễ cây bị ngập úng, dẫn đến thối và chết. Trước mắt, chúng tôi đã tuyên truyền vận động người dân tích cực khơi thông dòng chảy, tránh nước tích tụ lại dưới gốc cây. Những cây đã chết nên dọn dẹp sạch sẽ để không lây lan những mầm bệnh cho những cây khác…”.