Loạt giải pháp hữu hiệu giúp giảm giá thành chăn nuôi, hạn chế kháng sinh, đánh bật virus Dịch tả lợn châu Phi

Những giải pháp trên được các chuyên gia, doanh nghiệp thông tin tại Diễn đàn “Giải pháp giảm giá thành chăn nuôi, ổn định nguồn cung sản phẩm thịt trong nước và xuất khẩu”, do Cục Chăn nuôi và Thú y, Báo Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội tổ chức, sáng 7/10.

Hướng đến xây dựng Ngân hàng giống vật nuôi quốc gia

Theo ông Đỗ Văn Hoan, Phó Trưởng phòng Giống vật nuôi (Cục Chăn nuôi và Thú y), những năm gần đây, ngành chăn nuôi Việt Nam đã chủ động tiếp cận và ứng dụng các công nghệ tiên tiến, đặc biệt là công nghệ sinh học và công nghệ 4.0, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và quản lý giống vật nuôi.

Nhờ đó, tổng đàn lợn tăng đều từng năm, từ khoảng trên 25 triệu con năm 2020, đến nay cả nước đã có trên 32 triệu con. Điều này, giúp sản lượng thịt hơi xuất chuồng từ 4 triệu tấn năm 2020 đã tăng lên xấp xỉ 5,2 triệu tấn năm 2024.

Đối với đàn gia cầm, tăng từ 512 triệu con năm 2020 lên 584 triệu con năm 2024; Sản lượng trứng 16,6 tỷ quả năm 2020 lên 20,4 tỷ quả năm 2024.

Theo ông Hoan, nhờ đẩy mạnh nghiên cứu, chọn tạo và ứng dụng công nghệ sinh học, ngành chăn nuôi Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật trong phát triển giống vật nuôi. Song song đó, công tác bảo tồn, lưu giữ và phát triển nguồn gen vật nuôi bản địa tiếp tục được đẩy mạnh, góp phần quan trọng vào việc đa dạng hóa và nâng cao chất lượng giống vật nuôi trong nước.

Tuy nhiên, phần lớn các khâu chọn, nhân, sản xuất và quản lý giống vật nuôi ở Việt Nam vẫn dựa vào phương pháp truyền thống, thiếu hệ thống quản lý và chia sẻ thông tin, dữ liệu giống một cách đồng bộ. Việc ứng dụng công nghệ cao trong đánh giá giá trị giống, chọn tạo dòng, giống còn rất hạn chế.

Để phát triển giống vật nuôi theo hướng bền vững, Cục Chăn nuôi và Thú y xác định sẽ tập trung chọn tạo những giống vật nuôi có năng suất, chất lượng cao và thích ứng tốt với điều kiện khí hậu đặc thù của từng vùng miền.

Cục Chăn nuôi và Thú y dự kiến đẩy mạnh ứng dụng công nghệ gen trong công tác chọn tạo giống nhằm rút ngắn thời gian, nâng cao hiệu quả và thúc đẩy tiến bộ di truyền. Trên cơ sở đó, lai tạo giống đáp ứng nhu cầu của ba phân khúc thị trường: nhóm giống năng suất cao, nhóm giống chất lượng cao và nhóm giống vừa có năng suất vừa đảm bảo chất lượng. Đồng thời, chú trọng phục tráng, khai thác và phát triển các giống vật nuôi bản địa có giá trị kinh tế cao, góp phần bảo tồn nguồn gen quý và nâng cao thu nhập cho người chăn nuôi.

Trong giai đoạn tới, ngành chăn nuôi hướng đến xây dựng Ngân hàng giống vật nuôi quốc gia và hoàn thiện các chính sách thúc đẩy tiến độ các dự án sản xuất giống mới có quy mô lớn. Ngoài ưu tiên và khuyến khích ứng dụng công nghệ lõi, công nghệ sinh học và mô hình quản lý giống theo hình tháp, ngành cũng đẩy mạnh hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất giống có tiềm lực.

Từ thực tế của doanh nghiệp, ông Nguyễn Như Phán, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Gà giống Dabaco cho hay, đơn vị đã hạn chế sử dụng kháng sinh, từ đó giúp giảm giá thành trong chăn nuôi gà lông màu.

Và để làm được điều này, Dabaco đã xây dựng phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp 3 được Bộ Y tế công nhận, đồng thời dự kiến đầu tư Trung tâm nghiên cứu công nghệ sinh học hàng đầu cả nước để chủ động ứng phó với dịch bệnh mới nổi.

Theo ông Phán, chỉ có đẩy mạnh đầu tư công nghệ, nâng cao năng suất, tiết kiệm chi phí, giảm giá thành mới giúp doanh nghiệp và nông dân vượt qua áp lực cạnh tranh, hội nhập bền vững.

Từ đó, một số giải pháp hạn chế sử dụng kháng sinh được đưa ra, bao gồm: Sử dụng vaccin phòng bệnh và tạo môi trường cân bằng, hài hòa gần với tự nhiên, thiết lập vành đai an toàn sinh học trong và bên ngoài chuồng nuôi;

Giải pháp dinh dưỡng "3Đ", trong đó, phân tích nhu cầu dinh dưỡng thực tế theo từng giai đoạn sinh trưởng và thực tế môi trường để cung cấp "đúng nhu cầu" - "đủ liều lượng" - "đúng thời điểm", từ đó, tăng sức khỏe đường ruột, tăng hấp thu dưỡng chất.

Ông Phán chia sẻ thêm, hơn 10 năm trước, Công ty TNHH MTV Gà giống Dabaco đã tiên phong tiến hành chọn lọc, phục tráng, nhân thuần một số giống gà nội có nhiều ưu điểm vượt trội. Đến nay, các giống gà đã được cải thiện rõ rệt về mặt năng suất, tỷ lệ đẻ, chất lượng thịt, trọng lượng, sản lượng trứng, đặc biệt là giống gà Mía số 1 - Dabaco.

Hiện năng suất trứng của gà Mía số 1 - Dabaco đạt 230-240 quả/mái mỗi năm, tương đương so với các giống gà ngoại. Bên cạnh đó, giống gà này còn hội tụ đủ những yếu tố của loại gà đặc sản như: ngoại hình đẹp, bắt mắt (màu lông, màu da, màu chân), mào cờ, chất lượng thịt thơm ngon, thớ thịt dai…

Đánh bật virus dịch tả lợn châu Phi bằng chăn nuôi "không tiếp xúc"

Đó là phương pháp chăn nuôi an toàn sinh học đang được Công ty Cổ phần Kinh doanh Thuốc thú y Amavet hướng dẫn, áp dụng và mang lại thành công tại một số trang trại hiện nay.

Ông Trần Anh Hoạt, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Kinh doanh Thuốc thú y Amavet cho biết, từ năm 2019, ASF đã lưu hành, và các nghiên cứu giải trình tự gen gần đây cho thấy sự xuất hiện và chiếm ưu thế của genotype 1 và 2 trong các đợt dịch, tình hình này buộc người chăn nuôi và các nhà khoa học phải cấp thiết tìm kiếm những giải pháp mới để khống chế dịch bệnh và bảo vệ đàn lợn .

Từ thực tế đó, Amavet đã nghiên cứu và phát triển thành công giải pháp chăn nuôi không tiếp xúc, áp dụng tại các trang trại, công ty và hộ chăn nuôi, mang lại kết quả tích cực. Bản chất của giải pháp này chính là một sự thay đổi thói quen chăn nuôi truyền thống nhằm kiểm soát hiệu quả đường truyền bệnh qua các vật chủ trung gian truyền bệnh cơ học như phương tiện, dịch tiết của lợn, con người, đồ ăn thức uống. Trong thời gian tới, công ty sẽ phối hợp với chi cục thú y các tỉnh để nhân rộng mô hình này tại các nông hộ.

Giải pháp chăn nuôi không tiếp xúc được triển khai thông qua các quy trình nghiêm ngặt, với mục tiêu chung là giảm thiểu tối đa sự lây nhiễm chéo. Đối với lợn nái, các trang trại cần thực hiện chăn nuôi lợn nhóm tùy quy mô và bố trí chậu sát trùng và lọ cồn ở đầu và cuối lối đi cho ăn. Các thao tác đều phải tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc giảm tiếp xúc.

Về vệ sinh máng ăn, sau khi cho ăn, không vét cám thừa, không lật máng mà chỉ sát trùng lại và rửa bằng nước sạch, không cọ máng. Công tác giám sát sức khỏe cũng rất quan trọng, yêu cầu ghi chép những con không ăn hết khẩu phần, kiểm tra thân nhiệt và báo cáo kỹ thuật. Hơn nữa, việc quản lý phân phải được thực hiện với bộ dụng cụ riêng cho mỗi nhóm lợn.

Đặc biệt, trong quy trình sinh sản và điều trị, cần sử dụng liệu pháp hormone thay vì "quần nái", phối giống trong ô hẹp, đồng thời mọi thao tác tiêm hoặc điều trị đều được thực hiện từ phía sau. Nhân viên hộ lý phải sát trùng kỹ tay và cánh tay trước khi chuyển sang chăm sóc đàn khác. Để hạn chế tối đa việc tiếp xúc, quy trình cũng yêu cầu không lau sàn, không lau vú, và khi tiêm phòng phải dùng mỗi nái một kim, mỗi đàn một kim.

Tương tự, quy trình chăn nuôi không tiếp xúc cho lợn thịt cũng được tối ưu hóa để giảm nguy cơ dịch bệnh. Đáng chú ý, mọi thao tác vệ sinh được thực hiện từ bên ngoài với quy tắc không dọn phân, không quét chuồng, và việc tiêm phòng được thực hiện bằng vaccine không tiếp xúc, mỗi ô một kim.

Tại diễn đàn, để giúp giảm giá thành chăn nuôi, một số đại biểu cũng đã đưa ra giải pháp về con giống, thức ăn và quản lý; ứng dụng công nghệ sinh học và chuyển đổi số...

Dưới góc nhìn của quản lý nhà nước, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y Phạm Kim Đăng cho hay, năm 2026 sẽ là năm bản lề để ngành chăn nuôi bước vào giai đoạn phát triển bền vững hơn, hướng tới 4 mục tiêu: năng suất tốt hơn, dinh dưỡng tốt hơn, môi trường tốt hơn và cuộc sống tốt hơn cho người chăn nuôi.

Trong đó, giống vật nuôi vẫn là yếu tố then chốt quyết định năng suất và hiệu quả. Ngoài vai trò của nông hộ, sự chung tay của doanh nghiệp trong nghiên cứu, lai tạo và phát triển giống chất lượng cao sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho ngành.

Ông cũng cho rằng, trong bối cảnh mới, chăn nuôi không chỉ cần cơ chế và chính sách phù hợp mà còn cần sự đồng hành của truyền thông.

“Ngành rất cần sự tuyên truyền, cổ vũ và ủng hộ không chỉ từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp, các tổ chức và cá nhân mà còn từ các cơ quan báo chí”, ông nói, nhấn mạnh vai trò của truyền thông trong việc lan tỏa những mô hình tốt, giải pháp hiệu quả và nâng cao nhận thức xã hội về chăn nuôi an toàn, hiện đại và bền vững.

Theo Phó Tổng biên tập Báo Nông nghiệp và Môi trường Lê Trọng Đảm, ngành chăn nuôi Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều tồn tại, khó khăn liên quan đến giá thành đầu ra, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cạnh tranh và hiệu quả kinh tế của người chăn nuôi.

Chất lượng con giống, phương thức sản xuất, hiệu quả quản lý, quản trị chăn nuôi hiện vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề. Trong đó, cơ cấu sản xuất manh mún, nhỏ lẻ là một nguyên nhân quan trọng. Phần lớn hộ chưa đạt được quy mô chăn nuôi vừa và lớn, chưa áp dụng hiệu quả công nghệ trong quản lý, phối trộn thức ăn hay xử lý chất thải. Năng suất vật nuôi thấp, tiêu tốn nhiều nguyên nhiên liệu và nhân công, dẫn đến chi phí sản xuất bình quân cao hơn so với các trang trại công nghiệp quy mô lớn.

Đặc biệt, việc thiếu liên kết chuỗi trong sản xuất và tiêu thụ khiến giá trị ngành chăn nuôi không ổn định, sức chống chịu kém. Chưa kể, các yêu cầu ngày càng cao về kiểm dịch, vệ sinh môi trường, an toàn sinh học tuy cần thiết nhưng cũng góp phần làm tăng chi phí, đặc biệt đối với các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ.

×