Lợn chết sau tiêm vaccine của Navetco: Bộ NNPTNT nói gì?

Lợn chết sau tiêm vaccine của Công ty Navetco phòng dịch tả lợn châu Phi: Bộ NNPTNT nói gì?

Cụ thể, trong các ngày 23 - 25/8/2022, Bộ NNPTNT đã chỉ đạo Cục Thú y thành lập đoàn công tác (chia thành 03 nhóm), cùng với các cơ quan của tỉnh Bình Định và Công ty Navetco đến 03 huyện, thị xã (Tây Sơn, Tuy Phước và An Nhơn) và tỉnh Phú Yên để kiểm tra, làm rõ nguyên nhân.

Về tình hình cung ứng và sử dụng vaccine dịch tả lợn châu Phi NAVET-ASFVAC tại tỉnh Bình Định và Phú Yên, từ đầu tháng 7 đến ngày 24/8/2022, Công ty Navetco đã cung ứng trên 22.000 liều vaccine NAVET-ASFVAC cho 19 tỉnh, thành phố để tổ chức tiêm cho các đàn lợn của địa phương và các doanh nghiệp.

Đến thời điểm hiện tại, đàn lợn của các địa phương đều khỏe mạnh, phát triển tốt, ngoại trừ một số trường hợp không mong muốn xảy ra tại tỉnh Bình Định và Phú Yên khi triển khai tiêm phòng không có sự giám sát của cơ quan thú y và Công ty cung ứng vaccine.

Cụ thể, tại tỉnh Bình Định: Sử dụng vaccine có kiểm soát, hướng dẫn của cơ quan thú y theo chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và PTNT, hướng dẫn của Cục Thú y. Trong tổng số 905 liều vaccine tiêm cho lợn thịt từ ngày 21/7/2022 tại 09 cơ sở chăn nuôi lợn đủ điều kiện đảm bảo an toàn sinh học, đến nay, các đàn lợn tiêm đều sinh trưởng, phát triển tốt.

Sử dụng vaccine không có kiểm soát, hướng dẫn của cơ quan thú y: Do thông tin sử dụng 905 liều vaccine dịch tả lợn châu Phi NAVET-ASFVAC có hiệu quả, cùng với dịch bệnh DTLCP tại tỉnh Bình Định nguy cơ bùng phát, người chăn nuôi, thú y cơ sở đề nghị được cung cấp vaccine để tự tiêm phòng cho các loại lợn (lợn nái, đực giống, lợn con theo mẹ và lợn thịt), với tổng cộng 4.950 liều.

Việc tiêm mở rộng nêu trên chưa đúng với tinh thần chỉ đạo của Bộ NNPTNT, hướng dẫn của Cục Thú y. Đặc biệt là tiêm sai đối tượng chỉ định được dùng vaccine, tiêm không có hướng dẫn, giám sát của cơ quan thú y. Hậu quả là hơn 250 con lợn nái, lợn đực giống, lợn con theo mẹ, lợn thịt phản ứng, chết tại 66 hộ chăn nuôi. 

Theo cơ quan chức năng địa phương, số lợn phản ứng và chết này có thể do các đàn lợn đã nhiễm virus dịch tả lợn châu Phi thực địa hoặc nhiễm một số mầm bệnh truyền nhiễm khác, đang trong thời gian ủ bệnh và chưa có biểu hiện triệu chứng bệnh. Chủ hộ, thú y cơ sở không xác định được lợn đã nhiễm bệnh, nên khi tiêm phòng vaccine dịch tả lợn châu Phi NAVET-ASFVAC đã xảy ra bệnh hoặc đàn lợn nhiễm một số bệnh truyền nhiễm khác.

Qua kiểm tra, đánh giá của Đoàn công tác của Cục Thú y, Sở NNPTNT và Công ty Navetco, hiện nay, lợn phản ứng, chết sau tiêm vaccine đã giảm, cơ bản được kiểm soát. Lợn được tiêm vaccine còn sống sẽ có đáp ứng miễn dịch, nên số bị chết sẽ giảm và hết trong thời gian tới. 

Tuy nhiên, trước mắt, Công ty Navetco cam kết bước đầu hỗ trợ 2 triệu đồng/lợn nái và lợn đực giống; 1 triệu đồng/lợn thịt bị chết sau tiêm vaccine. Đồng thời hỗ trợ thuốc, chất bổ trợ để điều trị triệu chứng, nâng cao thể trạng những con lợn có phản ứng sau tiêm phòng. 

Về phía địa phương, tỉnh Bình Định đã chỉ đạo dừng tiêm vaccine. Tập trung thống kê chính xác số lợn có phản ứng, chết để hỗ trợ; tổng vệ sinh, sát trùng, tiêu độc để xử lý ổ dịch; chỉ đạo, hướng dẫn người dân không bán chạy lợn bệnh, lợn chết, xử lý theo hướng dẫn của cơ quan thú y. Tiếp tục theo dõi, giám sát, lấy mẫu các trường hợp lợn phản ứng, chết sau tiêm vaccine để xác định nguyên nhân. 

Đồng thời thu hồi toàn bộ số vaccine đã được Navetco cung ứng để quản lý, lưu giữ tại Chi cục Chăn nuôi và Thú y tình Bình Định.

Trong khi đó, tỉnh Phú Yên không được lựa chọn, không có trong văn bản chỉ đạo của Bộ NNPTNT, hướng dẫn của Cục Thú y. Tuy nhiên, từ ngày 04-17/8, tại các huyện Phú Hòa, Sông Hinh, Tây Hòa, Tuy An và thị xã Đông Hòa, người dân mua 36 lọ vaccine (900 liều) về tự tiêm cho đàn lợn mà không có hướng dẫn, giám sát của cơ quan thú y.

Thú y cơ sở và người dân tự tiêm tổng cộng 609 con lợn từ 2 tháng tuổi trở lên của 45 hộ. Sau đó 542  con lợn (89%) phản ứng sau tiêm vaccine, trong đó có 297 con chết (chiếm 48,8%); 245 con đang điều trị triệu chứng và hồi phục. Đoàn công tác của Cục Thú y tiếp tục phối hợp với các địa phương để nắm bắt tình hình, hướng dẫn, hỗ trợ các biện pháp xử lý các vấn đề phát sinh, cũng như phòng, chống dịch bệnh.

Bộ NNPTNT chỉ đạo kiểm điểm trách nhiệm

Trước tình hình này, Bộ NNPTNT chỉ đạo kiểm điểm trách nhiệm, nghiêm túc rút kinh nghiệm của Công ty Navetco và các cơ quan chuyên môn các địa phương đã không tuân thủ nghiêm ngặt chỉ đạo của Bộ và hướng dẫn của Cục Thú y. Đặc biệt là việc mở rộng đối tượng tiêm vaccine nhưng không có hướng dẫn, giám sát của cơ quan thú y; tiêm sai đối tượng lợn đã chỉ định được tiêm vaccine dịch tả lợn châu Phi NAVET-ASFVAC.

Bộ NNPTNT đề nghị Công ty Navetco tập trung cùng các địa phương hoàn thành việc hỗ trợ kinh phí, xử lý các trường hợp có lợn chết trước ngày 31/8/2022. Tạm dừng sử dụng vaccine để tập trung nguồn lực xử lý các vấn đề phát sinh tại Bình Định, Phú Yên và các địa phương khác nếu có. 

Khẩn trương rà soát, xác định nguyên nhân, sự bất thường trong quá trình triển khai sử dụng vaccine dịch tả lợn châu Phi (bảo quản, vận chuyển, cung ứng, tổ chức tiêm vaccine tại thực địa). Kịp thời báo cáo đầy đủ, chính xác về tình hình cung ứng, sử dụng và giám sát sau tiêm phòng vaccine theo đúng chỉ đạo của Bộ NNPTNT, hướng dẫn của Cục Thú y.

Đề nghị tỉnh Bình Định và tỉnh Phú Yên chỉ đạo dừng tiêm vaccine; tập trung thống kê chính xác số lợn có phản ứng, chết để hỗ trợ; tổng vệ sinh, sát trùng, tiêu độc để xử lý ổ dịch. Chỉ đạo, hướng dẫn người dân không bán chạy lợn bệnh, lợn chết, xử lý theo hướng dẫn của cơ quan thú y. 

Tiếp tục theo dõi, giám sát, lấy mẫu các trường hợp lợn phản ứng, chết sau tiêm vaccine để xác định nguyên nhân; kịp thời báo cáo đầy đủ, chính xác về tình hình sử dụng và giám sát sau tiêm phòng vaccine; kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân có liên quan để xảy ra tình trạng nêu trên.

Các đơn vị thuộc Cục Thú y tiếp tục rà soát, đánh giá lại chất lượng các lô vaccine đã sử dụng tại các địa phương; tiến hành xét nghiệm, phân tích chuyên sâu (mẫu lợn bệnh, lợn sau tiêm vaccine, mẫu vaccine,…) để có cơ sở kết luận chính xác nguyên nhân. 

Phối hợp, hỗ trợ, hướng dẫn các địa phương và Công ty Navetco để khắc phục sự cố tại các địa phương đã tiêm vaccine và có lợn phản ứng; khẩn trương tổng hợp, báo cáo đầy đủ thực trạng sử dụng vaccine dịch tả lợn châu Phi NAVET-ASFVAC ở tất cả các địa phương để báo cáo Bộ NNPTNT trước ngày 27/8.