Một người Thanh Hóa, con nhà hát xướng, được vua Minh Mạng nhà Nguyễn truy phong Khai Quốc Công Thần

Đào Duy Từ tên tự là Lộc Khê (sinh năm 1572), làng Hoa Trai, huyện Ngọc Sơn, trấn Thanh Hóa (nay là tổ dân phố Sơn Thắng, phường Đào Duy Từ, tỉnh Thanh Hóa).

Thuở nhỏ ông nổi tiếng thông minh, học giỏi, nhưng khi tham dự các kỳ thi Hương của triều Lê, ông đều bị “gạt tên” vì là con nhà hát xướng.

Năm 1625, Đào Duy Từ rời quê hương vào sinh sống và gây dựng sự nghiệp ở đất Tùng Châu, huyện Bồng Sơn, phủ Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định (nay là phường Hoài Nhơn, tỉnh Gia Lai).

Trong thời gian phục vụ chúa Nguyễn, Đào Duy Từ đã có nhiều cống hiến quan trọng trong các lĩnh vực: kinh tế, quân sự, chính trị và văn học nghệ thuật, được đánh giá là một tài năng "Kinh bang hoa quốc, thống nhất xã thư”.

Năm 1634, ông qua đời, thọ 63 tuổi. Sau khi ông mất, chúa Nguyễn Phúc Nguyên tặng ông “Hiệp mưu đồng đức công thần đưa về táng tại Tùng Châu, phủ Hoài Nhơn (nay là phường Hoài Nhơn, tỉnh Gia Lai. Năm thứ 9 đời Gia Long, ông được thờ tại miếu Khai Quốc Công Thần.

Năm Minh Mạng thứ 12 (1831), Đào Duy Từ được truy phong Khai Quốc Công Thần Đặc Tiến Vinh Lộc Đại Phu, Đông các Đại học sĩ Thái sư và được phong tước Hoằng Quốc Công.

Năm 1939, ông được vua Bảo Đại truy phong là “Khai Quốc công thần, Đặc tiến Vinh Lộc, Đông các Đại học sĩ, Thái Sư, Hoằng Quốc Công, Trác vĩ Thượng đẳng thần”; truyền cho dân làng Nổ Giáp đem kiệu lên ga Văn Trai đón rước sắc và lập đền thờ tại quê nhà.

Đền thờ Đào Duy Từ là một công trình kiến trúc thế kỷ XIX với 3 gian nhà gỗ lợp ngói và tường bao bít đốc.

Trải qua nhiều biến cố lịch sử, Đền thờ Thái sư Hoằng Quốc Công Đào Duy Từ đã xuống cấp.

Được sự quan tâm của Nhà nước và ủng hộ của các nhà hảo tâm, Nhân dân địa phương, từ năm 2018 đến tháng 12/2023, đền thờ Đào Duy Từ đã được tu bổ, tôn tạo với các hạng mục, như: đền chính, nghinh môn, nhà tả vu, hữu vu, gác trống, gác chiêng, hệ thống điện nước, tường rào...

Đền thờ Đào Duy Từ được tu bổ, tôn tạo khang trang tại phường Đào Duy Từ, tỉnh Thanh Hóa.

Hiện nay, di tích được tu bổ, tôn tạo khang trang, đáp ứng mong ước của Nhân dân trong và ngoài phường. Hằng năm, Đền thờ Đào Duy Từ đón hàng nghìn lượt khách đến tham quan, vãn cảnh, thắp hương, cầu phúc, cầu an.

Tự hào về quê hương có di tích lịch sử cấp quốc gia, những năm qua, cấp ủy, chính quyền và Nhân dân phường Đào Duy Từ luôn nỗ lực bảo vệ, gìn giữ và phát huy những giá trị của các di tích bằng những việc làm thiết thực, như: tham gia bảo vệ và góp công, góp của chỉnh trang khuôn viên của các di tích; vệ sinh môi trường xung quanh di tích; thành kính thắp hương vào các ngày đầu tháng, ngày rằm...

Hằng năm, vào ngày giỗ của ông, phường Đào Duy Từ tổ chức lễ hội để tưởng nhớ và tôn vinh công lao to lớn của ông và giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ.

Ông Lê Văn Bình, một trong những người dân ở phường Đào Duy Từ, cho biết: "Di tích lịch sử Đền thờ Đào Duy Từ là niềm tự hào của Nhân dân trong và ngoài phường. Những năm qua, nhận thấy trách nhiệm của bản thân trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị di tích, tôi đã tích cực góp công, góp của cùng với Nhà nước và Nhân dân tu bổ, tôn tạo di tích.

Đồng thời động viên con cháu trong dòng họ tích cực tham gia bảo vệ di tích. Hiện nay, nhìn thấy di tích được tu bổ, tôn tạo khang trang, tôi và mọi người trong phường ai cũng vui mừng. Thời gian tới, tôi sẽ tiếp tục cùng với bà con trong phường sẽ có những việc làm thiết thực để bảo vệ di tích".

“Với những giá trị sâu sắc về phương diện lịch sử văn hóa, năm 2002, Đền thờ Đào Duy Từ đã được xếp hạng là di tích lịch sử cấp quốc gia. Tháng 12/2021, Đền thờ Đào Duy Từ được công nhận là điểm du lịch cấp tỉnh.

Đây là điều kiện quan trọng để phường phát triển loại hình du lịch tâm linh. Để tiếp tục gìn giữ và phát huy giá trị của di tích, phường sẽ tăng cường công tác quản lý, chống xâm hại di tích.

Quan tâm giáo dục giá trị di sản văn hóa để thế hệ trẻ trên địa bàn phường hình thành ý thức trân trọng và có hành vi đúng đắn để bảo vệ di tích. Tiếp tục tu bổ, tôn tạo để Đền thờ Đào Duy Từ trở nên khang trang hơn nữa, xứng tầm là di tích lịch sử cấp quốc gia”, ông Lê Duy Trung, Chủ tịch UBND phường Đào Duy Từ, tỉnh Thanh Hóa cho biết.

×