Mục đích của Nga không phải là Ukraine, vậy là gì?

Những hình ảnh được Nga công bố về binh lính và vũ khí Nga triệt thoái ra khỏi bán đảo Crimea giúp cải thiện chút ít tâm trạng lo ngại chung ở châu Âu thời gian vừa qua về nguy cơ bùng phát chiến tranh giữa Nga và Ukraine. Trong khi chính giới ở nhiều nước thành viên NATO châu Âu đánh giá đấy là diễn biến tích cực thì phía Mỹ dường như vẫn không thay đổi quan điểm cho rằng Nga rắp tâm phát động chiến tranh và chiến tranh vẫn sắp xảy ra.

Tổng thống Mỹ Joe Biden thể hiện phản ứng về động thái mới này như thể nó chẳng có ý nghĩa và tác động đáng kể gì. Tổng thống Nga Vladimir Putin khi họp báo chung với thủ tướng Đức Olaf Scholz đã quả quyết là nước Nga không muốn tiến hành chiến tranh. Nhưng ông Putin không khẳng định là sẽ không xảy ra chiến tranh.

Cho nên châu lục vẫn chưa có được câu trả lời cho câu hỏi rồi đây có xảy ra chiến tranh giữa Nga và Ukraine hay không.

Trên châu lục này, chiến tranh hay xung đột vũ trang giữa hai nước nào đấy với nhau hay giữa nhiều nước với nhau không có sự can dự của Nga khác biệt cơ bản về mọi phương diện so với chiến tranh hay xung đột vũ trang có sự tham gia của Nga, lại càng khác biệt hơn so với chiến tranh giữa một hay nhiều nước và Nga, chẳng hạn như giữa Ukraine và Nga.

Đồng thời, chiến tranh có sự tham dự của Nga ở bên ngoài châu Âu - như ở Syria - cũng khác biệt tương tự so với chiến tranh có sự tham dự của Nga ở châu Âu. Sự tham chiến của Nga làm thay đổi bản đồ chính trị và địa lý của châu Âu và nếu không làm thay đổi thì ít nhất cũng làm rung chuyển tận gốc rễ các cấu trúc và thể chế an ninh châu lục hiện tồn tại và hoạt động ở châu Âu. Bên cạnh đó, Nga xưa nay luôn là đối tác và đối thủ rất khó lường trước đối với Mỹ, NATO và EU.

Mỹ, NATO và EU ý thức được rất rõ rằng một khi xảy ra chiến tranh thì Ukraine hoàn toàn không phải là đối thủ quân sự của Nga và sẽ không có chuyện họ đưa quân đội chung cũng như riêng tới Ukraine sát cánh với quân đội Ukraine. Mỹ không dám thì các thành viên NATO khác càng không dám. Mỹ không dám vì như thế sẽ là chiến tranh thực thụ trực tiếp giữa Mỹ và Nga ở châu Âu với hệ luỵ là bùng phát chiến tranh thế giới như chính tổng thống Mỹ Joe Biden mới đây xác nhận.

Mỹ không dám vì phải tránh lại bị sa lầy về chính trị, quân sự và an ninh vào chiến tranh ở bên ngoài nước Mỹ sau khi đã phải trả giá rất đắt cho hai cuộc chiến tranh ở Afghanistan và Iraq. Ông Biden không dám vì biết rất rõ là dân Mỹ đã quá mệt mỏi với chiến tranh của Mỹ ở nước ngoài và sẽ khôn ủng hộ chính phủ tiến hành chiến tranh hay tham chiến trực tiếp ở nước ngoài. Từ đó có thể thấy Mỹ, NATO và EU dành ưu tiên chính sách cao nhất cho việc ngăn ngừa Nga tấn công Ukraine.

Họ áp dụng sách lược kép là ngoại giao và răn đe đối với Nga. Họ tăng cường tiếp xúc và đối thoại với Nga để thuyết phục Nga giảm nguy cơ chiến tranh. Họ thổi phồng nguy cơ chiến tranh và công khai tin tức tình báo về kế hoạch tác chiến của Nga để gia tăng áp lực đối với Nga và ngăn cản Nga phát động chiến tranh. Họ úp mở chủ ý sẵn sàng nhượng bộ Nga ở mức độ nhất định để Nga giảm đối địch. Họ đồng thời doạ sẽ trừng phạt Nga rất quyết liệt để răn đe Nga.

Nga sẽ không phát động chiến tranh với Ukraine bởi tạo nguy cơ chiến tranh mới có lợi cho Nga trong khi để xảy ra chiến tranh sẽ chỉ lợi bất cập hại đối với Nga. Cả ở Nga, người dân cũng không ủng hộ chính phủ tiến hành chiến tranh ở nước ngoài. Việc giải quyết hệ luỵ và hậu quả của chiến tranh là thách thức trên mọi phương diện không dễ vượt qua đối với Nga.

Mục đích của Nga không phải Ukraine mà là thay đổi các cấu trúc và thể chế an ninh châu lục hiện có ở châu Âu, là buộc phía bên kia phải công nhận và lưu ý đến những quan ngại mới của Nga về an ninh ở châu Âu, là phải nhìn nhận Nga là tác nhân quyền lực quyết định về chính trị an ninh ở châu Âu và trên thế giới. Không phải chiến tranh mà cuộc chơi với nguy cơ bùng phát chiến tranh ở châu Âu mới có thể giúp Nga thực hiện được thành công những mưu tính chiến lược này.

Cuộc khủng hoảng chính trị an ninh hiện tại ở châu Âu còn dai dẳng, nguy cơ chiến tranh vẫn hiện hữu nhưng chiến tranh sẽ không xảy ra.