Nghệ sĩ Nhân dân Trần Lực “phá bỏ” sở trường, làm “sống lại” vở kịch có 66 năm tuổi đời

Nghệ sĩ Nhân dân Trần Lực làm "sống lại" vở kịch có 66 năm tuổi đời

Chia sẻ với Dân Việt, Nghệ sĩ Nhân dân Trần Lực cho biết, việc anh quyết định “tìm lại” Ngày mai trời lại sáng do tác giả Đinh Xuân Hòa viết kịch bản năm 1957 xuất phát từ niềm tin mãnh liệt vào giá trị nội tại và tính thời sự vĩnh cửu của kịch bản.

Ngày mai trời lại sáng là một vở kịch nổi tiếng của tác giả Đinh Xuân Hòa, được công diễn lần đầu tiên vào năm 1959. Ở thời điểm đó, vở kịch đã tạo được nhiều hứng thú và mới lạ, được các nhà phê bình công nhận vì đã “giải quyết vấn đề quan trọng một cách xây dựng” và “thể hiện sâu sắc đời sống vật chất, tình cảm của nhân vật một cách điển hình”.

Vở kịch sau đó đã được biểu diễn tại tuần lễ Đại Nhạc hội Bình Dân vào năm 1960 tại rạp Thanh Bình với sự tham gia của dàn diễn viên nổi tiếng lúc bấy giờ như: Kiều Hạnh, Minh Trang, Bích Huyền, Đinh Xuân Hòa, Anh Tuấn, Ánh Việt...

Ngày mai trời lại sáng xoay quanh cuộc hôn nhân đầy kịch tính của đôi vợ chồng trẻ, yêu nhau tha thiết nhưng lại đối lập nhau hoàn toàn trong cách nhìn nhận và tiêu xài cuộc đời. Sự tha hóa cá nhân cùng với áp lực của xã hội đã biến khởi đầu đầy tình ái thành tội lỗi, tan nát chia lìa.

Cấu trúc kịch bản phi tuyến tính, với hiện tại (cô con gái tìm hiểu bi kịch gia đình qua lời kể của luật sư) và quá khứ diễn ra song song, là một yếu tố cấu trúc hết sức tân thời, vượt xa lối viết kịch tuân thủ "tam duy nhất" phổ biến cùng thời.

Việc đưa vở kịch này trở lại sân khấu Hà Nội, quê hương của tác giả Đinh Xuân Hòa, sau hơn 60 năm, không chỉ là sự tôn vinh di sản mà còn là hành động khẳng định một phần lịch sử văn học nghệ thuật không thể thiếu của Việt Nam.

Nghệ sĩ Nhân dân Trần Lực mong muốn “đưa ông (Đinh Xuân Hòa) về quê hương của ông - Hà Nội. Kịch và phim của ông chưa một lần ra mắt ở nơi ông sinh ra”.

Nghệ sĩ Nhân dân Trần Lực lần đầu tiên "phá bỏ" sở trường

Nghệ sĩ Nhân dân Trần Lực cho biết thêm, thử nghiệm nghệ thuật lớn nhất của anh trong lần dàn dựng này là “cố ý tiết chế ngón nghề ước lệ” (vốn là phong cách định hình của sân khấu Lucteam) để tập trung toàn lực vào việc tạo “một bệ đỡ để diễn xuất được thoải mái trưng trổ”.

Quan điểm của Nghệ sĩ Nhân dân Trần Lực hết sức rõ ràng rằng, đến thế kỷ XXI, sân khấu đương đại chấp nhận mọi phương pháp, mọi phong cách. Điều quan trọng nhất là làm sao để tác phẩm hay, để "chạm được tới trái tim khán giả". Vì vậy, anh chọn một lối dàn dựng pha trộn nhuần nhuyễn giữa diễn xuất tả thực và ước lệ.

Diễn viên được yêu cầu thể hiện theo lối tả thực, thật như ngoài đời, đi sâu khám phá nội tâm nhân vật. Sự hấp dẫn của vở kịch nằm ở chính diễn biến tâm lý từ bên trong dẫn đến những hành động bên ngoài của nhân vật. Điển hình nhất là Lộc – người chồng trí thức và Vân – người vợ mạnh mẽ, ăn chơi. Họ đại diện cho hai thực thể trái dấu, chịu đựng nhau cho đến khi bùng nổ.

Trong khi đó, không gian sân khấu lại được dàn dựng theo hướng tối giản và ước lệ. Điểm nhấn duy nhất là một chiếc bục gỗ đặt giữa sân khấu, được lắp ghép từ những tấm ván đơn sơ.

Chiếc bục này là một phương tiện biểu tượng đa nghĩa: nó vừa là không gian sinh hoạt (nhà Lộc, văn phòng luật sư), là dòng thời gian (hoán chuyển giữa hiện tại và quá khứ), và đặc biệt, là hình ảnh vật chất hóa của thế giới nội tâm nhân vật Lộc. Chiếc bục trở thành biểu tượng cho tổ ấm, ước mơ, sự bế tắc, và cuối cùng là sự tan vỡ.

Mặc dù mang tính thử nghiệm cao, Ngày mai trời lại sáng lại sở hữu những yếu tố cốt lõi để chinh phục khán giả đại chúng. Nghệ sĩ Nhân dân Trần Lực đã khéo léo biến những vấn đề triết lý thành một câu chuyện lôi cuốn.

Sự hấp dẫn đầu tiên đến từ chính kịch bản của Đinh Xuân Hòa. Ông viết với “lớp lang rất chặt chẽ, câu chuyện chặt chẽ, các nhân vật đều có đời sống rất nổi bật”. Câu chuyện được mở dần qua lời kể của luật sư cho cô con gái, tạo nên sự bất ngờ, kịch tính, lôi cuốn người xem qua từng diễn biến nhanh và gấp gáp.

Bên cạnh đó, lời thoại của kịch bản được mô tả là "cực kỳ đời thường". Sự đời thường này giúp khán giả tiếp nhận câu chuyện một cách tự nhiên, không cần phải giải mã ngôn ngữ sân khấu bác học. Nó làm nổi bật những vấn đề xã hội, vấn đề con người ẩn đằng sau sự giản dị đó.

Ở vở diễn này, Nghệ sĩ Nhân dân Trần Lực đã giao trọng trách này cho một dàn diễn viên trẻ, phần lớn là sinh viên mới ra trường, đang ở độ tuổi lớn nhất chỉ khoảng 25-26.

Việc giao hai vai chính – Lộc (Cao Xuân Hải Long) và Vân (Nguyễn Khánh Linh)  là một sự thử thách lớn. Họ đã từng thành công trong vai trò sử dụng hình thể (Long đóng Hùng đào đất, Linh đóng bà Đại Cát trong vở Quẫn), nay phải lột xác để nhập vai vào kịch hiện thực tâm lý. Thử thách này trở thành một yếu tố hấp dẫn, khi khán giả được chứng kiến sự trưởng thành và khả năng biến hóa của các nghệ sĩ trẻ.  

Vở diễn Ngày mai trời lại sáng sẽ ra mắt khán giả vào ngày 21/11/2025 tại Ninh Bình trong khuôn khổ Liên hoan Sân khấu Quốc tế Thử nghiệm 2025.

Tác giả Đinh Xuân Hòa (1917–1983) là một trong số ít người Việt Nam được đào tạo bài bản về kịch nghệ và điện ảnh tại Pháp. Năm 1937 ông vào Sài Gòn và thành lập Nhà xuất bản Nam Việt tại Sài Gòn.
Năm 1950, ông sang Pháp học về Điện ảnh và Kịch nghệ và từ đó theo con đường văn nghệ chuyên nghiệp trong cả hai lĩnh vực điện ảnh và sân khấu.
Ông viết rất nhiều kịch bản, trong đó có nhiều kịch bản được dựng thành kịch và phim. Sau năm 1975, ông Đinh Xuân Hòa tiếp tục giảng dạy các lớp diễn viên sân khấu điện ảnh tại trường Sân khấu Điện ảnh TP.HCM.

×