Nhà báo Trần Tố Nga: “Một đời đấu tranh vì công lý và nhân phẩm”

Lời tòa soạn: Bà Trần Tố Nga, người đã dành hơn 15 năm đấu tranh đòi công lý cho hàng triệu nạn nhân chất độc da cam Việt Nam mới đây đã có những chia sẻ tại lễ hội kháng chiến, gọi là Plateau des Glieres, nơi trong thời kỳ kháng chiến của Pháp, rất nhiều người đã bị giết hại. Hàng năm tại đây tổ chức ngày hội “Tiếng nói của những người kháng chiến”, tập hợp người cũ và cả những người đang đầu tranh cho công lý hiện nay.

Nhân Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, Dân Việt trân trọng xin giới thiệu tới bạn đọc những phát biều nhiều thông điệp và có ý nghĩa, giá trị này của nhà báo Trần Tố Nga.

Tôi tên là Trần Tố Nga, sinh năm 1942 tại Việt Nam – một đất nước lúc bấy giờ đang bị chiếm đóng, chìm trong chiến tranh, nơi mà ngay cả ý niệm về tự do cũng là một cuộc chiến mỗi ngày.

Tuổi thơ tôi gắn liền với kháng chiến, và từ rất sớm, tôi đã hiểu rằng: Phải đứng lên thì thế giới mới có thể thay đổi. Cả cuộc đời tôi trung thành với một lời thề: sống và chiến đấu vì hạnh phúc của nhân dân. Đó không phải là một khẩu hiệu, mà là một lời hứa thiêng liêng, sâu sắc, dẫn dắt từng bước đi của tôi từ thuở nhỏ.

Tôi là con gái của bà Nguyễn Thị Tú – một người phụ nữ can đảm phi thường, Chủ tịch Hội Phụ nữ Giải phóng miền Nam Việt Nam. Mẹ tôi bị bắt, bị tra tấn và cuối cùng bị chôn sống bởi quân đội Mỹ và chính quyền Sài Gòn. Cho đến giây phút cuối cùng, bà vẫn giữ trọn phẩm giá, lòng trung thành với lý tưởng, và niềm tin vào nhân dân.

Chính trong truyền thống ấy – trong ngôi trường của chính trực và hy sinh – tôi đã lớn lên. Bản thân tôi từng tham gia hai cuộc chiến: đầu tiên chống lại chủ nghĩa thực dân Pháp, sau đó là chống sự can thiệp của Mỹ. Khi còn là một thiếu nữ, tôi đã vượt đường mòn Hồ Chí Minh trong suốt bốn tháng để đến tổng hành dinh của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam. Tôi trở thành nhà báo và người đưa tin cho lực lượng kháng chiến.

Tôi đã sống trong vùng chiến sự, băng qua những cánh rừng đầy bom và bẫy, và đã hít phải, mà không hề hay biết, chất độc da cam – loại chất độc do quân đội Mỹ rải xuống. Chất độc ấy đã làm ô nhiễm đất đai, sông ngòi, cơ thể chúng tôi… và cả con cái chúng tôi.

Tôi cũng là một người mẹ. Một trong những đứa con gái của tôi đã mất khi chỉ mới vài tháng tuổi, do dị tật bẩm sinh gây ra bởi chất độc ấy. Bản thân tôi cũng mang nhiều căn bệnh mãn tính. Nhưng tôi vẫn còn đây. Và tôi tiếp tục chiến đấu, vì công lý không nên dừng lại trước ranh giới của những kẻ quyền lực.

Năm 2014, tôi khởi kiện 26 tập đoàn hóa chất của Mỹ – những công ty đã sản xuất chất độc da cam. Quyết định này tôi đưa ra để phá vỡ sự im lặng. Tôi là tiếng nói của hàng triệu nạn nhân Việt Nam – những người mà thân xác đã bị hủy hoại, nhưng ký ức vẫn còn đứng vững. Đây là một cuộc hành trình dài – 11 năm đấu tranh, từ chối, tổn thương...

Nhưng chưa bao giờ tôi nghĩ đến chuyện từ bỏ. Dù nay tôi đã 84 tuổi, dù mang bệnh tật, tôi vẫn tiếp tục, vì cuộc chiến này là chính nghĩa. Nó vượt lên trên cá nhân tôi. Nó nói về nhân loại, về trách nhiệm, về tình đoàn kết. Ngày hôm nay, tôi biết rằng mình không cô đơn. Nhờ sự hỗ trợ của các tổ chức, các hội nhóm, các luật sư và những công dân có lương tâm, tôi cảm thấy mình được nâng đỡ, ủng hộ và khích lệ.

Luật sư của tôi, ông William Bourdon, từng nói: “Cơn gió của Lịch sử đã đưa bà Nga bước vào con đường này, và chúng ta chỉ cần đi theo bà.” Câu nói ấy khiến tôi xúc động sâu sắc. Bởi không phải tôi là người đáng được ngưỡng mộ, mà chính là cuộc chiến tập thể ấy – vì công lý, vì sự thật, vì các thế hệ tương lai.

Được có mặt tại nơi đây, trên mảnh đất giàu truyền thống đấu tranh này, là một niềm xúc động lớn lao đối với tôi. Bởi nơi đây, người ta tôn vinh những con người đã kháng cự, đã hiến dâng cuộc đời mình cho một lý tưởng cao cả hơn bản thân họ. Cuộc đấu tranh của tôi tiếp nối truyền thống đó: vì nhân phẩm, công lý và sự tôn trọng sự sống.

Tôi cũng xin bày tỏ nỗi buồn và lòng cảm thông sâu sắc với nhân dân Palestine, vì những gì họ đang phải chịu đựng. Những lý do được đưa ra là không chính đáng, và những cuộc tấn công vào dân thường là vô nhân đạo. Điều đó làm tôi nhớ lại những trận ném bom, những cuộc tấn công mà đất nước tôi từng trải qua trong chiến tranh Mỹ: một đội quân khổng lồ tấn công một dân tộc nhỏ bé! Tôi xin chân thành cảm ơn sự lắng nghe của quý vị, từ tận đáy lòng.

Bà Trần Tố Nga, sinh năm 1942 tại tỉnh Sóc Trăng, từng là một phóng viên và bị nhiễm chất độc da cam dioxin. Sau khi sang Pháp định cư vào những năm 1990, bà bắt đầu hành trình tìm công lý cho các nạn nhân chất độc da cam dioxin. Vào tháng 5/2009, bà Tố Nga đứng ra làm chứng tại Tòa án lương tâm quốc tế vì nạn nhân da cam dioxin Việt Nam ở Paris. Cũng cùng năm đó, bà chính thức đứng ra kiện các công ty hóa chất Mỹ.

×