Nhà khoa học trăn trở bảo tồn loài sâm quý, có chất chống ung thư, Vụ trưởng của Bộ NNMT mời làm việc bàn giải pháp

Trăn trở bảo tồn giống sâm quý, nhà khoa học của nhà nông được Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường mời trực tiếp làm việc

Cụ thể, Diễn đàn Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lắng nghe nông dân nói, bà Phạm Thị Lý, nhà khoa học của nhà nông 2024, Giám đốc Trung tâm Doanh nghiệp hội nhập và phát triển, Giám đốc Liên hiệp HTX và nông nghiệp hữu cơ và dược liệu Việt Nam đặt câu hỏi: "Chúng tôi từ lâu đã hoàn thiện công nghệ truy xuất nguồn gốc CheckVN, hiện đang nghiên cứu bảo tồn loài sâm Nhất Dương Sinh. Công nghệ này đã được chúng tôi hoàn thiện và bàn giao cho Bộ Nông nghiệp và Môi trường ứng dụng rất hiệu quả.

Chúng tôi mong muốn được Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục áp dụng công nghệ này, bởi thực tế hiện nay, trong bối cảnh của ngành nông nghiệp hiện nay, những đòi hỏi về truy xuất nguồn gốc, quản trị chuỗi cung ứng rất quan trọng".

Trả lời câu hỏi của bà Phạm Thị Lý, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) Nguyễn Văn Long đã trân trọng mời bà Lý lên làm việc về việc truy xuất nguồn gốc ngay trong sáng ngày hôm nay (3/11), ngay sau Diễn đàn 1 ngày.

Ông Long khẳng định: "Về phía Bộ, Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường đã chỉ đạo chúng tôi xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc toàn ngành, chúng tôi cũng đã gặp chuyên gia hàng đầu để hoàn thành bộ cơ sở dữ liệu, và Bộ trưởng yêu cầu hạn trong 1 tháng phải xong hệ thống này. Do đó, chúng tôi sẽ xúc tiến khẩn trương việc này và chắc chắn sẽ tiếp tục hợp tác để sử dụng công nghệ CheckVN.

Về bảo tồn sâm Nhất Dương Sinh, Viện Di truyền nông nghiệp của Bộ đã có những bước nghiên cứu thành công ở sâm Ngọc Linh thì sâm Nhất Dương Sinh của chị cũng sẽ được làm tốt".

Nhất Dương Sinh là một loài dược liệu thân gỗ, sinh trưởng tốt trong các rừng nguyên sinh có độ ẩm cao thuộc miền núi phía Bắc Việt Nam. Cây có đặc điểm thân mọc thẳng đứng, ít phân nhánh, rễ cọc thẳng hoặc hình nhân sâm, lá hình trứng mọc so le, hoa hình mũi mác xếp hình lồng đèn bao bọc lấy đài hoa và nhụy hoa. Quả mọc thành từng buồng, mỗi buồng quả từ 8 đến 15 quả. Cả thân và rễ đều có mùi thơm đặc trưng của sâm, các bộ phận của cây như thân, lá, rễ đều dùng làm thuốc bổ rất tốt cho mọi đối tượng.

Nhất Dương Sinh đã được nhóm tác giả Phạm Thị Lý và cộng sự nghiên cứu, bảo tồn và phát triển trong nhiều năm qua, từ phân tích mẫu, nghiên cứu tìm kiếm trong tự nhiên, nuôi cấy mô, bảo vệ bản quyền giống, bản quyền gen, đăng ký sáng chế cho một quy trình tách chiết hoạt chất và chất chống ung thư từ Nhất Dương Sinh.

Năm 2020 trên cơ sở tuyển chọn những cây giống tốt đã được nuôi trồng với các cây mọc trong tự nhiện, nhóm nghiên cứu đăng ký bảo vệ bản quyền giống tại Bộ Nông nghiệp và PTNT (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường), đặt tên và bảo hộ sở hữu trí tuệ thương hiệu Nhất Dương Sinh. Kết quả này đã đưa Nhất Dương Sinh trở thành loài thực vật đầu tiên của Việt Nam được giải trình tự toàn vẹn bộ gen và được ngân hàng gen thế giới (GENBANK) công nhận bản quyền trình tự 10 gen đặc trưng cùng trình tự lục lạp của Nhất Dương Sinh.

Các kết quả nghiên cứu cho thấy Nhất Dương Sinh có khả năng kháng được các loại bệnh ung thư như: ung thư phổi, ung thư gan, ung thư não, ung thư cổ tử cung, ung thư vú, ung thư máu, ung thư dạ dày, ung thư da. Đặc biệt Nhất Dương Sinh gần như không gây tác động đến tế bào thường.

Tại Diễn đàn, bà Đỗ Thị Thuý Hà - Chủ tịch HĐQT, Giám đốc Hợp tác xã Đầu tư phát triển Sông Giá, Nông dân Việt Nam xuất sắc Hải Phòng đặt câu hỏi: “Đột phá khoa học công nghệ và chuyển đổi số được cho là yếu tố quyết định đối với sự phát triển của nông nghiệp, nông thôn trong giai đoạn mới. Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị cũng nêu rất rõ yêu cầu chúng ta phải làm chủ công nghệ sinh học, công nghệ chọn tạo giống.

Đồng thời, nhanh chóng ứng dụng chuyển đổi số trong sản xuất và quản lý nông nghiệp; ứng dụng công nghệ dữ liệu lớn, AI, IoT trong sản xuất, truy xuất nguồn gốc và thị trường nông sản. Liên hệ với thực tiễn của hợp tác xã chúng tôi, hiện nay hợp tác xã đầu tư phát triển Sông Giá định hướng triển khai ứng dụng quản lý cloud để xã viên cùng tham gia sở hữu – giám sát – chia lợi nhuận.

Do vậy, hợp tác xã cũng rất cần sự đồng hành với viện, trường trong việc triển khai các ứng dụng khoa học công nghệ. Với những đột phá đã nêu tại Nghị quyết 57, thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ có cơ chế, chính sách như thế nào để đẩy mạnh việc liên kết ứng dụng khoa học công nghệ giữa các viện, trường với nông dân? Có cơ chế nào để nông dân/hợp tác xã được tham gia trực tiếp các đề tài khoa học công nghệ cấp thành phố, cấp bộ, cấp quốc gia với vai trò đồng chủ trì thay vì chỉ là đối tượng thụ hưởng?”

Đối với câu hỏi nay, ông Nguyễn Văn Long cho biết: Hiện nay, Đảng, Nhà nước và Bộ đã ban hành các quy định, hướng dẫn rất cụ thể, tạo điều kiện cho mọi tổ chức, cá nhân, trong đó có các hội viên Hội Nông dân Việt Nam có thể tham gia nghiên cứu, triển khai các nhiệm vụ khoa học và công nghệ đã được thể chế hóa. Bộ cũng đang kêu gọi các tổ chức, cá nhân chủ động đặt hàng các đề tài, dự án liên quan đến lĩnh vực, vấn đề mà mình quan tâm, cần có sự hỗ trợ của khoa học – công nghệ để giải quyết thực tiễn. Bên cạnh đó, tất cả các “bài toán” mà Bộ và ngành đang cần lời giải đều được công khai minh bạch, mời gọi các nhà khoa học, doanh nghiệp và người dân cùng tham gia. Hiện nay, Bộ đã có quy định cho phép thành lập các quỹ, tổ chức để triển khai ngay hoạt động nghiên cứu khoa học bất cứ thời điểm nào trong năm, thay vì chờ kế hoạch hàng năm như trước đây.

Ngoài ra, việc chuyển đổi số trong quản lý khoa học – công nghệ cũng được triển khai toàn diện: 100% nhiệm vụ đều được quản lý, theo dõi, công khai trên hệ thống số, giúp mọi tổ chức, cá nhân dễ dàng giám sát tiến độ và kết quả thực hiện.

"Trong thời gian tới, Bộ tiếp tục phát huy những nội dung này và cũng kêu gọi các doanh nghiệp, hội viên nông dân liên hệ để đề xuất đặt hàng các dự án hỗ trợ khoa học công nghệ đáp ứng đúng yêu cầu mong muốn của mình", ông Long khẳng định.

×