Nhà Văn Hungary László Krasznahorkai Đoạt Giải Nobel Văn Học 2025

Sự thừa nhận từ giới văn chương

Vào 18 giờ ngày 9/10 theo giờ Hà Nội, tại Stockholm, Viện Hàn lâm Thụy Điển công bố nhà văn Hungary László Krasznahorkai là người giành Giải Nobel Văn học năm 2025. Ông Mats Malm, thư ký thường trực Viện Hàn lâm, cho biết ông đã liên hệ trực tiếp với László Krasznahorkai khi nhà văn đang có mặt tại Frankfurt, Đức.

Giải thưởng năm nay được trao cho ông vì “sức hấp dẫn văn chương lớn lao trong thời đại ngập tràn nỗi sợ tận thế, tái khẳng định sức mạnh trường tồn của nghệ thuật”. Giá trị giải thưởng là 11 triệu krona Thụy Điển, tương đương hơn 1,1 triệu đô la Mỹ, sẽ được trao trong một buổi lễ long trọng vào tháng 12.

Ông Anders Olsson, Chủ tịch Ủy ban Nobel Văn học, đánh giá László Krasznahorkai là người kế tục truyền thống văn chương Trung Âu, tiếp nối di sản của Franz Kafka và Thomas Bernhard. Văn của ông mang phong cách sử thi, chất phi lý, châm biếm và chất chứa nỗi hoang mang hiện sinh. Sau giai đoạn đắm chìm trong sự u ám, ông hướng đến phương Đông với văn phong chiêm nghiệm, sâu lắng.

Các tiểu thuyết của ông thường lấy bối cảnh làng quê lạnh lẽo Trung Âu, nơi con người loay hoay tìm ý nghĩa cuộc sống trong thế giới trống vắng niềm tin. Dù chỉ vài tác phẩm được dịch sang tiếng Anh, nhà phê bình James Wood từng mô tả chúng được chuyền tay như thứ tiền tệ hiếm quý giữa giới mộ điệu.

Trong một cuộc phỏng vấn năm 2015 với tờ Guardian, khi được hỏi nên bắt đầu với tác phẩm nào, László Krasznahorkai từ chối trả lời theo cách thông thường. Ông khuyên người đọc nên ngồi lặng bên suối, không làm gì, không nghĩ gì. Theo ông, khi đó bạn có thể gặp ai đó đã từng đọc sách của ông – và thế là đủ.

Hành trình sáng tác, sự nghiệp và dấu ấn độc đáo trong văn chương

László Krasznahorkai sinh năm 1954 tại thị trấn Gyula, Hungary, trong một gia đình trí thức. Sau khi học luật và văn học Hungary, ông làm biên tập viên rồi chuyển sang sáng tác tự do. Cuốn tiểu thuyết đầu tay “Satantango” ra mắt năm 1985 nhanh chóng đưa tên ông lên hàng ngũ các cây bút hàng đầu Hungary.

Năm 1987, ông rời Hungary sang Tây Berlin và sống một đời lang bạt. Trong thập niên 1990, ông sống nhiều năm ở Mông Cổ, Trung Quốc, Nhật Bản và Mỹ. Những trải nghiệm này đã định hình phong cách viết trầm mặc, thiền định trong các tác phẩm sau này.

Tác phẩm “The Melancholy of Resistance” xuất bản năm 1989 cùng với “Satantango” đều được đạo diễn Béla Tarr chuyển thể thành phim. Những bộ phim này củng cố thêm vị trí của Krasznahorkai trong giới nghệ thuật. Cuốn “War & War” được ông hoàn thành khi sống trong căn hộ cũ của Allen Ginsberg ở New York năm 1999.

Ông nổi tiếng với văn phong phức tạp, sử dụng những câu văn dài hàng trang không ngắt đoạn. Dịch giả George Szirtes ví văn của ông như dòng dung nham chảy chậm, nặng nề nhưng có lực hút kỳ lạ. Nhiều nhà văn lớn như Susan Sontag và WG Sebald công khai bày tỏ sự ngưỡng mộ dành cho ông.

Tác phẩm của ông đã có mặt tại Việt Nam qua hai bản dịch: “Chiến tranh và Chiến tranh” và “Vũ điệu quỷ Satan”, do dịch giả Giáp Văn Chung chuyển ngữ, lần lượt xuất bản vào các năm 2017 và 2022. Trong đó, “Vũ điệu quỷ Satan” kể về một ngôi làng nghèo nàn sau khi hợp tác xã tan rã. Một người đàn ông tên Irimiás bất ngờ trở lại làng sau tin đồn đã chết. Dân làng tưởng anh là vị cứu tinh nên giao cho anh toàn bộ tiền bạc, nhưng hóa ra Irimiás là kẻ cơ hội, chỉ biết thao túng và lợi dụng lòng tin.

Tính đến nay, László Krasznahorkai đã xuất bản khoảng bảy tiểu thuyết dài, nhiều truyện ngắn, tiểu luận và kịch bản phim. Năm 2015, ông nhận Giải thưởng Man Booker Quốc tế và từ lâu đã được xem là một trong những ứng viên hàng đầu cho Nobel Văn học.

Cuộc sống hiện tại của ông diễn ra lặng lẽ tại vùng đồi núi Szentlászló ở Hungary. Ông từng kết hôn với bà Anikó Pelyhe vào năm 1990, sau đó cưới bà Dóra Kopcsányi vào năm 1997. Ông có ba người con gái là Kata, Ágnes và Emma.

Năm ngoái, Nobel Văn học thuộc về Han Kang – nhà văn Hàn Quốc đầu tiên đoạt giải này. Bà được ghi nhận vì các tác phẩm giàu sức nặng lịch sử và nhạy cảm nhân bản. Với chiến thắng năm nay của László Krasznahorkai, Giải Nobel Văn học một lần nữa tôn vinh những cây bút có tư tưởng độc lập, văn phong riêng biệt và một thế giới quan rộng lớn.

×