Nỗi lòng của người "vạch mặt" Toyota Việt Nam

Phóng viên Dân Việt tìm về nhà kỹ sư Lê Văn Tạch khi hàng nghìn chiếc xe của Toyota Việt Nam (TMV) sẽ bị thu hồi từ đơn tố giác của anh.

Nhà anh ở thị xã Phúc Yên, Vĩnh Phúc, đối diện với cổng của nhà máy TMV. Quê ở Hải Hậu, Nam Định; cái tổ ấm bốn tầng vợ chồng anh và hai đứa con gây dựng ở đây cũng vì anh gắn bó với TMV. Như thế đủ biết, cái quyết định tố giác của TMV nặng nề nhường nào.

Anh Tạch đang xem lại những bức ảnh về các vụ tai nạn của xe Innova

Mẹ và vợ giàn giụa nước mắt

Đó là một ngày cuối tháng 3.2011, khi anh quyết định tố giác TMV. Hồ sơ anh chuẩn bị gồm 47 tài liệu, bao gồm những bản vẽ thiết kế, những số liệu về tiến độ sản xuất, cùng hàng loạt những bức thư ghi những điều tâm huyết của anh đến với ban lãnh đạo TMV.

Trước đêm anh cầm hồ sơ về Hà Nội, chị Kim Chung ôm chồng khóc rưng rức. Chị điện thoại về cho bố mẹ anh ở Nam Định. Mẹ anh trong điện thoại nức nở cản con trai đừng làm chuyện dại dột, thiệt thân. Bố anh sốt ruột bắt xe từ Nam Định lên; các anh trai từ Lào Cai cũng về để khuyên can.

Nhưng cuối cùng mọi việc vẫn cứ diễn ra như quyết định của anh. Chỉ vài ngày sau khi báo chí đưa tin, Toyota đã thừa nhận có gần 9.000 xe bị lỗi, con số này có thể sẽ tăng hơn nữa sau khi mọi chuyện sáng tỏ hơn. Anh đã làm cho ngần ấy chủ xe có cơ hội có được chiếc xe an toàn nhưng cũng làm cho cái tên TMV bị “bêu” xấu trên mặt báo.

Với khuôn mặt xương xương, thật thà của người thợ máy, trước chúng tôi, anh Tạch không quá mừng vì những việc mình đã làm. “Đấy là một quyết định sống còn, tôi có thể mất việc làm, có thể bị đe dọa tính mạng” - anh Tạch nói.

Bây giờ, kỹ sư Lê Văn Tạch vẫn đi làm ở TMV hàng ngày, mức lương như vậy, chỉ có một thay đổi nhỏ là anh không được tiếp tục làm công việc kiểm tra lỗi của các xe do TMV sản xuất nữa. Sự lo lắng, thậm chí là sợ hãi có giảm đi so với khi đưa ra quyết định tố giác TMV nhưng vẫn còn rất nặng nề.

Mỗi sáng đi làm, anh phải đi cùng một người bạn. Buổi tối anh không dám đi ra ngoài. Cái ô thoáng trên nhà chưa hoàn thiện, anh phải giục thợ hàn khung sắt vào cho chắc chắn. Bố ở quê, anh em họ hàng cũng về ở cùng để cho anh yên tâm.

Anh Tạch trước ngôi nhà của mình

Quyết tâm tố giác từ những vụ tai nạn

Anh Tạch mở máy tính cho chúng tôi xem, trong đó có hàng chục bức ảnh anh sưu tầm trên mạng internet về những vụ tai nạn của hai dòng xe Innova và Fortuner từ năm ngoái đến nay. Khi xem những vụ tai nạn xe Innova bị lật, trật bánh lao xuống đường, leo lên dải phân cách, anh đều bị ám ảnh và liên tưởng với những lỗi sản xuất mà anh phát hiện.

Bây giờ, anh Tạch vẫn khẳng định công việc, mức lương của TMV là rất quý giá với anh và nhiều người khác. Quyết định phơi bày những lỗi kỹ thuật của TMV là một quá trình dài đằng đẵng và ban đầu anh không hề muốn.

Vào giữa năm 2010, anh Tạch đã phát hiện ra những lỗi của hai dòng xe Innova và Fortuner. Theo quy trình, anh báo cáo cho trưởng phòng kỹ thuật. Nhưng những cảnh báo của anh đã không mang lại sự thay đổi gì. Thậm chí, anh cho biết, trong cuộc họp cấp phòng của TMV, anh còn bị cho là không có kinh nghiệm làm việc, bị mạt sát là “ăn cháo đá bát”.

Nhiều tháng sau, anh lặng lẽ gửi những bức thư cho ông Akito Tachibana - Tổng Giám đốc của TMV để báo cáo và mong gặp riêng ông ta để sự việc được giải quyết. Anh nói, việc anh làm là để bảo vệ khẩu hiệu “Chất lượng trên hết, khách hàng trên hết” của TMV.

Nhưng những bức thư anh gửi đến người lãnh đạo cao nhất của TMV từ đầu tháng 12.2010 đến cuối tháng 3.2011 chỉ nhận được một hồi âm duy nhất là “tôi đã giao phòng kỹ thuật xử lý”. Và việc xử lý của TMV chỉ là sự im lặng.

Trước khi đưa ra quyết định thông tin đến báo chí, anh cũng đã báo trước cho những lãnh đạo cấp cao của TMV. Anh đợi thêm một tháng nữa vẫn không thấy tín hiệu của TMV. Thậm chí, hàng ngày những lỗi anh phát hiện vẫn diễn ra trên dây chuyền sản xuất của TMV. Điều đó buộc phải đi đến quyết định tố giác chính nơi anh đang làm việc.

Sỹ Lực