Nông dân Mỹ lao đao trước chiến tranh thương mại

Jennifer Gilkerson, một nông dân ở Tây Virginia, chưa bao giờ nghĩ rằng trang trại trái cây sấy của cô sẽ bị cuốn vào cuộc đấu đá chính trị tại Nhà Trắng.

Tuần trước, cô nhận được tin chương trình hỗ trợ cung cấp sản phẩm nông sản địa phương cho trường học và ngân hàng thực phẩm của Bộ Nông nghiệp Mỹ đã bị cắt tài trợ. Gilkerson cho biết cô đã đầu tư hàng nghìn USD để chuẩn bị sản xuất trái cây khô bán cho các trường học trong khu vực. Tin tức này khiến cô vô cùng thất vọng.

“Chúng tôi thực sự bị sốc và không biết phải phản ứng thế nào. Tôi vốn tưởng rằng chương trình hỗ trợ là bất khả xâm phạm,” Gilkerson nói. “Không người nông dân nào ủng hộ quyết định này.”

Tổng thống Donald Trump đang đẩy nông dân Mỹ vào tình cảnh kẹt giữa cuộc chiến thương mại leo thang và ngân sách nông nghiệp bị cắt giảm hàng loạt. Nhiều người phải chật vật tìm thị trường mới cho sản phẩm của mình đồng thời đối mặt với nguy cơ thua lỗ nặng nề trong năm nay.

Ông Trump thừa nhận các chính sách thương mại mới sẽ ảnh hưởng đến nông dân, các chính sách cần “thời gian điều chỉnh” và nông dân sẽ phải “chịu đựng thêm một chút”. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cũng nhấn mạnh chính phủ không thể duy trì mức chi tiêu hiện tại, phải có “giai đoạn thanh lọc” để các cơ quan cũng như nền kinh tế thích ứng với việc cắt giảm.

Tuy nhiên, nông dân trên khắp nước Mỹ - từ những người trồng cây ăn quả quy mô nhỏ đến những người chăn nuôi gia súc quy mô lớn - đều lo ngại rằng nếu các chính sách không được điều chỉnh kịp thời, hoạt động kinh doanh của họ có thể bị tê liệt đồng thời ngành nông nghiệp nước này cũng sẽ chịu thiệt hại lâu dài.

“Nông dân chúng tôi có thể chịu đựng khó khăn trong thời gian ngắn, nhưng nếu cuộc chiến thương mại này kéo dài, không chỉ nông nghiệp mà cả nền kinh tế Mỹ cũng sẽ lao đao,” Bob Hemesath, một nông dân ở Iowa cho biết. “Tôi hiểu đây là cách Ngài Tổng thống tin rằng ông ấy sẽ tạo ra thị trường tốt hơn trong tương lai, hy vọng ông ấy thành công. Nhưng một khi chúng ta mất thị trường vào tay các nhà cung cấp khác, rất khó để giành lại.”

Thị trường xuất khẩu chao đảo

Nông dân Mỹ phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu vì sản lượng nội địa thường cao hơn nhu cầu tiêu thụ trong nước. Nhiều nông sản như chân gà hay lưỡi bò cũng chỉ có thể bán ra nước ngoài do người dân Mỹ không có nhu cầu sử dụng.

Tuy nhiên, thị trường quốc tế đang đối mặt với đe dọa tăng thuế đối với sản phẩm nhập khẩu vào Mỹ của ông Trump. Các quốc gia như Canada, Trung Quốc đã trả đũa bằng cách áp thuế ngược lại hàng hóa Mỹ.

"Trong suốt 45 năm làm nông nghiệp, tôi nhận thấy mỗi khi có tranh chấp thương mại, các nước khác luôn nhắm vào xuất khẩu thực phẩm của Mỹ vì họ biết đó là điểm yếu của chúng ta,” Chuck Conner, Chủ tịch Hội đồng Hợp tác xã Nông dân Mỹ cho biết. "Lần này dường như nghiêm trọng hơn bao giờ hết.”

Nông dân đã bắt đầu cảm nhận tác động của cuộc chiến thương mại khốc liệt này. Mới đây, Bắc Kinh đã tăng thuế 10 – 15% lên thịt heo, lúa mì và ngô Mỹ sau quyết định áp thuế bổ sung 20% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc của ông Trump.

Tháng trước, sau tuyên bố sẽ áp thuế 25% đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Canada, những người chăn nuôi gia súc ở Mỹ đã nhận được tin giá xuất khẩu ngũ cốc sang Canada tăng 15%. Mặc dù đã rút lại một số mức thuế, nhưng ông Trump khẳng định sẽ còn nhiều con số khác trong tương lai gần. Ngoài ra, thép và nhôm nhập khẩu cũng bị đánh thuế 25% khiến giá nhà kính cho nông dân tăng vọt.

Sarah Alexander, Giám đốc Hiệp hội Nông nghiệp hữu cơ Maine, cảnh báo rằng người tiêu dùng cũng sẽ bị ảnh hưởng: “Nếu chi phí sản xuất tăng quá cao, giá sản phẩm sẽ phải tăng hoặc một số mặt hàng có thể biến mất khỏi thị trường.”

Tài trợ chính phủ đóng băng

Bên cạnh chiến tranh thương mại, việc cắt giảm tài trợ của chính phủ và tình trạng thiếu hụt nhân sự của Bộ Nông nghiệp Mỹ cũng ảnh hưởng không nhỏ đến nông dân. Dựa vào các khoản tài trợ và cho vay từ Bộ Nông nghiệp, nông dân có thể cung cấp sản phẩm với giá cả phải chăng cho người tiêu dùng và vượt qua biến động tự nhiên trên thị trường hàng hóa nông nghiệp.

Các chính sách hỗ trợ của chính phủ những năm qua đã đem lại hiệu quả rõ rệt cho phát triển kinh tế nông nghiệp tại Tây Virginia, tiểu bang vốn được biết đến là vùng nông thôn của Mỹ. Tuy nhiên, việc cắt giảm tài trợ đã khiến nông dân vô cùng hoang mang.

Điển hình là một nhóm nông dân khi đang chuẩn bị ra mắt thương hiệu “Appalachian Cellar” để phân phối nông sản địa phương vào các chuỗi siêu thị, họ nhận được thông báo từ Bộ Nông nghiệp rằng khoản tài trợ đã bị cắt, ngay trước ngày Tân Tổng thống nhậm chức.

Đại diện nhóm nông dân cho biết tất cả thành viên trong nhóm đều ngỡ ngàng vì chính sách thay đổi gấp gáp khiến họ không thể xoay xở kịp cho mùa vụ mới. Ngoài việc không nhận được tiền tài trợ cho các chi phí phát sinh trong tương lai, họ còn không chắc liệu nhóm có được hoàn trả 100.000 USD đã đầu tư vào dự án hay không.

Seth Kroeck, một nông dân trồng việt quất, cho biết ông đã được phê duyệt khoản tài trợ 50.000 USD để rải 200.000 mét khối mùn nhằm cải thiện năng suất cây trồng. Ông đã chuẩn bị xe tải, nhiên liệu và nhân công để bắt đầu rải mùn vào tuần tới theo đúng kế hoạch.

Ông không chắc liệu Bộ Nông nghiệp có thực sự hoàn trả tiền cho mình hay không bởi một vài người bạn nông của ông vẫn đang chờ Bộ tất toán cho các thiết bị họ đã mua.

“Chúng tôi đã ký hợp đồng với chính phủ và kỳ vọng họ sẽ giữ đúng cam kết,” Kroeck nói. “Nhưng giờ đây, niềm tin của chúng tôi đang bị lung lay.”

Nông dân loay hoay khi mùa vụ đến gần

John Boyd, Chủ tịch Hiệp hội Nông dân Da màu Mỹ, vẫn chưa nhận được khoản vay từ Bộ Nông nghiệp để mua hạt giống đậu nành. Mọi năm, ông thường nhận được khoản tiền này vào mùa xuân để trang trải một phần chi phí trồng trọt cho đến khi thu hoạch vào mùa thu.

Nhưng đến nay, khoản vay vẫn chưa được giải ngân, và Bold cũng chưa nhận được bất kỳ thông tin mới nào từ Bộ Nông nghiệp. Chỉ còn vài ngày nữa là đến thời điểm gieo hạt, ông đang cố gắng đàm phán gấp một kế hoạch thanh toán với nhà cung cấp hạt giống hoặc tìm cách khác để chi trả.

“Mùa vụ gieo trồng đã bắt đầu nhưng nông nghiệp Mỹ đang trở nên bất ổn dưới thời tổng thống mới,” Boyd nói. “Tôi có những khoản nợ và chi phí cần chi trả. Tôi vẫn phải tiếp tục làm nông bằng mọi giá.”

Giá đậu nành, ngô, lúa mì và thịt heo, không được định giá bởi những người nông dân mà bởi một thị trường hàng hóa rộng lớn hơn, bao gồm cả cung và cầu trong nước và quốc tế. Nếu xuất khẩu sang các thị trường lớn, như Trung Quốc, tiếp tục suy giảm do thuế quan, giá nông sản Mỹ sẽ còn lao dốc.

“Nông dân là những người chịu tổn thất đầu tiên bởi các chính sách của ông Trump trong khi chính chúng tôi đã ủng hộ ông ấy trong chiến dịch tranh cử,” Boyd nhấn mạnh. “Nông dân cần một thị trường ổn định nhưng Trump lại đang làm mọi thứ rối tung lên.”

Trong nhiệm kỳ trước của Tổng thống Donald Trump, nông dân từng nhận được bồi thường do ảnh hưởng chiến tranh thương mại Mỹ - Trung. Khoản tiền này đến từ doanh thu thuế quan Mỹ áp lên hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Lịch sử dường như đang lặp lại.

Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ chưa cam kết có thực hiện lại một kế hoạch bồi thường tương tự hay không. Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick cho biết động thái của ông Trump nhằm mục đích cải thiện bức tranh dài hạn cho nông dân bằng cách tạo ra một sân chơi quốc tế bình đẳng hơn. 

×