Nông thôn mới thông minh sẽ biến những miền quê thành nơi đáng sống

Các công nghệ sẽ phục vụ trực tiếp cho hệ sinh thái kinh tế nông nghiệp, nâng cao năng suất lao động nông thôn, cho đến các vấn đề y tế, giáo dục.., để có môi trường giàu đẹp, đáng sống.

Nông thôn mới thông minh

Chính phủ vừa ban hành Quyết định số 924/QĐ-TTg về phê duyệt Chương trình chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới, hướng tới nông thôn mới thông minh giai đoạn 2021-2025 (ngày 2/8/2022).

Quyết định 924 nêu rõ quan điểm, chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới là giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm trong triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025.

Chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới nhằm từng bước hình thành nông thôn mới thông minh, nâng cao hiệu quả hoạt động của cộng đồng, góp phần xây dựng nông thôn mới đi vào chiều sâu, hiệu quả và bền vững.

Tại Hội thảo chuyển đổi số và định hướng nông thôn mới thông minh giai đoạn 2021-2025, Làng Thông minh được Bộ NNPTNT giới thiệu rõ nét hơn, bắt nguồn từ mô hình "Làng thông minh, xã kết nối" đã thực hiện ở châu Âu từ năm 2016.

Mô hình này lấy nền tảng là công nghệ kết nối, gắn với giá trị bản địa nhằm bảo tồn và phát triển các giá trị kinh tế xã hội; giúp cho người dân nông thôn có việc làm, cuộc sống thịnh vượng.

Theo các chuyên gia nông nghiệp số, nếu bắt đầu xây dựng làng thông minh theo phong cách Việt Nam từ bây giờ thì khoảng cách với thế giới sẽ dần thu hẹp, đời sống người dân vùng nông thôn Việt sẽ được nâng cao.

Mô hình này sẽ lồng ghép trong xây dựng nông thôn mới nâng cao và nông thôn mới kiểu mẫu đang triển khai trong nước. Làng thông minh sẽ bao gồm các hợp phần về thiết chế thông minh, con người thông minh, chính quyền thông minh và nông nghiệp thông minh.

Địa bàn thí điểm mô hình sẽ được lắp đặt hệ thống wifi tốc độ cao miễn phí tại các khu vực công cộng trên địa bàn toàn xã, tạo điều kiện cho người dân tiếp cận thông tin.

Với sản xuất nông nghiệp, địa phương sẽ triển khai các ứng dụng giao dịch trực tuyến, cung cấp thông tin xúc tiến thương mại, tiêu thụ sản phẩm trong và ngoài nước để người sản xuất tiếp cận. Sản xuất sẽ gắn với với phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng.

Hình hài xã nông thôn mới thông minh trên đất Bình Dương

Lão nông Dương Văn Minh ở xã cù lao Bạch Đằng (TX.Tân Uyên) cho biết, từ khi được công nhận nhãn hiệu tập thể Bưởi Bạch Đằng năm 2011, bưởi được xem là mặt hàng có giá trị kinh tế cao.

Cùng với chính sách hỗ trợ chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp đô thị, việc Bình Dương chọn thí điểm xây dựng Làng thông minh ở xã Bạch Đằng giúp các nhà vườn mạnh dạn đầu tư trồng bưởi theo hướng hữu cơ.

Đặc biệt là sự chuyển dịch trong tư duy sản xuất khi nông dân đang đẩy mạnh phát triển cơ sở chế biến trái bưởi. "Người dân trong xã đang hình thành các tập quán canh tác tốt cũng như nghiên cứu cách thức để xử lý, bảo quản và chế biến để nâng cao giá trị trái bưởi đặc sản", ông Minh nói.

Ông Nguyễn Hữu Tâm - Giám đốc HTX bưởi Bạch Đằng cũng cho rằng, mô hình làng thông minh sẽ là một lợi thế để người nông dân tiếp cận được các tiến bộ khoa học kỹ thuật và hạn chế dần sản xuất nông nghiệp bằng thủ công.

"Khi xây dựng làng thông minh, nông dân sẽ được hỗ trợ thêm thông tin sản xuất nông nghiệp đến tận vườn nhà. Xã viên có nhiều điều kiện tiến tới xây dựng mô hình HTX số", ông Tâm nói.

Theo quyết định 2949 của UBND tỉnh Bình Dương phê duyệt kế hoạch thực hiện thí điểm xây dựng làng thông minh, trước hết, xã Bạch Đằng sẽ được đầu tư về cơ sở hạ tầng.

Tiếp theo xã Bạch Đằng sẽ ứng dụng công nghệ cao cao vào sản xuất nông nghiệp để giúp đỡ người dân trong công tác quản lý, theo dõi chăm sóc vườn để nâng cao năng suất cây bưởi.

Ông Đoàn Hồng Tươi - Chủ tịch UBND TX.Tân Uyên cho biết, địa phương đang đẩy nhanh tiến độ xây dựng Làng thông minh. Giai đoạn 2021-2023, TX.Tân Uyên sẽ tập trung đầu tư hạ tầng. Sang giai đoạn 2023-2025, địa phương sẽ phát triển chuyển đổi số.

Đến nay, đề án Làng thông minh ở xã Bạch Đằng đã triển khai nhiều công trình, hạng mục quan trọng như khởi công xây cầu Bạch Đằng 2; hệ thống đèn chiếu sáng hiện đại cũng và 39 điểm camera an ninh ở các nút giao thông quan trọng.

Trong xã, 35 điểm phát sóng wifi công cộng được lắp đặt, hệ thống cây xanh ở 37 tuyến đường cũng tạo sự phấn khởi trong nhân dân. Công tác vệ sinh môi trường thu gom và xử lý rác thải được thực hiện tốt.

Nông thôn mới thông minh sẽ biến những miền quê thành nơi đáng sống

Theo TS. Nguyễn Văn Điển - Học viện Chính trị Khu vực II, làng thông minh là nơi tập trung nhiều ứng dụng của cách mạng 4.0, và các sáng kiến về những vấn đề cấp thiết hiện nay cho cộng đồng nông thôn.

Các công nghệ sẽ phục vụ trực tiếp cho hệ sinh thái kinh tế nông nghiệp, nâng cao năng suất lao động nông thôn, cho đến các vấn đề y tế, giáo dục.., để có môi trường giàu đẹp, đáng sống.

Như thế, làng thông minh là nơi tiên phong chuyển đổi số, hướng đến phát triển nông nghiệp số và công dân số ở khu vực nông thôn. Đây cũng là nơi hướng tới mô hình kinh tế tuần hoàn, tăng trưởng xanh, bền vững.

Bình Dương là lá cờ đầu của cả nước trong xây dựng nông thôn mới. Tỉnh Bình Dương cũng đi đầu trong xây dựng làng thông minh ở các xã nông thôn mới. Tuy nhiên, TS. Điển cho rằng, Bình Dương cần đẩy mạnh hơn nữa phát triển khu vực nông thôn mới thông minh.

Nguyên nhân là hiện tượng di dân từ thành thị về nông thôn sau đại dịch Covid-19, đứt gãy các chuỗi cung ứng sản xuất, tiêu thụ do đại dịch Covid-19 sẽ làm gia tăng áp lực lên khu vực nông thôn.

Để đạt mục tiêu đó, TS. Điển đề nghị, Bình Dương cần phối hợp với các bộ ngành liên quan để xây dựng cẩm nang Quy hoạch phát triển nông thôn mới thông minh. Bình Dương cần thí điểm xây dựng Quỹ Hỗ trợ nông nghiệp số sản xuất theo mô hình kinh tế tuần hoàn cho nông thôn.

Làm chủ khoa học công nghệ chính là điểm mấu chốt giúp nông thôn tỉnh Bình Dương bứt phá và tiệm cận với tăng trưởng xanh. "Vì thế, quá trình dịch chuyển từ tăng trưởng dựa trên tài nguyên sang tăng trưởng xanh đòi hỏi thay đổi cơ bản cách thức học tập, và tiếp cận thông tin kỹ thuật, thông tin thị trường cho nông dân", TS. Điển nói.   

Ông Phạm Văn Bông - Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Bình Dương cho biết, kết thúc năm 2018, Bình Dương cán mốc 100% xã đạt nông thôn mới.

Trong giai đoạn 2020-2025, mục tiêu đặt ra là 100% số xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; 24% số xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu; 100% số huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; tiến tới hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.

Để thực hiện mục tiêu này, Bình Dương thúc đẩy xây dựng nông thôn kiểu mẫu gắn liền với mô hình Làng thông minh.

Bước đầu, Bình Dương đã thí điểm mô hình Làng thông minh tại xã Bạch Đằng (TX.Tân Uyên) để thống nhất các khái niệm và cách tiếp cận; tạo tiền đề xây dựng xã nông thôn mới thông minh trong thời gian tới.

Hiện nay tỉnh Bình Dương khuyến khích và tạo điều kiện để các huyện thị khác tiếp tục phối hợp các viện trường, doanh nghiệp nghiên cứu thực hiện mô hình độc đáo này, gắn với điều kiện của địa phương.