Tỷ lệ cơ giới hóa khâu gieo cấy đạt thấp
Nhiều năm qua, trong sản xuất lúa, bà con nông dân vùng ĐBSCL có tập quán sạ lan, diện tích này chiếm gần 80% diện tích gieo trồng. Ngành nông nghiệp nhiều địa phương cho rằng, việc làm trên có nhược điểm là tốn rất nhiều hạt giống (từ 200 đến 250 kg/ha). Do nhiều hạt giống nên cây lúa sẽ phát triển với mật độ dày, khó xử lý cỏ, dễ gây ra nhiều sâu bệnh, bón nhiều phân và tiêu tốn rất nhiều nước tưới.
Việc sản xuất lúa theo cách truyền thống này không những tốn nhiều chi phí, làm ảnh hưởng đến môi trường mà còn làm phẩm chất gạo không tốt (lẫn nhiều lúa nền, rất khó khử lẫn, cây yếu, rất dễ đỗ ngã), làm ảnh hưởng giảm năng suất lúa. Từ đó, dẫn đến việc khó bán hoặc bán được với giá thấp.
Các địa phương ở ĐBSCL ký kết giao ước thực hiện chương tình cơ giới hóa khâu gieo cấy lúa.
Để khắc phục các nhược điểm trên của tập quán sạ lan, vài năm gần đây, khâu gieo cấy lúa bằng cơ giới hóa đã được áp dụng. Tuy nhiên, khâu này còn đạt tỷ lệ còn rất thấp. Theo Cục Trồng trọt, trong năm 2019 này, ở ĐBSCL có khoảng 370 máy cấy. Trong đó, địa phương có số máy cấy nhiều nhất là Sóc Trăng với 100 máy, kế đến là tỉnh Đồng Tháp có 80 máy và Long An có 78 máy cấy. Số máy cấy này nếu khai thác hết công suất thì chỉ đáp ứng được khoảng 1% diện tích lúa gieo trồng.
Ông Lê Quốc Thanh - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho biết tại buổi lễ phát động: "Trong sản xuất lúa, khâu gieo cấy là khâu nặng nhọc, tốn nhiều công lao động nhất. Nhưng đây cũng là khâu quan trọng, quyết định sự phát triển và năng suất của cây lúa. Tuy nhiên, tỷ lệ cơ giới hóa ở khâu này còn thấp".
Còn ông Lê Quốc Doanh – Thứ trưởng Bộ NNPTNT thì cho hay, hiện nay, trong cơ giới hóa canh tác lúa ĐBSCL, khâu làm đất cơ bản đạt 100%, thu hoạch bằng máy gặt đập liên hợp đạt trên 82%, còn gieo cấy bằng máy thì quá thấp. "Đây là khâu yếu nhất trong cả quá trình sản xuất lúa của bà con" – Thứ trưởng Doanh nhận định.
Theo Thứ trưởng Doanh, vài năm qua, năng suất lúa ở vùng ĐBSCL đã đạt cao (bình quân đạt 60 tạ/ha) nên khó tăng thêm nữa. Vì vậy, để tăng thu nhập cho người dân, việc giảm giá thành sản xuất là rất cần thiết, để làm được điều này, điều quan trọng là phải nhanh chóng thực hiện cơ giới hóa trong khâu cấy lúa. Nếu làm được khâu này thì gần như là toàn bộ quy trình canh tác lúa đã cơ giới hóa gần như toàn bộ, từ đó bà con nông dân không còn vất vả nữa.
Nhiều giải pháp được đưa ra
Để khâu cơ giới hóa trong gieo cấy ở ĐBSCL nói chung và tỉnh Hậu Giang được tăng lên, hướng đến mục tiêu giảm diện tích lúa sản xuất theo cách truyền thống, tăng diện tích sử dụng máy cấy, hạ giá thành sản xuất đến mức thấp nhất nhưng tăng thu nhập cho người dân, ông Nguyễn Văn Tuấn - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang đề nghị các doanh nghiệp phối hợp với các viện trường, nhà khoa học nghiên cứu, cải tiến máy cấy sao cho ít có tỉ lệ thất thoát nhất.
Các đại biểu tham quan buổi trình diễn máy cấy tại đồng ruộng.
Ông Đỗ Minh Nhật - Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Kiên Giang nhiệt liệt hưởng ứng việc ứng dụng cơ giới hóa trong gieo cấy lúa. Ông cam kết với Bộ NNPTNT, Cục Trồng trọt, Trung tâm Khuyến nông quốc gia sẽ tham mưu với Tỉnh ủy, ủy ban nhân dân tỉnh có các chính sách hỗ trợ cho người dân trong áp dụng việc cơ giới hóa nói trên. Đồng thời, chỉ đạo cho các đơn vị trực thuộc tuyên truyền, hỗ trợ nông dân thực hiện việc giảm giống trong sản xuất lúa, thực hiện đúng như lộ trình và những mục tiêu của Bộ NNPTNT đề ra sẽ đạt được trong việc giảm giống (Đến năm 2020, 13 tỉnh, thành ĐBSCL có lượng giống gieo sạ đạt 80 kg/ha)".
Để thực hiện mục tiêu mà lễ phát động đặt ra, Thứ trưởng Doanh đã chỉ đạo các địa phương ĐBSCL phải cùng với doanh nghiệp hoàn thiện gói kỹ thuật chung, từ khâu làm hạt giống đến khâu cấy mạ trên ruộng, nghiên cứu, đề xuất hình thành hình thức tổ chức, cơ chế cho máy cấy được vào ruộng bằng cách cho hình thành hợp tác xã, tổ dịch vụ phục vụ cho hàng chục hộ dân trong cùng một khu vực cụ thể.
Về phía Bộ NNPTNT, Thứ trưởng Doanh cho biết, sẽ dùng chương trình khuyến nông Trung ương giao cho các viện, khuyến nông địa phương, doanh nghiệp xây dựng các mô hình trình diễn khép kín, sau đó hướng dẫn, tập huấn cho bà con sử dụng.
Về các địa phương, sau khi kí kết thực hiện chương trình này thì phải có lộ trình khả thi, làm quyết liệt, có chính sách hỗ trợ cho mô hình này nhân rộng một cách bền vững. "Đối với các doanh nghiệp phải nghiên cứu sao cho sản phẩm bán ra có giá thành hợp lý, phù hợp với túi tiền người dân làm lúa. Ngoài ra, cần hợp tác với các viện nghiên cứu, điều chỉnh chức năng sản phẩm là máy cấy phù hợp với vùng đất ĐBSCL" – Thứ trưởng Lê Quốc Doanh nhấn mạnh.
