Phó Chủ tịch Quốc hội: Ít nhất ba doanh nghiệp nhà nước lọt Top 500 doanh nghiệp doanh thu lớn nhất thế giới

Doanh nghiệp nhà nước giữ vị trí trọng yếu

Chiều ngày 14/10, tại Hội thảo “Vai trò của doanh nghiệp nhà nước trong các ngành trọng yếu của nền kinh tế: Góc nhìn từ ngành hàng không”, do Ban Chính sách chiến lược Trung Ương, Tạp chí Cộng sản, Uỷ ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội phối hợp tổ chức đã nhận được nhiều ý kiến của các nhà quản lý, chuyên gia về vài trò của doanh nghiệp nhà nước.

Tại Hội thảo, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, doanh nghiệp nhà nước giữ vị trí trọng yếu trong các ngành thiết yếu của nền kinh tế và có khả năng cạnh tranh ở tầm khu vực.

Theo ông Thanh, những năm gần đây, doanh nghiệp nhà nước là lực lượng tham gia tích cực vào đầu tư hạ tầng chiến lược, phát triển vùng khó khăn, góp phần ổn định thị trường, kiểm soát lạm phát, và dẫn dắt đổi mới trong các lĩnh vực mới như năng lượng tái tạo, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn.

Tuy nhiên, ông Thanh thẳng thắn nhìn nhận, hiệu quả của một số doanh nghiệp vẫn chưa tương xứng với nguồn lực được giao, năng lực cạnh tranh quốc tế còn hạn chế và vai trò tiên phong trong đổi mới, sáng tạo chưa thực sự nổi bật.

Cụ thể, một số doanh nghiệp nhà nước vẫn hoạt động trong mô hình quản trị cũ, nặng về hành chính, chậm đổi mới cơ chế tài chính, chậm chuyển đổi số. Việc phối hợp giữa cơ quan chủ sở hữu và doanh nghiệp có lúc chưa đồng bộ; thông tin, dữ liệu về vốn, tài sản nhà nước chưa được số hóa, gây khó khăn cho công tác quản lý, giám sát.

Trước đây, một số cơ chế về quản lý vốn, tài sản, phân cấp, phân quyền cho doanh nghiệp còn chồng chéo, thiếu linh hoạt; các thủ tục đầu tư, đấu thầu, bổ nhiệm cán bộ đôi khi kéo dài, ảnh hưởng đến khả năng nắm bắt cơ hội trong điều kiện thị trường biến động nhanh.

Với những tồn tại trên Chính phủ đã trình và Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật số 68/2025/QH15 – Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp, tạo hành lang pháp lý quan trọng, giúp thống nhất, minh bạch hóa việc quản lý, sử dụng vốn nhà nước, tăng cường phân cấp và nâng cao trách nhiệm của cơ quan đại diện chủ sở hữu.

Luật 68 đã thể hiện rõ tinh thần đổi mới tư duy quản lý: từ “quản lý chặt để không sai” sang “quản lý hiệu quả để tạo giá trị”. Lần đầu tiên, Luật xác định nguyên tắc quản lý vốn nhà nước theo thông lệ quốc tế, gắn trách nhiệm giải trình của cơ quan đại diện chủ sở hữu với hiệu quả đầu tư, đồng thời mở rộng quyền tự chủ của doanh nghiệp trong quyết định đầu tư, nhân sự và chiến lược kinh doanh.

Cùng đó, hiện nay Chính phủ đang tích cực xây dựng Đề án và Dự thảo Nghị quyết về phát triển kinh tế nhà nước, với trọng tâm là các giải pháp mang tính đột phá về cơ chế tài chính, quản trị doanh nghiệp, huy động vốn và đổi mới mô hình tổ chức, nhằm nâng cao năng suất, hiệu quả, năng lực cạnh tranh của khu vực doanh nghiệp nhà nước trong bối cảnh mới.

Phấn đấu có ít nhất ba doanh nghiệp lọt vào nhóm 500 doanh nghiệp có doanh thu lớn nhất thế giới

Thực tiễn, ông Thanh dẫn chứng: Đại dịch Covid-19 khiến doanh thu Vietnam Airlines sụt giảm tới 80%, có lúc đứng trước nguy cơ mất thanh khoản. Trong bối cảnh đó, Quốc hội và Chính phủ đã kịp thời ban hành cơ chế đặc thù, cho phép Vietnam Airlines được tiếp cận gói tín dụng ưu đãi, tái cơ cấu tài chính và tăng vốn chủ sở hữu.

Nhờ đó, Vietnam Airlines đã vượt qua giai đoạn khủng hoảng, phục hồi mạnh mẽ và đang dần khẳng định lại vị thế hãng hàng không quốc gia trong khu vực.

Từ đó, ông Thanh cho rằng: “Chúng ta có thể rút ra nhiều kinh nghiệm về mô hình quản trị hiện đại, chiến lược phát triển dài hạn, tầm nhìn đầu tư công nghệ và phát triển nguồn nhân lực”.

Theo ông Thanh, hiện nay, trong quá trình xây dựng Dự thảo Nghị quyết về phát triển kinh tế nhà nước, Chính phủ đang xem xét, đề xuất một số mục tiêu và định hướng cụ thể.

Trong đó, phấn đấu hình thành một số tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn đủ sức cạnh tranh quốc tế, hướng tới có ít nhất ba doanh nghiệp lọt vào nhóm 500 doanh nghiệp có doanh thu lớn nhất thế giới (Fortune Global 500); 100% tập đoàn, tổng công ty nhà nước áp dụng nguyên tắc quản trị tiên tiến theo chuẩn mực OECD.

Quan điểm của Đảng và Nhà nước luôn nhất quán về việc doanh nghiệp nhà nước là lực lượng quan trọng của nền kinh tế, là công cụ để Nhà nước định hướng, điều tiết, thúc đẩy phát triển bền vững, bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội.

Tại Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định rõ: “Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo; Doanh nghiệp nhà nước giữ vị trí then chốt trong những ngành, lĩnh vực trọng yếu, thiết yếu của nền kinh tế, góp phần bảo đảm các cân đối lớn, ổn định kinh tế vĩ mô và an ninh quốc gia”.

Do đó, phát triển doanh nghiệp nhà nước không chỉ là yêu cầu kinh tế mà còn là nhiệm vụ chính trị, gắn với xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ trong hội nhập quốc tế sâu rộng.

×