Các nhà sản xuất bao bì thực phẩm, thuốc, phân bón, thức ăn chăn nuôi bắt buộc phải đóng góp EPR

Tại “Hội thảo tập huấn triển khai thực hiện quy định trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhập khẩu - EPR” sáng 25/3 do Cục Môi trường, Văn phòng EPR - Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Báo Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, ông Nguyễn Văn Phan (Văn phòng EPR) cho biết, trước khi có quy định về EPR, phần lớn bao bì sau khi sử dụng được thải trực tiếp ra môi trường. Tuy nhiên, khi Việt Nam đẩy mạnh kinh tế tuần hoàn, nhất khi áp dụng các quy định của Luật Bảo vệ môi trường, các nhà sản xuất bắt buộc phải tổ chức tái chế hoặc đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường.

Theo Nghị định số 05/2025/NĐ-CP vừa ban hành, trách nhiệm của nhà sản xuất, nhập khẩu được quy làm 2 nội dung. Đối với trách nhiệm tái chế, nhà sản xuất các sản phẩm săm lốp, dầu nhớt, pin, ắc quy và một số loại bao bì có trách nhiệm tái chế từ ngày 01/01/2024; nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm điện và điện tử có trách nhiệm tái chế từ ngày 01/01/2025; nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm phương tiện giao thông có trách nhiệm tái chế từ ngày 01/01/2027.

Đối với trách nhiệm thu gom, xử lý chất thải, nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm pin dùng một lần, tã lót, kẹo cao su, thuốc lá,…một số sản phẩm nhựa tổng hợp và bao bì thuốc bảo vệ thực vật có trách nhiệm thu gom, xử lý chất thải từ ngày 01/01/2022.

Bao bì, pin sạc - ắc quy, dầu nhớt, săm lốp, sản phẩm điện, điện tử, phương tiện giao thông nằm trong nhóm danh mục bắt buộc phải đóng góp EPR. Trong đó, các nhà sản xuất, nhập khẩu bao bì chịu ảnh hưởng chính. Họ là nhà sản xuất bao bì thực phẩm, mỹ phẩm, thuốc, phân bón, thức ăn chăn nuôi, chế phẩm tẩy rửa, xi măng…

Cũng theo Nghị định 05, một số nhóm nhà sản xuất, nhập khẩu bao bì được loại trừ trách nhiệm EPR, đó là: Nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm, bao bì để xuất khẩu hoặc tạm nhập, tái xuất hoặc sản xuất, nhập khẩu cho mục đích nghiên cứu, học tập, thử nghiệm; Nhà sản xuất, nhập khẩu có doanh thu bán các sản phẩm thuộc nhóm bao bì dưới 30 tỷ đồng/năm; Nhà sản xuất bao bì mà bao bì đó được chính nhà sản xuất đó thu hồi, đóng gói để tiếp tục đưa ra thị trường với tỷ lệ bằng hoặc cao hơn tỷ lệ tái chế bắt buộc.

"Doanh nghiệp lưu ý kê khai và gửi bản kê khai số tiền đóng góp tài chính hỗ trợ xử lý chất thải trên Hệ thống thông tin EPR quốc gia, đồng thời kê khai theo lượng sản phẩm, bao bì sản xuất, nhập khẩu đưa ra thị trường trong năm liền trước”, ông Phan nói.

Ông Đỗ Xuân Thuấn, Văn phòng EPR cho biết, trước đây, việc đăng ký kê khai, thực hiện trách nhiệm EPR được thực hiện thông qua hệ thống thông tin điện tử EPR quốc gia chính thức hoạt động từ 29/1/2024.

Tuy nhiên, trên cơ sở hợp nhất giữa Bộ Nông nghiệp và Bộ Tài nguyên & Môi trường thành Bộ Nông nghiệp và Môi trường, hệ thống được chuyển tên miền mới thành epr.mae.gov.vn. Việc đăng ký tài khoản sẽ dựa trên tên thông tin doanh nghiệp và mã số cũ. Hiện các tài khoản, thông tin tài khoản trên cổng thông tin điện tử cũ vẫn được lưu trữ trên website với tên miền mới.

Ông Thuấn lưu ý, nhà sản xuất nhập khẩu thực hiện trách nhiệm tái chế sản phẩm bao bì phải thực hiện trách nhiệm và kê khai số tiền đóng góp trước 31/3/2025. 

Theo Nghị định 05, trường hợp nhà sản xuất nhập khẩu đã đăng ký và thực hiện tái chế một số sản phẩm bao bì có trách nhiệm từ 1/1/2024 như xăm lốp, ác quy, bao bì phải đăng ký kế hoạch từ năm 2024 và khối lượng tái chế đáp ứng quy định của pháp luật, sẽ được bảo lưu khối lượng này để tính vào kết quả thực hiện trong năm 2025.

Tại hội thảo, đại diện nhiều doanh nghiệp, hiệp hội đặt các câu hỏi, thắc mắc liên quan đến việc tổ chức tái chế hoặc đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường. Bà Chu Thị Kim Thanh, đại diện Liên minh Tái chế Bao bì Việt Nam băn khoăn việc có được bảo lưu kết quả thu gom tái chế cho các năm và trách nhiệm của đơn vị ủy quyền thu gom tái chế hay không?.

Trong khi bà Trương Thị Thanh Hoa, đại diện Coca Cola Việt Nam nêu 2 câu hỏi. Một là, về kê khai trên hệ thống EPR. Nếu công ty sản xuất chai nước thủy tinh, sau đó thu hồi và tái chế thì có cần đóng góp tài chính nữa không?.

Với câu hỏi này, Văn phòng EPR cho biết, theo Nghị định 05, tính đến ngày 31/3 thì sẽ phải thực hiện trách nhiệm kê khai và tái chế cho năm 2024. Nếu tỷ lệ thu hồi của công ty cao hơn tỷ lệ bắt buộc, thì không cần kê khai, với sản phẩm chai thủy tinh là 15%. Nếu doanh nghiệp thu hồi tái chế nhiều hơn 15% thì đương nhiên loại trừ khỏi đối tượng khỏi trách nhiệm kê khai và thực hiện EPR, cũng như không cần báo cáo kết quả thực hiện. Ngược lại, nếu thấp hơn, thì phải thực hiện trách nhiệm mở rộng như thu hồi, xay, nghiền… vỏ chai.

Doanh nghiệp kê khai kế hoạch tái chế hoặc số tiền đóng góp tài chính vào ngày 31/3 hàng năm

Theo ông Hồ Kiên Trung, Phó Cục trưởng Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), việc thực hiện EPR là cần thiết và gấp rút, không chỉ giúp cho môi trường ngày càng xanh, sạch hơn mà còn giúp doanh nghiệp có thể duy trì xuất khẩu, sản phẩm bảo đảm tính bền vững trên thị trường quốc tế.

“Ví dụ trong lĩnh vực may mặc, Việt Nam gần như đứng top đầu thế giới về xuất khẩu nhưng kể từ năm 2024, đã tụt xuống vị trí sau do tỷ lệ tái chế trong lĩnh vực này rất hạn chế, trong khi mua nguyên vật liệu tái chế từ nước ngoài lại đắt đỏ”, ông Trung nêu vấn đề. Theo đó, việc hình thành mô hình tái chế trong nước rất cần thiết và hiệu quả để tăng tỷ lệ tái chế cho từng mặt hàng. Ở mặt khác, thực thi EPR cần sát và thích nghi với các điều kiện của Việt Nam.

Lãnh đạo Cục Môi trường cũng kêu gọi sự tham gia quyết liệt và nhanh chóng của các doanh nghiệp để hình thành nền công nghiệp tái chế, khi ngày càng nhiều các doanh nghiệp nước ngoài bắt đầu tham gia vào thị trường này.

Việc thực thi trách nhiệm EPR giúp doanh nghiệp được nâng cao nhận thức, thực thi một cách trách nhiệm hơn nghĩa vụ với bảo vệ môi trường. Từ đó, đáp ứng với những quy định ngày một cao về “tiêu chuẩn xanh” của các thị trường, nhất là trong lĩnh vực dệt may. Không chỉ tạo thêm dư địa xuất khẩu cho các ngành hàng, thực thi EPR còn góp phần quan trọng trong việc giúp Việt Nam phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, như cam kết đưa ra tại COP26.

Ông Hồ Kiên Trung cho biết, cơ sở pháp lý đã quy định đầy đủ cho doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhập khẩu (EPR), doanh nghiệp có thể lựa chọn hình thức tổ chức tái chế hoặc đóng góp tài chính để hỗ trợ tái chế. Nội dung EPR đã được quy định tại Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và được cụ thể hóa tại Nghị định số 08/2022/NĐ-CP ngày 10/01/2022 của Chính phủ và Thông tư số 02/2022/TT-BTNMT ngày 10/01/2022 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Gần đây nhất, Nghị định số 05/2025/NĐ-CP ngày 06/01/2025 của Chính phủ và Thông tư số 07/2025/TT-BTNMT ngày 28/2/2025 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, quy định rõ các đối tượng thực hiện trách nhiệm, linh hoạt trong việc tái chế một số loại bao bì và quy định rõ hơn về các giải pháp tái chế giúp việc triển khai EPR được thực hiện rõ ràng, minh bạch và hiệu quả hơn. Mặt khác, định mức chi phí tái chế (Fs) cũng đã được ban hành tại Thông tư số 07/2025/TT-BTNMT.

Với trách nhiệm tái chế, nhà sản xuất, nhập khẩu các sản phẩm săm lốp, dầu nhớt, pin, ắc quy và một số loại bao bì có trách nhiệm tái chế từ ngày 01/01/2024; nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm điện và điện tử có trách nhiệm tái chế từ ngày 01/01/2025; nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm phương tiện giao thông có trách nhiệm tái chế từ ngày 01/01/2027.

Với trách nhiệm thu gom, xử lý chất thải: nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm pin dùng một lần, tã lót, kẹo cao su, thuốc lá,… một số sản phẩm nhựa tổng hợp và bao bì thuốc bảo vệ thực vật có trách nhiệm thu gom, xử lý chất thải từ ngày 01/01/2022.

Thời điểm các nhà sản xuất, nhập khẩu phải đăng ký, kê khai kế hoạch tái chế và kê khai số tiền đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ tái chế, hỗ trợ xử lý chất thải là trước ngày 31/3 hằng năm.

Theo đó, việc đăng ký, kê khai, báo cáo việc thực hiện trách nhiệm sẽ được thực hiện trực tuyến trên Hệ thống thông tin EPR Quốc gia thay vì nộp bản giấy, giúp việc thực hiện chế độ kê khai, báo cáo thuận lợi, dễ dàng và tiết kiệm chi phí.

Cục Môi trường sẽ tiếp tục đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp trong việc thực hiện trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhập khẩu. Phó Cục trưởng Cục Môi trường kỳ vọng vào sự hợp tác chặt chẽ từ cộng đồng doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề và các cơ quan liên quan để xây dựng một hệ thống EPR hiệu quả, chất lượng.

×