Cũng giống như trường hợp cựu Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son, Trương Minh Tuấn và ông Trần Văn Minh (cựu Chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng), Đô đốc Nguyễn Văn Hiến bị Trung ương khai trừ khỏi Đảng trước khi phiên tòa hình sự sơ thẩm diễn ra.
Vào ngày 18/5, tới, tại Hà Nội, Tòa án Quân sự Quân chủng Hải sẽ mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án Vi phạm các quy định về quản lý đất đai; Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng và Lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Trong vụ án này có 8 bị cáo bị truy tố. Trường hợp Đô đốc Nguyễn Văn Hiến bị truy tố về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo điểm c khoản 3 điều 360 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Theo cáo trạng, quá trình triển khai thực hiện chủ trương của Thường vụ Đảng ủy Quân chủng Hải quân, ông Nguyễn Văn Hiến đã không kiểm tra, tin tưởng vào cấp dưới nên đã ký, phê duyệt các văn văn bản để đưa 3 khu đất quốc phòng vào liên doanh làm kinh tế không đúng quy định của Bộ Quốc phòng, của Chính phủ và Luật Đất đai năm 2003.
Ông Hiến không kiểm tra và chỉ đạo kiểm tra năng lực thực tế của Công ty Yên Khánh; không kiểm tra việc góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng 3 khu đất; không kiểm tra việc thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng.
Sau khi ủy quyền cho Giám đốc Công ty Hải Thành ký hợp đồng, ông Nguyễn Văn Hiến đã không trực tiếp kiểm tra việc thực hiện của các cơ quan và Công ty Hải Thành, dẫn tới bị đối tác sử dụng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang đi thế chấp, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp, chuyển nhượng quyền sở hữu cho bên thứ ba; không nắm được quy định của pháp luật về việc phải nộp tiền sử dụng đất…
Hậu quả từ việc thiếu trách nhiệm trên của ông Hiến đã làm Quân chủng Hải quân mất quyền quản lý, sử dụng 3 khu đất (ở đường Tôn Đức Thắng-TP.HCM) trong thời gian 49 năm, gây thất thoát cho ngân sách Nhà nước số tiền hơn 939 tỷ đồng.
Tuy nhiên, quá trình điều tra xác định các văn bản do ông Nguyễn Văn Hiến ký, phê duyệt đều do các cơ quan tham mưu, đề xuất. Các bị can Bùi Như Thiềm, Đoàn Mạnh Thảo và Bùi Văn Nga thừa nhận đã tham mưu, đề xuất không đúng. Ông Hiến tin tưởng vào các cơ quan chuyên môn, tin tưởng vào việc bàn bạc tập thể, thiếu kiểm tra, xét duyệt, dẫn đến hậu quả làm thất thoát số tiền lớn của Nhà nước. Quá trình điều tra không phát hiện ông Nguyễn Văn Hiến có động cơ, mục đích vụ lợi.
Hành vi của ông Nguyễn Văn Hiến bị khởi tố và truy tố theo điểm c khoản 3 điều 360 Bộ luật Hình sự, có hình phạt từ 7 đến 12 năm tù.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Hiến có nhiều tình tiết giảm nhẹ định khung (điều 51 –Bộ luật Hình sự) như thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; có nhiều thành tích xuất sắc trong quá trình công tác; sức khỏe yếu, mắc nhiều bệnh tật. Đây là một trong những cơ sở để tòa xem xét khi lượng hình.
Điều 54 của Bộ luật Hình sự quy định: Quyết định hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt được áp dụng như sau:
1. Tòa án có thể quyết định một hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt được áp dụng nhưng phải trong khung hình phạt liền kề nhẹ hơn của điều luật khi người phạm tội có ít nhất hai tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 1 Điều 51 của Bộ luật này.
2. Tòa án có thể quyết định một hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt được áp dụng nhưng không bắt buộc phải trong khung hình phạt liền kề nhẹ hơn của điều luật đối với người phạm tội lần đầu là người giúp sức trong vụ án đồng phạm nhưng có vai trò không đáng kể.
3. Trong trường hợp có đủ các điều kiện quy định tại khoản 1 hoặc khoản 2 Điều này nhưng điều luật chỉ có một khung hình phạt hoặc khung hình phạt đó là khung hình phạt nhẹ nhất, thì Tòa án có thể quyết định chuyển sang một hình phạt khác thuộc loại nhẹ hơn. Lý do của việc giảm nhẹ phải được ghi rõ trong bản án.