Sau vụ Sở Xây dựng cấp phép sai, Bộ NNPTNT tiếp tục thanh tra diện rộng đối với UBND TP. Hải Phòng về đê điều
Ngày 22/5/2020, Thanh tra Bộ NNPTNT đã quyết định thanh tra diện rộng việc chấp hành pháp luật về đê điều và phòng, chống thiên tai đối với UBND 5 tỉnh, thành phố, trong đó có thành phố Hải Phòng. Thời hạn thanh tra kéo dài 30 ngày làm việc, kể từ ngày công bố Quyết định thanh tra.
Hiện nay, Đoàn Thanh tra của Bộ NNPTNT đang tiến hành thanh tra tại thành phố Hải Phòng thời kỳ năm 2018 và 2019. Trong hơn 10 nội dung thanh tra đối với UBND các tỉnh, thành phố, Đoàn thanh tra của Bộ NNPTNT sẽ thanh tra việc sử dụng bãi sông nơi chưa có công trình xây dựng và việc xử lý công trình, nhà ở hiện có trong phạm vi bảo vệ đê điều và ở bãi sông.
Công ty Cổ phần Đóng tàu Thái Bình Dương xây dựng 6 tổ hợp nhà phân xưởng gia công cơ khí diện tích 23.921m2 ngoài bãi đê Văn Úc được Sở Xây dựng cấp giấy phép xây dựng không đúng quy định của Luật Đê điều. Ảnh chụp từ Google Map
Trước đó, ngày 3/5/2019, Đoàn thanh tra liên ngành giữa Bộ NNPTNT và đại diện Cục Cảnh sát Điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu- C03 (Bộ Công an) đã tiến hành thanh tra tại Công ty Cổ phần Đóng tàu Thái Bình Dương và Công ty Cổ phần thương mại và xây dựng Minh Sơn.
Kết luận thanh tra số 588/KL-TTr ngày 29/7/2019 của Thanh tra Bộ NNPTNT nêu rõ: Việc cấp phép xây dựng (Giấy phép xây dựng số 18/GPXD ngày 18/3/2016 do Sở Xây dựng thành phố Hải Phòng cấp - PV) đối với hạng mục xây dựng 6 tổ hợp nhà phân xưởng gia công cơ khí diện tích 23.921m2 cho Công ty Cổ phần Đóng tàu Thái Bình Dương là không đúng quy định của Luật Đê điều.
Tại thời điểm thanh tra, công ty còn xây dựng 250m cầu tàu (kích thước 250x20m) kết cấu bê tông cốt thép trên hệ cọc cao và xây dựng triền đà chiều dài 263m. Các hạng mục công trình này chưa được UBND thành phố Hải Phòng cấp giấy phép.
Nhà xưởng của Công ty Cổ phần thương mại và xây dựng Minh Sơn xây dựng ngoài bãi sông được Sở Xây dựng cấp giấy phép xây dựng không đúng quy định của Luật Đê điều. Ảnh chụp từ Google Map
Tương tự, việc cấp giấy phép xây dựng (Giấy phép xây dựng số 28/GPXD ngày 13/9/2018 do Sở Xây dựng cấp) đối với hạng mục xây dựng 2 nhà xưởng và 1 nhà văn phòng cấp IV (tổng diện tích gần 6.000m2-PV) cho Công ty Cổ phần thương mại và xây dựng Minh Sơn là không đúng quy định của Luật Đê điều.
Ngoài ra, Công ty Cổ phần thương mại và xây dựng Minh Sơn xây dựng 1 mố cầu cảng 50m2 và 3 trạm trộn bê tông công suất 50m3/h, xây dựng 200m tường rào lưới B40 khi chưa được UBND thành phố Hải Phòng cấp giấy phép là không đúng quy định của Luật Đê điều.
Kết luận của Thanh tra Bộ NN&PTNT cũng nêu rõ, theo quy định tại Điều 26 Luật Đê điều năm 2006, các hạng mục xây dựng nhà xưởng, nhà văn phòng phải trình Bộ NN&PTNT thẩm định trước khi trình Thủ tướng phê duyệt, sau đó UBND tỉnh cấp thành phố mới cấp giấy phép.
Và theo Quyết định số 257/QĐ-TTg ngày 18/2/2016 của Thủ tướng Chính phủ, khu vực bãi ngoài đê hữu sông Văn Úc (tương ứng K11+800 thuộc huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng) và khu vực K12+150 đê tả Văn Úc không thuộc danh mục bãi sông được nghiên cứu xây dựng các hạng mục nhà xưởng, nhà văn phòng. Đây là khu vực chỉ được phép xây dựng các công trình theo quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 26 Luật Đê điều.
Về biện pháp xử lý, Thanh tra Bộ NNPTNT kiến nghị UBND thành phố Hải Phòng xem xét, xử lý trách nhiệm các cơ quan tham mưu và cấp giấy phép xây dựng không đúng quy định của pháp luật về đê điều; chỉ đạo các cơ quan có liên quan, Công ty Cổ phần Đóng tàu Thái Bình Dương, Công ty Cổ phần Thương mại và xây dựng Minh Sơn tuân thủ đúng các quy định của pháp luật về đê điều; xử lý các tồn tại theo đúng quy định.
Trước đó, ngày 19/5/2008, UBND thành phố Hải Phòng đã gửi Bộ NN&PTNT công văn số 2695/UBND-NN về việc xin thỏa thuận về chủ trương đầu tư dự án xây dựng Nhà máy đóng mới, sửa chữa tàu biển Thái Bình Dương tại khu vực ven sông Văn Úc, huyện Tiên Lãng (Hải Phòng).
Ngày 27/5/2008, Bộ NNPTNT gửi UBND thành phố Hải Phòng công văn số 3234/BNN-ĐĐ về việc ý kiến về việc liên quan đến đê điều và phòng chống lụt, bão khi đầu tư xây dựng nhà máy đóng tàu tại bãi ngoài đê hữu Văn Úc, huyện Tiên Lãng (Hải Phòng).
Theo đó, Bộ NNPTNT thống nhất với đề nghị của UBND thành phố Hải Phòng về việc quy hoạch sử dụng bãi sông để xây dựng nhà máy đóng tàu Thái Bình Dương. Bộ NNPTNT nêu rõ, trong quá trình lập dự án phải trên nguyên tắc tuân thủ các quy định của Luật đê điều và pháp luật hiện hành, ưu tiên bảo đảm an toàn cho đê điều, không gây ảnh hưởng đến thoát lũ của sông, bò đối diện cũng như các ảnh hưởng bất lợi khác.
Thế nhưng, ngày 1/10/2010, UBND thành phố Hải Phòng đã xử phạt vi phạm hành chính Công ty Cổ phần Đóng tàu Thái Bình Dương 30 triệu đồng do đã có hành vi vi phạm hành chính: Tổ chức thi công xây dựng xưởng cơ khí với diện tích 2.400m2, nhà phụ sơn với diện tích 2.280m2 không có giấy phép xây dựng.
Đến ngày 21/4/2015, Thanh tra Sở Xây dựng Hải Phòng tiếp tục xử phạt hành chính Công ty Cổ phần Đóng tàu Thái Bình Dương 40 triệu đồng do tổ chức thi công xây dựng công trình văn phòng làm việc, phân xưởng vỏ không có giấy phép xây dựng.
Sau đó gần 1 năm, ngày 18/3/2016, Sở Xây dựng đã cấp Giấy phép xây dựng số 18/GPXD cho Công ty Cổ phần Đóng tàu Thái Bình Dương. Việc cấp phép này đã được Đoàn thanh tra của Bộ NN&PTNT kết luận là không đúng quy định của Luật Đê điều.
Đáng chú ý, trong năm 2018, Công ty Cổ phần Đóng tàu Thái Bình Dương đã tiến hành xây dựng các trạm biến áp, bến cảng, ụ khô chưa được cấp phép xây dựng; việc xây dựng tường bao của các nhà xưởng chưa thực hiện đúng với thiết lế được phê duyệt theo giấy phép của Sở Xây dựng.
Liên quan đến vấn đề này, ngày 9/2/2018, Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai (Sở NNPTNT Hải Phòng) đã yêu cầu phía công ty đình chỉ các hoạt động xây dựng công trình chưa được cấp phép; tháo dỡ các hạng mục công trình đã thi công không đúng giấy phép.
Xử lý hình sự nghiêm với các đối tượng vi phạm đê điều để làm gương
Trước đó, tại cuộc họp trực tuyến với các tỉnh, thành về việc xử lý vi phạm và bảo vệ đê điều, ông Phạm Đức Luận, Vụ trưởng Vụ Quản lý đê điều (Tổng cục Phòng chống thiên tai, Bộ NN&PTNT) cho biết, thực hiện Chỉ thị 447/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, từ năm 2011 đến hết năm 2019, đã xảy ra 10.552 vụ vi phạm pháp luật về đê điều, xử lý được 3.221 vụ, còn tồn tại 7.331 vụ. Đây là số vụ vi phạm tồn tại rất lớn, chiếm 70%.
Theo ông Luận, tình hình vi phạm pháp luật về đê điều tập trung chủ yếu vào các nội dung: xây dựng nhà xưởng, công trình trong phạm vi bảo vệ đê điều, chà xây lên tận mái đê, mặt đê; Tình trạng đổ đất phế thải, xây dựng công trình trái phép, lấn chiếm bãi sông, lòng sông gây cản trở dòng chảy, thoát lũ.
Việc giao đất, cho thuê đất, cấp phép cho các hoạt động liên quan ở ngoài bãi sông, ven đê và công tác quản lý chưa chặt chẽ. Một số địa phương còn cho phép hoạt động không đúng thẩm quyền, vi phạm này xảy ra khá nhiều.
Điển hình là ở Hải Phòng, Sở Xây dựng cấp phép 2 công trình rất lớn, Công ty Cổ phần Đóng tàu Thái Bình Dương xây nhà xưởng 23ha trên bãi sông và Công ty Cổ phần Thương mại và Xây dựng Minh Sơn, xây dựng nhà xưởng ở ngoài bãi sông lên tới 5.000-6.000m3; hay ở Hưng Yên, xã cho san lấp 23ha đất ngoài bãi sông để xây dựng khu đô thị tái định cư.
Tại cuộc họp này, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, cả nước có 9.078km đê từ cấp III trở lên, trong đó cấp đặc biệt 2.700km. Thống kê cho thấy, có 230 điểm nguy cơ, uy hiếp đê điều bất cứ lúc nào. Trong khi đó, vi phạm về đê điều có xu hướng gia tăng, ngày càng nghiêm trọng và chưa được xử lý triệt để.
Mới đây, Bộ NNPTNT và Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường (Bộ Công an) đã ký chương trình phối hợp công tác, trong đó Bộ NNPTNT đề nghị Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường tập trung cùng với Bộ xử lý vi phạm đê điều.
Theo ông Hiệp, chúng ta xử lý rất nhiều vụ việc vi phạm pháp luật về đê điều, nhưng vi phạm vẫn còn rất tràn lan, hơn 7.400 vụ tồn đọng. Có những vụ mang yếu tố lịch sử, đến bây giờ thậm chí cảm giác không xử lý được. Đây là nguy cơ rất lớn và nguy cơ cao hơn, các vụ vi phạm về đê điều không có chiều hướng giảm.
"Vi phạm về đê điều nếu chúng ta làm không nghiêm thì đứng nói câu chuyện an toàn. Hiện nay, vì không có lũ nên cảm giác sử dụng bãi sông rất đơn giản, nhưng lũ đến, thoát lũ về đâu? Báo động cấp 3, trên cấp ba chạy vào chỗ nào? Lúc ấy, tức nước vỡ bờ, đê mà vỡ thì hậu quả sẽ rất khủng khiếp.
Chúng ta đừng nhìn vào trước mắt, khai thác cát, sử dụng một số bãi sông, xây nhà mặt đê, cấp phép không đúng; Có một số nơi thu được một số kinh phí, nhưng nếu vỡ đê thì chúng ta thấy hậu quả như thế nào, cái thu ấy đủ bao nhiêu % khi xử lý hậu quả?" – ông Hiệp đặt vấn đề.