Vi khuẩn có trong Pate Minh Chay gây liệt cơ cho 9 người là gì?

Ngày 29/8, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã ra thông báo khẩn, cảnh báo người dân không dùng Pate Minh Chay và nhiều sản phẩm khác của Công ty TNHH 2 thành viên Lối sống mới vì gây ra ngộ độc thực phẩm cho 9 người.

Theo Cục An toàn thực phẩm, trong  thời gian qua (từ ngày 13/7 đến 18/8/2020) đã xuất hiện rải rác 9 ca bệnh phải điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai (2 ca bệnh), tại Bệnh viện Chợ Rẫy (5 ca) và Bệnh viện Nhiệt Đới TP. Hồ Chí Minh (2 ca) từ một số tỉnh/thành phố trong cả nước với triệu chứng mệt mỏi, sụp mi mắt, tứ chi yếu cơ, khó nuốt, liệt cơ, khó thở ….

Qua điều tra cho thấy các bệnh nhân đều sử dụng sản phẩm Pate Minh Chay của Công ty TNHH Hai Thành viên Lối sống mới (Địa chỉ tại Tổ 2, thị trấn Đông Anh, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội) sản xuất và kinh doanh trực tiếp qua mạng (trang Website của công ty: pate.1001monchay.com; minhchay.com).

Kết quả kiểm nghiệm ban đầu một số sản phẩm “Pate Minh Chay” của các lô khác nhau đã phát hiện vi khuẩn Clostridium botulinum typ B. Đây là vi khuẩn kị khí tuyệt đối, sinh bào tử; độc tố của vi khuẩn Clostridium botulinum có độc lực rất mạnh, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe, kéo dài và dễ tử vong.

Theo bác sĩ Nguyễn Thị Thu Hậu -Trưởng khoa Dinh dưỡng (Bệnh viện Nhi đồng 2, TP HCM), Clostridium botulinum là trực khuẩn gram +, kị khí tuyệt đối tức là phát triển trong môi trường không có oxy. 

Vi khuẩn tồn tại trong đất, nước phân động vật, ruột cá, ruột động vật có vú, từ đó vi khuẩn xâm nhập vào thực phẩm, sinh độc tố gây ngộ độc khi vào cơ thể. 

Dưới ảnh hưởng của nhiệt độ cao và các yếu tố môi trường bất lợi, vi khuẩn chuyển thành các bào tử rất bền vững. Vi khuẩn phát triển thuận lợi ở 3-43°C. Ở nhiệt độ thích hợp, không có oxy, ẩm ướt và pH acid yếu ( pH> 4,6), bào tử biến đổi lại thành vi khuẩn và phát triển, tiết ra độc tố botulinum. 

Có  7 chủng Clostridium botulinum. Vi khuẩn gây bệnh ở người thường là Clostridium botulinum týp A, B, E và F . Bản thân vi khuẩn và bào tử không gây ra bệnh mà bệnh là do độc tố của nó sinh ra, gây liệt thần kinh.

"Độc tố botulinum là độc tố thần kinh, do đó đặc trưng của nó là gây liệt thần kinh cơ. Triệu chứng của nhiễm botulinum tiêu hóa bắt đầu trong vòng 6-36 giờ, nhưng cũng có thể sau 6-8 ngày, thời gian ủ bệnh  rút ngắn hoặc kéo dài tùy theo lượng độc tố đưa vào.

Triệu chứng bao gồm nhìn mờ, nhìn đôi, nói khó, nuốt khó, khô miệng, buồn nôn, yếu cơ xuống dần ở cả cơ thể. Trường hợp nặng có thể gây liệt cơ hô hấp và gây tử vong. Ở trẻ em, độc tố có thể gặp là ngủ gà, táo bón, khó bú, khó nuốt, khóc yếu.

Nhiễm từ vết thương có triệu chứng giống như từ thức ăn nhưng trong khoảng 7-14 ngày sau nhiễm trùng. Thời gian ủ bệnh lâu hơn vì cần đủ khoảng thời gian cho vi khuẩn tăng sinh và tiết ra đủ lượng số lượng độc tố.

Chẩn đoán bệnh bằng cách thử máu, tìm độc tố, bào tử và vi khuẩn trong phân, dịch ói, dịch dạ dày, mẫu thức ăn nghi ngờ nhiễm khuẩn hoặc độc tố, loại trừ các nguyên nhân gây liệt khác", bác sĩ Hậu khuyến cáo. 

Theo bác sĩ Hậu, người dân có thể nhiễm khuẩn Clostridium botulinum từ thức ăn:  do ăn phải thực phẩm có nhiễm đôc tố C. botulinum, thường là ở rau củ, nước sốt, thịt, hải sản đóng gói thủ công.

Ngoài ra, trẻ em có thể ăn phải bào tử Clostridium botulinum, sau đó bào tử nảy nở và sinh đôc tố trong ruột. Mật ong chính là nguồn chứa bào tử Clostridium botulinum thường gặp. Vì vây, trẻ dưới 1 tuổi không nên sử dụng mât ong tươi.

Ngoài ra, có thể nhiễm từ vết thương; Nhiễm từ đường ruột ở người lớn, cơ chế như ở trẻ nhũ nhi; Nhiễm độc tố qua đường hô hấp: hiếm, thường gặp ở nhân viên phòng thí nghiệm.

Theo bác sĩ Hậu, nhiễm độc vi khuẩn không thường gặp. Ví dụ như tần suất mắc bệnh ở Mỹ rất hiếm, khoảng 55 ca/ năm (trong khi tần suất bệnh do Salmonella gây thương hàn cũng lây qua thực phẩm nhiễm bẩn là 1 triệu ca/ năm) do người dân dự trữ, chế biến, xử lý thực phẩm đúng cách.

"Trong chế biến thực phẩm công nghiệp, với điều kiện vệ sinh tốt, đảm bảo nguồn nguyên liệu sạch và kiểm tra tuân theo các tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm nên rất ít nhiễm Clostridium botulinum. Số lượng vi khuẩn ít nên cơ hội sinh sôi nảy nở và sinh độc tố không  cao", bác sĩ Hậu nói.